Στις 26 Οκτωβρίου 1912, ανήμερα του Αγίου Δημητρίου η Θεσσαλονίκη απελευθερώθηκε από τους Τούρκους.
Μια ημέρα πριν, ο βασιλιάς Κωνσταντίνος έφθασε με την εμπροσθοφυλακή του ελληνικού στρατού προ των πυλών της Θεσσαλονίκης.
Αρχικά ο διάδοχος Κωνσταντίνος ήθελε να κατευθυνθεί στον Βορρά αλλά ο πατέρας του βασιλιάς Γεώργιος Α' και ο Ελευθέριος Βενιζέλος τον πίεζαν να καταλάβει πρώτα την πρωτεύουσα της Μακεδονίας. Ο Κωνσταντίνος υπέκυψε στις πιέσεις, αιφνιδιάζοντας τον Χασάν Ταξίν Πασάς που υπερασπιζόταν τη Θεσσαλονίκη.
Όταν ο Οθωμανός αξιωματούχος αντίκρισε τα ελληνικά στρατεύματα, κατάλαβε ότι δεν είχε άλλη επιλογή και ζήτησε μια έντιμη συμφωνία για την παράδοση της πόλης.
Ο Κωνσταντίνος του πρότεινε την παράδοση του στρατού του και τη μεταφορά του στη Μικρά Ασία με δαπάνες της ελληνικής κυβέρνησης. Ο Οθωμανός αξιωματούχος δέχθηκε τους όρους και στις 11 το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου, ανήμερα της εορτής του Αγίου Δημητρίου, υπέγραψε τα πρωτόκολλα παράδοσης στο Διοικητήριο της Θεσσαλονίκης.
Σύμφωνα με το πρωτόκολλο, παραδίνονταν ως αιχμάλωτοι 25.000 τούρκοι στρατιώτες και 1.000 αξιωματικοί, ενώ ο ελληνικός στρατός έπαιρνε στην κατοχή του όλο τον βαρύ και ελαφρύ οπλισμό του σχηματισμού.
Στις 27 Οκτωβρίου εισήλθαν στη Θεσσαλονίκη δύο τάγματα ευζώνων και ύψωσαν την ελληνική σημαία στο Διοικητήριο. Οι υπόλοιπες ελληνικές δυνάμεις έλαβαν θέσεις στα υψώματα γύρω από την πόλη.
Την 28η Οκτωβρίου 1912 ο Κωνσταντίνος εισήλθε με το επιτελείο του στη Θεσσαλονίκη και ακολούθησε πανηγυρική δοξολογία στο ναό του Αγίου Μηνά.
Ο Γεώργιος Α' με το άλογο του μπροστά στον Λευκό Πύργο
Την επόμενη ημέρα, ο πατέρας του, Γεώργιος Α' εισήλθε στη Θεσσαλονίκη, όπου τον υποδέχτηκε πλήθος κόσμου και επισημοποίησε την απελευθέρωση της πόλης. Χαρακτηριστική είναι η εικόνα του μπροστά από τον Λευκό Πύργο.
Δείτε σπάνιες λήψεις από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης:
