Η προοπτική μίας νέας επώδυνης συμφωνίας με τους δανειστές, που πιθανόν θα επιφέρει πολιτικό κόστος στην κυβέρνηση, προκαλεί εσωκομματικές αναταράξεις στον ΣΥΡΙΖΑ, φέρνει στην επιφάνεια αμφισβητήσεις επί της πολιτικής στρατηγικής και πυροδοτεί πολιτικές αναζητήσεις, ακόμη και σε επίπεδο συμμαχιών του κυβερνώντος κόμματος, έστω κι αν οι όποιες διαφοροποιήσεις σε επίπεδο κοινοβουλευτικής ομάδας δεν είναι βέβαιο ότι θα πλήξουν καίρια την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Ο Νίκος Φίλης είπε με ένταση και συγκροτημένα αυτό που σκέφτονται πολλοί στον ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση με το ιδεολογικό υπόβαθρο και την πολιτική κατεύθυνση των συμμαχιών του ΣΥΡΙΖΑ, θέτοντας ευθέως θέμα αποκατάστασης των σχέσεων με το ΠΑΣΟΚ και αμφισβητώντας την κυβερνητική συνύπαρξη με τους Ανεξάρτητους Έλληνες.
«Ο συγγενέστερος σύμμαχός μας έστω και αν βρωμάει είναι το ΠΑΣΟΚ. Πρέπει να κάνουμε άνοιγμα προγραμματικό» είπε χαρακτηριστικά ο πρώην υπουργός Παιδείας, τονίζοντας ότι «δεν έχει καμία νομιμοποιητική βάση η κυβέρνηση που κάναμε με τον Καμμένο».
Αλλαγή συμμαχιών αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να υπάρξει, ωστόσο ο προβληματισμός είναι δεδομένος και η διαδικασία επανακαθορισμού των σχέσεων ανοιχτή. Μία ισχυρή μερίδα του ΣΥΡΙΖΑ παρακολουθεί με ενδιαφέρον τις εξελίξεις στην κεντροαριστερά, εκτιμώντας ότι ο συγκεκριμένος πολιτικός χώρος θα ανακτήσει δυνάμεις, ιδίως εάν η κυβέρνηση αναγκαστεί να εφαρμόσει και νέα σκληρά μνημονιακά μέτρα. Τα στελέχη αυτά αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει μεγάλος βαθμός «επικοινωνίας» της εκλογικής βάσης του ΣΥΡΙΖΑ με το ΠΑΣΟΚ και ότι αυτό δεν πρέπει να οδηγεί σε ανταγωνιστική στάση, αλλά επιβάλλει την αποκατάσταση μίας σχέσης διαλόγου των δύο χώρων. Ειδικά που δεν θέματα δημοκρατικών ελευθεριών, ατομικών δικαιωμάτων και άλλων προοδευτικών πολιτικών υπάρχει σαφώς μεγαλύτερη ιδεολογική συγγένεια με το ΠΑΣΟΚ απ’ ό,τι με τον σημερινό κυβερνητικό εταίρο, τους Ανεξάρτητους Έλληνες. Η πλευρά αυτή του ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι εκ των πραγμάτων στην επόμενη φάση των πολιτικών εξελίξεων θα είναι επιβεβλημένη η στροφή του ΣΥΡΙΖΑ προς το ΠΑΣΟΚ και λόγω των νέων διακυβευμάτων -τέλος η διαχωριστική γραμμή μνημόνιο αντιμνημόνιο, στην οποία στηρίχθηκε η σύμπλευση με τους ΑΝΕΛ για παράδειγμα-, αλλά και λόγω συσχετισμών, αφού οι σημερινοί σύμμαχοι δεν θα επαρκούν, σε αντίθεση με τη Δημοκρατική Συμπαράταξη, με την οποία θα είναι πιθανότερο να σχηματιστεί πλειοψηφικό μπλοκ δυνάμεων.
Επιπλέον, δεν μπορεί, σημειώνουν, στην Ευρώπη ο φυσικός σύμμαχος να είναι η σοσιαλδημοκρατία και στην Ελλάδα να συντηρείται ένα μέτωπο σύγκρουσης με το βασικό εκφραστή της.
Η άποψη περί ανοίγματος στο ΠΑΣΟΚ, την οποία ανέλαβε να εκφράσει ο κ. Φίλης κόντρα ακόμη και στην επίθεση που εξαπέλυσε ο Αλέξης Τσίπρας στην ομιλία του, συναντά αντιστάσεις στο κυβερνών κόμμα, τόσο επειδή σήμερα υπάρχει η συμμαχία με τους ΑΝΕΛ, όσο και επειδή η σύγκρουση με την ελληνική σοσιαλδημοκρατία και την άλλοτε κραταιά Χαριλάου Τρικούπη υπηρετεί το αφήγημα περί καταπολέμησης του «παλαιού», αλλά και της «διαφθοράς».
Ο υπουργός Επικρατείας, Δημήτρης Τζανακόπουλος, υποστήριξε ότι «αυτή τη στιγμή γίνονται δειλά βήματα αμφισβήτησης του ευρωπαϊκού μοντέλου από την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, αλλά τέτοιες εξελίξεις δεν βλέπουμε στην Ελλάδα. Το ΠΑΣΟΚ δεν φαίνεται διατεθειμένο να ακολουθήσει την τάση της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας». Και πρόσθεσε με νόημα: «Υπάρχει αντισυστημικό ρεύμα και στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα που ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταφέρει να το εκφράσει. Τα ανοίγματα αυτή τη στιγμή στο ΠΑΣΟΚ μάλλον δεν ευνοούν αυτή την στρατηγική προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να εκφράσει την αμφισβήτηση και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη».
Πάντως οι φωνές αμφισβήτησης στην κεντρική επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ ήταν μάλλον περιορισμένες, καθώς οι περισσότεροι έδειξαν στάση αναμονής ενόψει των εξελίξεων στο μέτωπο της διαπραγμάτευσης. Η κεντρική γραμμή του Μεγάρου Μαξίμου είναι ότι γίνεται προσπάθεια να αποφευχθούν παράλογες απαιτήσεις των δανειστών, ωστόσο εκφράστηκε με σαφήνεια η θέση ότι η όποια συμφωνία, όσο επώδυνη κι αν είναι, δεν μπορεί να αποτελεί το κριτήριο για τη στάση των βουλευτών και στελεχών.
«Η κυβέρνηση θα κριθεί από την αποτελεσματικότητά της σε πέντε άξονες και όχι μόνο από τη συμφωνία» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Τζανακόλουλος, εξειδικεύοντας ουσιαστικά προηγούμενες δηλώσεις του κ. Τσίπρα και καλώντας εμμέσως τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ να αποδεχθούν τον όποιο συμβιβασμό επιλέξει η ηγεσία. Οι άξονες αυτοί είναι: α) ο δείκτης μεριδίου μισθών προς το ΑΕΠ, του οποίου η αντιστροφή της πτωτικής του τάσης, είναι σημάδι μείωσης των ανισοτήτων και άρα ο βασικός δείκτης των επιδόσεων της κυβέρνησης, β) κοινωνικό κράτος, γ) προσφυγικό, δ) δημοκρατικές ελευθερίες, ε) στρατηγική για την καταπολέμηση της διαφθοράς.
