Ακούγεται λίγο σαν επεισόδιο από σίριαλ επιστημονικής φαντασίας, αλλά επιστήμονες στις ΗΠΑ ανέπτυξαν το πρώτο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που διακινδυνεύει να κάνει προβλέψεις για το πότε θα πεθάνουν οι ασθενείς ενός νοσοκομείου. Οι ερευνητές του Εργαστηρίου Τεχνητής Νοημοσύνης του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, ανέπτυξαν αλγόριθμούς βαθιάς μάθησης με νευρωνικά δίκτυα, οι οποίοι αναλύουν τεράστιους όγκους ιατρικών δεδομένων νοσοκομείων για να προβλέψουν την πιθανότητα ενός ασθενούς να πεθάνει από οποιαδήποτε αιτία μέσα στους επόμενους τρεις έως 12 μήνες. Στόχος των δημιουργών του συστήματος, όπως είπαν, είναι βοηθήσουν τους γιατρούς, τους ασθενείς και τους συγγενείς να προετοιμασθούν έγκαιρα για το επερχόμενο τέλος της ζωής. Συνήθως, οι γιατροί εμφανίζουν μια πιο αισιόδοξη εικόνα για την κατάσταση των ασθενών και αποφεύγουν να κάνουν δύσκολες συζητήσεις που αφορούν το θάνατο. Αυτό, μεταξύ άλλων, έχει ως συνέπεια αρκετοί ασθενείς να υποβάλλονται σε περιττές, ακριβές και επιθετικές θεραπείες λίγο πριν πεθάνουν, αντί να αφήνονται να περάσουν τις τελευταίες μέρες τους με ηρεμία και με την κατάλληλη προετοιμασία και παρηγορητική φροντίδα. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι (γύρω στο 80%) θα προτιμούσαν να περάσουν -αν είναι ιατρικά δυνατό- τις τελευταίες μέρες τους στο σπίτι τους και όχι στο νοσοκομείο. Αλλά στην πραγματικότητα οι πιο πολλοί (περίπου το 60%) καταλήγουν να πεθαίνουν σε κάποιο νοσοκομείο. Η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να βοηθήσει, αν όντως είναι σε θέση να «δει» το μέλλον ενός ασθενούς και να διαφωτίσει τους γιατρούς του για τα μελλούμενα. Μία «επιπλοκή» είναι πάντως ότι ούτε και οι ίδιοι οι δημιουργοί των αλγόριθμων, όπως παραδέχθηκαν, δεν γνωρίζουν γιατί το σύστημά τους κάνει αυτή ή την άλλη πρόβλεψη για το θάνατο κάποιου. Πρόκειται για το ευρύτερο πρόβλημα του «μαύρου κουτιού», που αφορά τη φύση των αλγόριθμων τεχνητής νοημοσύνης, δηλαδή η άγνοια μας για το πώς καταλήγουν στις αποφάσεις τους. Από την άλλη, τελικά το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι πώς «σκέφτεται» ο αλγόριθμος, αλλά αν κάνει σωστές προβλέψεις. Και αυτό θα φανεί στην πράξη.
