Ο πρόεδρος του Ισημερινού, ο Γκιγιέρμο Λάσο, κήρυξε χθες Τετάρτη το βράδυ «κατάσταση εξαίρεσης» σε όλες τις φυλακές της χώρας των Άνδεων, την επομένη των συγκρούσεων μεταξύ αντίπαλων συμμοριών στις οποίες σκοτώθηκαν τουλάχιστον 116 κρατούμενοι.

Ο απολογισμός των θυμάτων έχει φθάσει «τους 116 νεκρούς και τους σχεδόν 80 τραυματίες»· όλα τα θύματα είναι «κρατούμενοι», τόνισε ο αρχηγός του κράτους κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε στη Γουαγιακίλ (νοτιοδυτικά), την πρωτεύουσα της επαρχίας Γουάγιας, όπου βρίσκεται η φυλακή.

Προηγούμενος επίσημος απολογισμός, που είχε δημοσιοποιήσει η υπηρεσία σωφρονιστικών καταστημάτων του Ισημερινού (SNAI) μέσω Twitter, έκανε λόγο για πάνω από 100 νεκρούς και 52 τραυματίες.

Οι συγκρούσεις – οι πιο πολύνεκρες φέτος – έγιναν σε μεγάλη φυλακή στη Γουάγιας, την πρωτεύουσα της επαρχίας Γουαγιακίλ, λιμάνι και εμπορικό σταυροδρόμι του νοτιοδυτικού Ισημερινού.

Ο πρόεδρος Λάσο ανακοίνωσε νωρίτερα χθες πως κηρύσσει «κατάσταση εξαίρεσης σε όλο το σωφρονιστικό σύστημα σε εθνική κλίμακα», καθώς οι φυλακές του Ισημερινού έχουν μετατραπεί εδώ και μήνες σε θέατρο επαναλαμβανόμενων συγκρούσεων αντίπαλων συμμοριών που ανταγωνίζονται για τον έλεγχο της διακίνησης των ναρκωτικών.

«Στη Γουαγιακίλ, θα προεδρεύσω (σε συνεδρίαση) επιτροπής κρίσης που επιφορτίστηκε να συντονίσει τις απαραίτητες ενέργειες προκειμένου να ελεγχθεί η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, εγγυώμενη τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των εμπλεκομένων», ανέφερε ο κ. Λάσο.

Τον Ιούλιο, ο αρχηγός του κράτους είχε ήδη κηρύξει «κατάσταση εξαίρεσης» στις φυλακές της χώρας μετά τον θάνατο 27 κρατουμένων σε ακόμη μια έξαρση της βίας.

Υποσχόταν τότε «διαδικασία πλήρους αναδιάρθρωσης του συστήματος των φυλακών», ενώ είχε προχωρήσει στην αντικατάσταση του επικεφαλής της υπηρεσίας φυλακών με στρατιωτικό.

Η «κατάσταση εξαίρεσης» σηματοδοτεί πρακτικά την επιβολή έκτακτων μέτρων και τον απευθείας χειρισμό του ζητήματος από τον πρόεδρο.

Η αστυνομία ανακοίνωσε ότι προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο να χρειαστεί να επέμβει ξανά στη φυλακή «λόγω συναγερμού για πιθανές νέες συγκρούσεις ανάμεσα σε αντίπαλες συμμορίες».

Σύμφωνα με τον διοικητή της αστυνομίας της Γουαγιακίλ, τον στρατηγό Φάουστο Μπουενάνο, ο οποίος διευθύνει τις επιχειρήσεις για την ανάκτηση του ελέγχου στις εγκαταστάσεις, τα θύματα έφεραν τραύματα από «σφαίρες» και από «θραύσματα χειροβομβίδων», ενώ έξι βρέθηκαν αποκεφαλισμένα.

Χθες έφιπποι αστυνομικοί και στρατιώτες φρουρούσαν τον εξωτερικό χώρο του συγκροτήματος, όπου είχαν συγκεντρωθεί δεκάδες άνθρωποι για να ζητήσουν πληροφορίες σχετικά με φυλακισμένους συγγενείς τους.

«Θέλουμε πληροφορίες διότι δεν ξέρουμε τίποτα για τους συγγενείς μας, για τα παιδιά μας. Έχω τον γιο μου εδώ», εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο γυναίκα που δεν θέλησε να δώσει τα στοιχεία της.

Μεξικάνικα καρτέλ

Τα πολύνεκρα επεισόδια επαναφέρουν με τραγικό τρόπο στο επίκεντρο την «κρίση στο σωφρονιστικό σύστημα» που συνεχίζεται στον Ισημερινό, εν μέσω του φονικού ανταγωνισμού αντίπαλων συμμοριών διακινητών ναρκωτικών, οι οποίες συνδέονται με τα επίφοβα μεξικανικά καρτέλ Σιναλόα και Νέα Γενιά του Χαλίσκο, εξηγούν ειδικοί.

Δυο από τις συμμορίες που συνδέονται με αυτά τα καρτέλ μετρούν κάπου 20.000 μέλη στη χώρα, κατά υπολογισμούς της αστυνομίας του Ισημερινού.

Η βία είναι σχεδόν πανταχού παρούσα στις φυλακές της χώρας των 17,7 εκατομμυρίων κατοίκων, ανάμεσα στην Κολομβία και στο Περού, τις δύο χώρες που κατατάσσονται στην κορυφή σε παγκόσμια κλίμακα ως προς την παραγωγή κοκαΐνης. Ο Ισημερινός έχει μετατραπεί σε ζώνη διέλευσης των ναρκωτικών που εξάγονται προς τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

«Περίπου 3,5 δισεκατομμύρια δολάρια ξεπλένονται κάθε χρόνο στον Ισημερινό», όπου «η διαφθορά των δημόσιων θεσμών αποτελεί γάγγραινα», θα επισημάνει στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Φερνάντο Καριόν, ειδικός σε ζητήματα ασφαλείας.

Από τον Ιανουάριο ως τον Αύγουστο του 2021 κατασχέθηκαν σχεδόν 116 τόνοι ναρκωτικών, κυρίως κοκαΐνης, ενώ όλο το 2020 κατασχέθηκαν 128 τόνοι, ποσότητα άνευ ιστορικού προηγουμένου.

Ο κ. Καριόν τονίζει ότι η «κρίση στο σωφρονιστικό σύστημα» διαρκεί «από το 2010, με κατά μέσο όρο 25 ανθρωποκτονίες τον χρόνο», όμως «επιταχύνθηκε σημαντικά μετά το 2017 και κορυφώθηκε φέτος».

Το ένα τρίτο των φυλακισμένων «ανήκει σε εγκληματικές οργανώσεις που συνδέονται με το διεθνές λαθρεμπόριο ναρκωτικών», συμπληρώνει ο ειδικός.

Πριν από τα επεισόδια της Τρίτης, ο αριθμός των φυλακισμένων που είχαν αλληλοσκοτωθεί πίσω από τα σίδερα στον Ισημερινό από την αρχή της χρονιάς ανερχόταν σε 123, κατά τη Διαμερικανική Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΔΕΑΔ), που βασίζεται σε επίσημα δεδομένα.

Στα μέσα Σεπτεμβρίου, φυλακή στην επαρχία Γουάγιας έγινε στόχος επίθεσης με μικρά τηλεκατευθυνόμενα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAVs) στα οποία είχαν τοποθετηθεί εκρηκτικά. Το συμβάν δεν είχε θύματα, αλλά έδειξε πως συνεχίζεται ο «πόλεμος μεταξύ διεθνών καρτέλ των ναρκωτικών», σύμφωνα με τις αρχές.

Το σωφρονιστικό σύστημα του Ισημερινού αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα πλεονάζοντος αριθμού εγκλείστων σε 65 φυλακές κρατούνται κάπου 39.000 άνθρωποι, ενώ η ονομαστική χωρητικότητά τους δεν ξεπερνά τις 30.000 θέσεις (+30%).