Τα παιδιά με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τα συναισθήματα των άλλων, πολύ περισσότερο δε όταν πρόκειται για κρυμμένα συναισθήματα που καμουφλάρουν ό,τι πραγματικά αισθάνονται οι άλλοι. 

Τα παιδιά με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν «καμουφλαρισμένα» συναισθήματα ή να τα ερμηνεύσουν μέσα στο περικείμενό τους, καταλήγει πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο Anglia Ruskin University (ARU), ξεδιπλώνοντας μια ακόμη πτυχή των περιορισμένων κοινωνικών δεξιοτήτων στα άτομα με τη νευροαναπτυξιακή διαταραχή.

Πρόκειται για την πρώτη μελέτη που διερεύνησε την ικανότητά τους να διακρίνουν το συναίσθημα από τη συναισθηματική έκφραση, όπως το κλάμα ενός άνδρα που όμως οφείλεται στη συγκίνηση από το γάμο της κόρης του. Τα ευρήματα δημοσιεύτηκαν στο Journal of Autism and Developmental Disorders.

Αυτισμός στην παιδική ηλικία: Tα ανησυχητικά σημάδια

Στην έρευνα συμμετείχαν 40 παιδιά ηλικίας 13-15 ετών, 20 από ένα σχολείο ειδικής αγωγής για παιδιά με αυτισμό και 20 από δύο γενικά σχολεία του Ηνωμένου Βασιλείου. Σε πρώτο επίπεδο, κλήθηκαν να αναγνωρίσουν συναισθήματα όπως χαρά, θλίψη, θυμός ή αποστροφή στα πρόσωπα διάφορων ανθρώπων όπως αποτυπώνονταν σε φωτογραφίες. Έπειτα, τους ζητήθηκε να επαναλάβουν τη διαδικασία για έξι ταινίες μικρού μήκους, στις οποίες o πρωταγωνιστής θα απέδιδε εκφραστικά ένα συναίσθημα και που, σύμφωνα με το σενάριο, θα έπρεπε αργότερα να «καλύψει» με μια νέα έκφραση. Επί παραδείγματι, ο πρωταγωνιστής αναγκάζεται να «καμουφλάρει» το οργισμένο του πρόσωπο επειδή κάποιος έχυσε πάνω του καφέ κατά λάθος, με ένα προσποιητό χαμόγελο συγκατάβασης στην απροσεξία του δεύτερου.

Το αποκαλυπτικό τεστ

Ενώ το σύνολο το παιδιών μπόρεσε να ταυτοποιήσει επιτυχώς τα συναισθήματα στη δοκιμασία των φωτογραφιών, το τεστ με τις ταινίες αποκάλυψε την αδυναμία των παιδιών με αυτισμό να αναγνωρίσουν τη συναισθηματική έκφραση συναρτήσει του συγκειμένου, ερμηνεύοντας έτσι το βεβιασμένο χαμόγελο του πρωταγωνιστή ως έκφραση χαράς ή ευτυχίας.

Σύμφωνα με τον Επίκουρο Καθηγητή Ψυχολογίας, Δρ Steven Stagg, τα παιδιά με διαταραχή αυτιστικού φάσματος παρερμηνεύουν τα αισθήματα των άλλων όχι λόγω ανικανότητας να τα αναγνωρίσουν αλλά γιατί η έκφραση του προσώπου και τα οπτικά ερεθίσματα αποτελούν μοναδικό κώδικα «ανάγνωσής» τους. «Τα καταφέρνουν σε στατικές εικόνες ωστόσο, στην καθημερινή ζωή, οι εκφράσεις του προσώπου δεν είναι αποκομμένες από το κοινωνικό περιβάλλον. Συχνά επιχειρούμε να αποκρύψουμε τα συναισθήματά μας συνεπώς, για να μας »διαβάσει» κανείς χρειάζεται να λάβει υπ΄ όψιν τα συμφραζόμενα. Ενδεχομένως, η εξήγηση που συμβαίνει αυτό να βρίσκεται στις μεγαλύτερες γνωστικές απαιτήσεις που έχει η διαδικασία επεξεργασίας πιο σύνθετων ερεθισμάτων όπως το περικείμενο», ανέφερε ο καθηγητής.