Ο πρόεδρός της, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, απευθυνόμενος στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, στις Βρυξέλλες, παρουσίασε πέντε σενάρια για τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να εξελιχθεί η ΕΕ μέχρι το 2025, ανάλογα με τις επιλογές που θα κάνει.

Τα σενάρια καλύπτουν ένα φάσμα πιθανοτήτων και είναι ενδεικτικού χαρακτήρα. «Ούτε αλληλοαναιρούνται ούτε είναι τα μόνα που μπορεί να υπάρξουν», επισήμανε ο Γιούνκερ στην αρχή της ομιλίας του στην Ευρωβουλή, τονίζοντας εκ παραλλήλου ότι στην παρούσα η φάση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν επιλέγει κανένα από τα πέντε σενάρια.

Τα σενάρια αυτά σε γενικές γραμμές είναι, με βάση τη σημερινή ανακοίνωση της Επιτροπής, τα εξής:

* Σενάριο 1: «Συνεχίζουμε κανονικά» – Η ΕΕ των 27 επικεντρώνει την προσοχή της στην επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος θετικών μεταρρυθμίσεων στο πνεύμα των κατευθύνσεων της Επιτροπής και της Δήλωσης την οποία προσυπέγραψαν και τα 27 κράτη μέλη το 2016 στη Μπρατισλάβα.

* Σενάριο 2: «Τίποτα περισσότερο από την ενιαία αγορά» – Η ΕΕ των 27 επικεντρώνεται σταδιακά εκ νέου στην ενιαία αγορά, καθώς τα 27 κράτη μέλη δεν κατορθώνουν να βρουν κοινό έδαφος σε όλο και περισσότερους τομείς πολιτικής.

* Σενάριο 3: «Αυτοί που θέλουν περισσότερα κάνουν περισσότερα» – Η ΕΕ των 27 προχωρά όπως σήμερα, αλλά επιτρέπει στα κράτη μέλη που το επιθυμούν να αναπτύξουν μεγαλύτερη δράση σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η άμυνα, η εσωτερική ασφάλεια ή τα κοινωνικά θέματα. Διαμορφώνονται μία ή περισσότερες «συμμαχίες πρόθυμων κρατών».

* Σενάριο 4: «Κάνουμε λιγότερα με πιο αποδοτικό τρόπο» – Η Ευρωπαϊκή Ένωση εστιάζει στην επίτευξη καλύτερων και ταχύτερων αποτελεσμάτων σε επιλεγμένους τομείς πολιτικής, κάνοντας λιγότερα σε τομείς όπου θεωρείται ότι δεν υπάρχει προστιθέμενη αξία. Το ενδιαφέρον και οι περιορισμένοι πόροι εστιάζονται σε επιλεγμένους τομείς πολιτικής.

* Σενάριο 5: «Κάνουμε μαζί πολύ περισσότερα» – Τα κράτη μέλη αποφασίζουν να μοιραστούν περισσότερες αρμοδιότητες, πόρους και διαδικασίες λήψης αποφάσεων σε όλους τους τομείς. Οι αποφάσεις εγκρίνονται ταχύτερα σε ευρωπαϊκό επίπεδο και εφαρμόζονται επίσης ταχύτερα.

«Πού πας Ευρώπη των 27;»

Με αυτό το «παλαιό ερώτημα, όσο και η ηλικία της ΕΕ», ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, παρουσίασε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τη Λευκή Βίβλο της Κομισιόν για το μέλλον της Ευρώπης και τα πέντε σενάρια που θα μπορούσε να ακολουθήσει η «ΕΕ των 27» έως το 2025.

«Τώρα είναι ο καιρός να χαράξουμε ένα όραμα για να μπορούμε να πορευτούμε χέρι-χέρι, ενωμένοι οι 27 προς το μέλλον», δήλωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής, τονίζοντας ότι τώρα είναι η πιο κατάλληλη περίοδος να γίνει η συζήτηση σχετικά με τον δρόμο που θα πρέπει να ακολουθήσει η ΕΕ.

Ο κ. Γιούνκερ παραδέχτηκε ότι για πολύ καιρό οι προσδοκίες των πολιτών ήταν απομακρυσμένες από αυτά που έκανε η Ευρώπη. «Τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει η Ευρώπη» είναι το ερώτημα, ανέφερε. Όπως σημείωσε, υπερβολικά συχνά η συζήτηση για το μέλλον της Ευρώπης περιορίζεται για το εάν χρειάζεται περισσότερη ή λιγότερη Ευρώπη. Σήμερα, στη Λευκή Βίβλο, η Επιτροπή παρουσιάζει πέντε διαφορετικούς δρόμους (σενάρια) για το μέλλον της Ευρώπης, παρόλο που μπορούν να υπάρξουν πολύ περισσότερες δυνατότητες. Και τα πέντε αυτά σενάρια συζητούνται, άρα πρέπει να αναλυθεί και να εξεταστεί πού μπορεί να οδηγήσει η εφαρμογή καθενός από αυτά.

Όπως είπε ο πρόεδρος της Κομισιόν, το πρώτο σενάριο βασίζεται στη συνέχιση της μέχρι τώρα ασκούμενης πολιτικής. Το δεύτερο σενάριο είναι να επιλέξει η ΕΕ να επικεντρωθεί «μόνο στην ενιαία αγορά», όμως «η Ευρώπη είναι πολλά περισσότερα από αγορές, αγαθά και υπηρεσίες». Το τρίτο σενάριο είναι όσοι θέλουν περισσότερη Ευρώπη να κάνουν περισσότερα. «Είναι ανάγκη όλες οι χώρες της ΕΕ να βαδίζουν μπροστά, πάντα με τον ίδιο ρυθμό;», αναρωτήθηκε ο κ. Γιούνκερ. Αν δεν μπορούμε να συμβαδίζουμε θα πρέπει αυτοί που μπορούν περισσότερο να μπορούν να κάνουν κι άλλα βήματα προόδου, όπου τούς φαίνεται αναγκαίο. Ταυτόχρονα, οι υπόλοιποι, που δεν μπορούν ή δεν θέλουν, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να συμμετάσχουν αργότερα. Το τέταρτο σενάριο, θέλει την «ΕΕ των 27» να μπορεί να αποφασίζει από κοινού, να κάνει περισσότερα πράγματα ενωμένη, αλλά σε μικρότερο αριθμό τομέων.

Τέλος, το πέμπτο σενάριο σημαίνει ότι θα αποφασίζουν οι χώρες-μέλη να κάνουν περισσότερα μαζί, να μοιράζονται περισσότερες αρμοδιότητες και πόρους, όσον αφορά πχ τη βιώσιμη ανάπτυξη και την άμυνα.

Ο κ. Γιούνκερ επεσήμανε ότι όλες αυτές οι προοπτικές είναι θεωρητικά εφικτές μπροστά μας, όμως εναπόκειται στα εθνικά Κοινοβούλια και στην κοινωνία των πολιτών να λάβουν τον λόγο και να πουν ποια από αυτά προτιμούν.

«Η μοίρα της Ευρώπης των 27 είναι στα χέρια μας», υπογράμμισε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και κατέληξε λέγοντας πως η Ευρώπη βασίζεται σε κοινές αξίες που δίνουν την πραγματική διάσταση στους λόγους για τους οποίους τα ευρωπαϊκά κράτη συνεργάζονται. «Οι κοινές μας αξίες πρέπει να συνεχίσουν να μας ενώνουν: Ειρήνη, δημοκρατία, αλληλεγγύη, έννομη τάξη, ισότιμη αξιοπρέπεια, ελεύθερος ανεξάρτητος Τύπος», σημείωσε.

Τέλος, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εξέδωσε και γραπτή ανακοίνωση στην οποία δήλωσε τα εξής:

«Πριν από 60 χρόνια, οι πατέρες της Ευρώπης επέλεξαν να ενώσουν την ήπειρο με τη δύναμη του νόμου αντί για τις ένοπλες δυνάμεις. Μπορούμε να είμαστε υπερήφανοι γι’ αυτά που έχουμε καταφέρει από τότε. Η πιο ζοφερή μας ημέρα το 2017 θα εξακολουθήσει να είναι πολύ πιο λαμπρή από οποιαδήποτε ημέρα πέρασαν οι πρόγονοί μας στο πεδίο μάχης. Καθώς εορτάζουμε την 60η επέτειο των Συνθηκών της Ρώμης, είναι καιρός για την ενωμένη Ευρώπη των 27 να διαμορφώσει ένα όραμα για το μέλλον της. Είναι καιρός για ηγεσία, ενότητα και κοινή βούληση. Η Λευκή Βίβλος της Επιτροπής παρουσιάζει μια σειρά από διαφορετικές διαδρομές που θα μπορούσε να επιλέξει να ακολουθήσει αυτή η ενωμένη ΕΕ των 27. Είναι η αρχή της διαδικασίας, όχι το τέλος, και ελπίζω ότι τώρα θα πραγματοποιηθεί ένας έντιμος και ευρύς διάλογος. Η μορφή θα ανταποκρίνεται στη λειτουργία. Κρατάμε το μέλλον της Ευρώπης στα χέρια μας».