Ενα extra large πακέτο προεκλογικών παροχών παρουσίασαν χθες ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και το οικονομικό επιτελείο, επιστρατεύοντας τα υπερπλεονάσματα παρελθόντων και μελλοντικών ετών, αλλά και ανακοινώνοντας, χωρίς συνεννόηση με τους θεσμούς, πρόθεση μείωσης του στόχου για πρωτογενή πλεονάσματα από το 2020 ώς το 2022 από το 3,5% του ΑΕΠ στο 2,5% του ΑΕΠ.
Tα μέτρα που ανακοινώθηκαν φτάνουν το 1,060 δισ. ευρώ το 2019 και ανεβαίνουν στα 3,3 δισ ευρώ το 2020, μαζί με τη μη μείωση του αφορολογήτου, φτάνοντας συνολικά τα 4,4 δισ. ευρώ σε μία διετία. Τα μέτρα του 2020 θα αργήσουν να ψηφιστούν, θα περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό της επόμενης χρονιάς, όπως είπε ο πρωθυπουργός, κάτι που σημαίνει ότι ουσιαστικά θα κληθεί να τα εφαρμόσει η επόμενη κυβέρνηση, εφόσον εξασφαλίσει τη συναίνεση των θεσμών για τη μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος. Η σημερινή απλώς τα εξαγγέλλει. Τα μέτρα του 2019 είναι σαφώς αυτά που ενδιαφέρουν περισσότερο την κυβέρνηση, τα πιο ψηφοθηρικά, αφού περιλαμβάνουν τη 13η σύνταξη (απομειούμενη για τους πιο υψηλοσυνταξιούχους) και μειώσεις στον ΦΠΑ τροφίμων, εστίασης και ενέργειας. Εκτός από το τελευταίο, κανένα δεν αφορά την ανάπτυξη, παρά μόνο την κατανάλωση, την οποία λογικά θα ενισχύσουν.
Αντίθετα, οι παροχές είναι αποτέλεσμα των θυσιών που έγιναν εις βάρος της ανάπτυξης, με την υπερφορολόγηση και την περικοπή του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, προκειμένου να δημιουργηθούν υπερπλεονάσματα. Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση για άλλη μία φορά έκοψε επενδύσεις για να μοιράσει συντάξεις, αυτή τη φορά ως μόνιμο μέτρο.
Τα υπερπλεονάσματα, όμως, όπως προέκυπταν και από το Πρόγραμμα Σταθερότητας που κατέθεσε πρόσφατα στην Κομισιόν η κυβέρνηση, δεν ήταν αρκετά για να εξαγγείλει η κυβέρνηση τα μέτρα που ήθελε χθες. Ετσι, ο πρωθυπουργός είπε ότι από το 2020 ώς το 2022 θα κινηθεί με όριο ένα πρωτογενές πλεόνασμα 2,5% του ΑΕΠ έναντι του σημερινού στόχου για 3,5% του ΑΕΠ και σε αντιστάθμισμα θα δημιουργήσει ένα δεσμευμένο λογαριασμό 5,5 δισ. ευρώ από το «μαξιλάρι» των αποθεματικών, ώστε να καλύπτεται αν χρειάζεται η διαφορά του πρωτογενούς πλεονάσματος ώς τον στόχο του 3,5%. Τα 5,5 δισ. ευρώ είναι από τα υπερπλεονάσματα των προηγούμενων ετών, τα οποία συνολικά έφταναν τα 11,5 δισ. ευρώ. Κατά τον πρωθυπουργό, με αυτές τις παροχές θα τονωθεί η ανάπτυξη και έτσι ενδεχομένως θα μπορέσει να επιτευχθεί ο στόχος του 3,5% του ΑΕΠ και χωρίς τα 5,5 δισ. ευρώ του δεσμευμένου λογαριασμού.
Οπως είπε ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, «το 3,5% του ΑΕΠ δεν ήταν τιμωρία, ήταν η δική μας συνεισφορά στην απομείωση του χρέους». Υπό αυτή την έννοια είπε, «ό,τι υποσχεθήκαμε θα το πάρουν, είτε από τον ειδικό λογαριασμό είτε από τα αποτελέσματα του προϋπολογισμού». Πάντως, ο κ. Τσακαλώτος παρέπεμψε σε διαπραγμάτευση με τους θεσμούς, όταν θα έρθει η ώρα, ενώ αντίθετα ο πρωθυπουργός ήταν πιο κατηγορηματικός πως η μείωση δεν μπορεί παρά να γίνει δεκτή.
Το ερώτημα είναι αν οι θεσμοί θα δεχθούν αυτή τη λογική και οι πρώτες ενδείξεις από τον ESM δεν ήταν θετικές.
