«Όσο νεότεροι, τόσο το καλύτερο», είναι η άποψη που τείνει να επικρατεί στον κοινό νου, σχεδόν για όλες τις πτυχές της ζωής. Ισχύει, όμως; Μια μελέτη 47 ετών από το σουηδικό Karolinska Institutet διερεύνησε τον τρόπο με τον οποίο η φυσική κατάσταση, η δύναμη και η μυϊκή αντοχή εξελίσσονται κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής. Η Σουηδική Μελέτη Σωματικής Δραστηριότητας και Φυσικής Κατάστασης (SPAF), ένα από τα μακροβιότερα προγράμματα, παρακολούθησε εκατοντάδες τυχαία επιλεγμένους άνδρες και γυναίκες, ηλικίας 16 έως 63 ετών. Η έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Journal of Cachexia, Sarcopenia and Muscle, προσφέρει σπάνιες πληροφορίες για το πώς αλλάζουν οι φυσικές ικανότητες των ίδιων ατόμων κατά τη διάρκεια δεκαετιών.

Μια σαφής καμπή – και ενθαρρυντικά νέα

Οι συμμετέχοντες αξιολογήθηκαν επανειλημμένα σε μια σειρά δοκιμασιών φυσικής ικανότητας για την αξιολόγηση τριών βασικών παραγόντων: αερόβια ικανότητα, μυϊκή αντοχή και μυϊκή δύναμη. Η αερόβια ικανότητα μετρήθηκε με δοκιμασία ποδηλασίας ή τρεξίματος, η μυϊκή αντοχή των χεριών και του θώρακα αξιολογήθηκε με δοκιμασία πάγκου, ενώ η μυϊκή δύναμη των ποδιών μετρήθηκε με δοκιμασία άλματος.

Τα αποτελέσματα αποκάλυψαν ότι η φυσική ικανότητα φτάνει στην κορύφωσή της στην ηλικία των 35 ετών. Μετά το πέρας αυτής της ηλικίας, αρχίζει να μειώνεται αργά, αλλά σταθερά, παρουσιάζοντας σταδιακή επιδείνωση, η οποία επιταχύνεται στα μεταγενέστερα στάδια της ζωής. Αυτό το μοτίβο, μάλιστα, παρατηρήθηκε ανεξάρτητα από τις συνήθειες άσκησης των συμμετεχόντων.

Ειδικότερα, η αερόβια ικανότητα έφτασε στο αποκορύφωμά της στην ηλικία των 35 ετών για τις γυναίκες και των 36 ετών για τους άνδρες. Στη δοκιμασία μυϊκής αντοχής, η μέγιστη ικανότητα για τις γυναίκες ήταν στην ηλικία των 34 ετών και για τους άνδρες στην ηλικία των 36 ετών. Ωστόσο, η δοκιμασία μυϊκής δύναμης είχε πολύ διαφορετικά αποτελέσματα: Οι άνδρες έφτασαν στο αποκορύφωμά τους στην ηλικία των 27 ετών, ενώ οι γυναίκες έδειξαν την καλύτερη απόδοσή τους στην ηλικία των 19 ετών.

«Το κύριο εύρημα ήταν ότι η μέγιστη ικανότητα επιτυγχάνεται πριν από την ηλικία των 36 ετών και ότι, μετά την ηλικία των ~40 ετών, παρατηρήθηκε παρόμοια και επιταχυνόμενη μείωση σε όλες τις δοκιμασμένες ικανότητες και στα δύο φύλα», εξηγούν οι ερευνητές. Μετά την κορύφωση, η ετήσια μείωση επιταχύνθηκε από μέσο όρο < 1% ετησίως την πρώτη δεκαετία σε > 2,0% την τελευταία δεκαετία της περιόδου παρατήρησης. «Κατά μέσο όρο, η απώλεια σωματικής ικανότητας και στα δύο φύλα ήταν 37% από την ηλικία της κορύφωσης έως την ηλικία των 63 ετών, κυμαινόμενη από 30% έως 48%», προσθέτουν.

«Ποτέ δεν είναι αργά»

Ωστόσο, οι ερευνητές βρήκαν επίσης πειστικές ενδείξεις ότι η έναρξη της άσκησης σε μεταγενέστερη ηλικία εξακολουθεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη: Οι ενήλικες που άρχισαν να ασκούνται κατά τη διάρκεια της μελέτης βελτίωσαν τη συνολική φυσική τους ικανότητα κατά 5-10% – ένα κέρδος που μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη μακροπρόθεσμη υγεία και την καθημερινή λειτουργία.

«Ποτέ δεν είναι αργά για να αρχίσετε να κινείστε», ξεκαθάρισε η Maria Westerstahl, λέκτορας στο Τμήμα Εργαστηριακής Ιατρικής. «Η μελέτη μας δείχνει ότι η σωματική δραστηριότητα μπορεί να επιβραδύνει τη μείωση της απόδοσης, ακόμη κι αν δεν μπορεί να τη σταματήσει εντελώς. Τώρα θέλουμε να κατανοήσουμε τους μηχανισμούς πίσω από το γιατί η μέγιστη απόδοση εμφανίζεται στην ηλικία των 35 ετών και γιατί η δραστηριότητα επιβραδύνει -αλλά δεν σταματά- την απώλεια απόδοσης».

Τι θα ακολουθήσει;

Η ακριβής ηλικία στην οποία η μείωση της απόδοσης γίνεται αναπόφευκτη δεν κατέστη σαφής μέχρι τώρα. Η έρευνα συνεχίζεται με τους μεγαλύτερους συμμετέχοντες (~68 ετών), με τους ειδικούς να διερευνούν πώς ο τρόπος ζωής, οι παράγοντες υγείας και οι υποκείμενες βιολογικές διεργασίες επηρεάζουν τη μακροπρόθεσμη πορεία της σωματικής ικανότητας.

Πηγή