Πέντε χρόνια μετά τη διεθνώς καταδικασμένη απόφαση της μετατροπής της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν όχι μόνο δεν δείχνει ίχνος σεβασμού για την παγκόσμια ιστορική και πολιτιστική αξία του μνημείου, αλλά επιλέγει να καμαρώνει για την πράξη του.

Σε μήνυμά του στα κοινωνικά δίκτυα, με αφορμή την πέμπτη επέτειο της απόφασης του 2020, ο Ερντογάν παρουσιάζει τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας ως «απελευθέρωση», προκαλώντας οργή και απογοήτευση σε όσους υπερασπίζονται την ιστορική κληρονομιά του μνημείου.

«Η Αγία Σοφία, την οποία απελευθερώσαμε πριν από πέντε χρόνια από τις αλυσίδες της και επανασυνδέσαμε με την προσευχή του Μωάμεθ, θα παραμείνει ελεύθερη για πάντα, αν είναι θέλημα του Θεού», ανέφερε ο Ερντογάν σε ανάρτησή του στο Χ, χρησιμοποιώντας φρασεολογία που αλλοιώνει την ιστορική ταυτότητα του μνημείου, ενός συμβόλου παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς και χριστιανικής παράδοσης για περισσότερο από χίλια χρόνια.

Μια προκλητική στάση αντί μεταμέλειας

Αντί να αναγνωρίσει την ευαισθησία που προκάλεσε η απόφασή του να μετατρέψει την Αγία Σοφία από μουσείο σε τζαμί, ο Ερντογάν επιλέγει να υπερηφανεύεται, αγνοώντας τις διεθνείς αντιδράσεις και την οργή της παγκόσμιας κοινότητας. Η Αγία Σοφία, που για δεκαετίες λειτουργούσε ως μουσείο, αποτελώντας σύμβολο θρησκευτικής και πολιτιστικής συνύπαρξης, μετατράπηκε το 2020 σε τζαμί, μια κίνηση που κατακρίθηκε από την UNESCO, την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ελλάδα και πολλές άλλες χώρες ως προσβολή στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά.

Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) ενίσχυσε το προκλητικό μήνυμα, δηλώνοντας: «Με τη θέληση του Αλλάχ, ο ήχος του Κορανίου από τους θόλους της Αγίας Σοφίας και το κάλεσμα στην προσευχή από τους μιναρέδες της δεν θα σταματήσουν ποτέ». Η δήλωση αυτή, μαζί με το μήνυμα του Ερντογάν, υπογραμμίζει μια στάση που όχι μόνο δεν αναγνωρίζει την ιστορική και συμβολική σημασία του μνημείου, αλλά το παρουσιάζει ως τρόπαιο μιας πολιτικής ατζέντας.

Ένα πλήγμα στην παγκόσμια κληρονομιά

Η Αγία Σοφία, που κτίστηκε τον 6ο αιώνα από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό και υπήρξε ο μεγαλύτερος χριστιανικός ναός για αιώνες, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Η μετατροπή της σε τζαμί, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η πολυδιάστατη ιστορική της αξία, θεωρείται από πολλούς ως πράξη πολιτιστικής βεβήλωσης. Η απόφαση του Ερντογάν όχι μόνο αγνόησε τις διεθνείς εκκλήσεις για διατήρηση του ουδέτερου χαρακτήρα του μνημείου, αλλά συνεχίζει να προκαλεί με τη ρητορική της «απελευθέρωσης», που παραβλέπει την ιστορική πραγματικότητα και την ευαισθησία που προκαλεί η αλλοίωση ενός παγκόσμιου συμβόλου.

Η στάση του Τούρκου προέδρου, αντί να αποπνέει σεβασμό για την κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας, φαίνεται να εξυπηρετεί εσωτερικούς πολιτικούς σκοπούς, ενισχύοντας τις εθνικιστικές τάσεις και βαθαίνοντας το χάσμα με τη διεθνή κοινότητα. Η Αγία Σοφία, που για αιώνες ένωνε πολιτισμούς και θρησκείες, παραμένει σήμερα στο επίκεντρο μιας διχαστικής ρητορικής, με τον Ερντογάν να επιλέγει την πρόκληση αντί της συμφιλίωσης.