Γράφει ο Μανόλης Πλούσος

Μετά την κρίση του Σουέζ στα 1956, και για μια δεκαετία περίπου, οι αραβοϊσραηλινές σχέσεις παρέμεναν στάσιμες.

Το Ισραήλ εντατικοποίησε τον εξοπλισμό των στρατιωτικών του δυνάμεων, με όπλα κυρίως από Η.Π.Α., Αγγλία και Γαλλία, ενώ αξιοποιώντας την τεχνολογική του υπεροχή κατάφερε να ενταχτεί, στις αρχές του 1967, στο club των πυρηνικών δυνάμεων.

Από την μεριά τους οι Άραβες, με ηγέτη τον Nasser, ενισχύθηκαν με σοβιετικά όπλα, ενώ αντίστοιχα ενισχύθηκε και το φρόνημα τους, αφού στο πλευρό του Αιγύπτιου προέδρου συντάσσονταν η Συρία και η Ιορδανία.

Παράλληλα τον Ιανουάριο του 1964 κατά τη διάρκεια της διάσκεψης κορυφής των χωρών του Αραβικού Συνδέσμου στο Κάιρο, μετά από πρωτοβουλία του ίδιου του Nasser συγκροτείται η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης.

Επρόκειτο για μια παλαιστινιακή ένοπλη οργάνωση που διεκδικούσε τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους, αρνούταν τον εδαφικό διαχωρισμό του 1947 και καλούσε για ένοπλη πάλη ενάντια στο Ισραήλ.

Την υποστήριξη του Nasser δέχτηκε και ακόμη μια παλαιστινιακή οργάνωση, το Κίνημα των Εθνικιστών Αράβων που από το 1952 αγωνιζόταν υπέρ της κοινής στράτευσης των αραβικών χωρών ενάντια στο Ισραήλ.

Το όραμα του Αιγύπτιου ηγέτη αφορούσε στη δημιουργία ενός «Αραβικού έθνους», που θα κυριαρχούσε στην ανατολική λεκάνη της Μεσογείου.

Το θερμόμετρο στις αραβοϊσραηλινές σχέσεις άρχισε να ανεβαίνει ξανά με αφορμή το …νερό.

Οι Σύριοι στα 1965 ξεκίνησαν εργασίες για εκτροπή των υδάτων του Ιορδάνη ποταμού, ώστε να μην καταλήγουν στην θάλασσα της Γαλιλαίας και στους Ισραηλινούς.

Με την κατασκευή και των απαραίτητων φραγμάτων τα αποθέματα νερού του Ισραήλ θα περιορίζονταν αισθητά.

Έτσι το Ισραήλ αποφασίζει να αναλάβει στρατιωτική δράση ενάντια στην Συρία.

Παράλληλα στο στόχαστρο των Ισραηλινών μπαίνει και η ισλαμική οργάνωση «Al–Fatah», η οποία έχοντας στρατόπεδα εκπαίδευσης στην Ιορδανία και στο Λίβανο απειλούσε την ασφάλεια του Ισραήλ.

Τη φωτιά στο εύφλεκτο αυτό μεσανατολικό μείγμα έβαλε η Σοβιετική αντικατασκοπεία.

Σε επίσκεψη του αντιπροέδρου της Αιγύπτου Anwar Sadat στην Σοβιετική πρωτεύουσα τον Μάιο του 1967, του παραδόθηκε έκθεση των σοβιετικών μυστικών υπηρεσιών που έδειχνε, λανθασμένα, μαζική μετακίνηση ισραηλινών στρατευμάτων στα σύνορα με την Συρία.

Ο Nasser εκλαμβάνοντας ως σωστή την πληροφορία δεν δίστασε. Στις 16 Μαΐου 1967 ζήτησε την αποχώρηση των ειρηνευτικών δυνάμεων του Ο.Η.Ε., που στάθμευαν στην χερσόνησο του Σινά από το 1957.

Λίγες μέρες αργότερα, και συγκεκριμένα στις 22 Μαΐου, ανακοινώνει ότι ο κόλπος της Aqaba πλέον θα ήταν κλειστός για τα ισραηλινά πλοία και υπογράφει αμυντικό σύμφωνο με την Ιορδανία.

Συγχρόνως η εθνικιστική ρητορεία του Αιγύπτιου ηγέτη πώρωνε τα θρησκόληπτα μουσουλμανικά στίφη, αν και ο ίδιος ήταν υπέρ ενός κοσμικού- σοσιαλιστικού κράτους, επισείοντας το ενδεχόμενο δημιουργίας μιας ισραηλινής γης της Επαγγελίας «από τον Νείλο ως τον Ευφράτη».

Η πολεμική μηχανή του Nasser προετοιμαζόταν και αναπτυσσόταν επί τρεις εβδομάδες στην χερσόνησο του Σινά, τον Μάιο του 1967, αναμένοντας της εντολή του Αιγύπτιου ηγέτη για επίθεση.

Ο ίδιος ο Nasser διακήρυττε ότι «πρωταρχικός μας στόχος είναι η καταστροφή του Ισραήλ».

Από τη μεριά τους οι Ισραηλινοί βρίσκονταν περικυκλωμένοι από μια παναραβική συμμαχία (Αίγυπτος, Συρία, Ιορδανία, Ιράκ, Λίβανος), υστερούσαν αριθμητικά και το μικρό τους κράτος δεν τους έδινε δυνατότητα για οπισθοχώρηση και άμυνα.

Έτσι όλα τα σχέδια των Ισραηλινών επιτελών σχετίζονταν με μια ταχεία επέλαση, τύπου «blitzkrieg».

Η αιχμή του δόρατος των Ισραηλινών ήταν η καλοκουρδισμένη αεροπορία τους και η αποφασιστική διοίκηση του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, Moshe Dayan και του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου, Yitzhak Rabin.

Στις 5 Ιουνίου 1967 η ισραηλινή αεροπορία, εξοπλισμένη με σύγχρονα αεροπλάνα γαλλικής κατασκευής τύπου Mirage IIIC, επιτέλεσε πραγματικά έναν πολεμικό άθλο.

Τα αεροσκάφη της ισραηλινής αεροπορίας με συνεχείς εξόδους κατάφεραν να εξαφανίσουν την πολεμική αεροπορία τριών κρατών. Αίγυπτος, Συρία και Ιορδανία από την πρώτη ουσιαστικά μέρα του πολέμου έμειναν χωρίς το κυριότερο όπλο στον σύγχρονο πόλεμο, το αεροπλάνο.

Η πλειοψηφία των αραβικών αεροπορικών δυνάμεων καταστράφηκαν στο έδαφος και ελάχιστα μαχητικά της Αιγύπτου κατάφεραν να απογειωθούν, για να καταρριφθούν, όμως, σχεδόν αμέσως από τους καλύτερα εκπαιδευμένους Ισραηλινούς πιλότους.

Η ραχοκοκαλιά των αεροδρομίων της Αιγύπτου υπέστη σχεδόν ολοκληρωτική καταστροφή. Με τον έλεγχο των αιθέρων εξασφαλισμένο, οι δυνάμεις του Ισραήλ ξεκίνησαν την προέλαση στην χερσόνησο του Σινά.

Ουσιαστικά ο πόλεμος είχε τελειώσει προτού καν ξεκινήσει… Η ορμή των, αριθμητικά λιγότερων, Ισραηλινών ήταν τρομερή. Σε μόλις τρεις ημέρες, στις 8 του Ιουνίου, είχαν φτάσει στην Διώρυγα του Σουέζ και μέχρι τις 10 του Ιουνίου όλα είχαν τελειώσει.

Οι περίπου 250.000 Αιγύπτιοι στρατιώτες δεν κατάφεραν να αντιτάξουν σοβαρή αντίσταση στις συνδυασμένες επιθέσεις των Ισραηλινών από γης και αέρος.

Στη Συρία το Ισραήλ κατέκτησε τα στρατηγικής σημασίας Υψίπεδα του Γκολάν, ενώ στο μέτωπο της Ιορδανίας η σημαντικότερη εξέλιξη σχετιζόταν με την εκδίωξη 400.000 Παλαιστινίων από την Δυτική όχθη και την κατάληψη της από το Ισραήλ.

Η κατάληψη τόσων εδαφών αποτέλεσε για τους Ισραηλινούς ένα πρώτης τάξεως διαπραγματευτικό χαρτί.

Αν οι αραβικές χώρες επιθυμούσαν επιστροφή των καταληφθέντων εδαφών, θα έπρεπε να δεσμευτούν ότι θα αναγνώριζαν το κράτος του Ισραήλ και δεν θα απειλούσαν την ασφάλεια του.

Τον Νοέμβριο του 1967 το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. πέρασε το ψήφισμα 262/67 σύμφωνα με το οποίο καταδικαζόταν κάθε προσάρτηση εδάφους με τη βία και το Ισραήλ καλούνταν να επανέλθει στα προ του πολέμου σύνορα.

Παράλληλα τα αραβικά κράτη καλούνταν να αναγνωρίσουν την ύπαρξη του Ισραήλ, ενώ προβλεπόταν η δικαιότερη μεταχείριση των Παλαιστίνιων προσφύγων. Όλες οι αραβικές χώρες, πλην Συρίας, συναίνεσαν. Το Ισραήλ απλώς απέρριψε το ψήφισμα…

Ο πόλεμος των «έξι ημερών» όπως έμεινε στην ιστορία αυτή η διένεξη, είχε ιδιαίτερη σημασία, όχι μόνο για τους άμεσα εμπλεκόμενους, Άραβες και Ισραηλινούς, αλλά και για τις Μεγάλες Δυνάμεις εκείνης της περιόδου.

Σοβιετική Ένωση και Μεγάλη Βρετανία είχαν ως κοινό στόχο την διασφάλιση, για διαφορετικούς λόγους η κάθε μια, της ομαλής λειτουργίας της Διώρυγας του Σουέζ.

Για τους Σοβιετικούς το Σουέζ ήταν ένας από τους κυριότερους διαύλους ανεφοδιασμού των στρατευμάτων του Βορείου Βιετνάμ, ενώ εξασφάλιζε σύνδεση του στόλου που διέθεταν τότε στον Ινδικό ωκεανό με την Μεσόγειο θάλασσα.

Για τους Βρετανούς η αξία της Διώρυγας σχετιζόταν με την απρόσκοπτη ροή πετρελαίου και την διασφάλιση των εμπορικών δρόμων προς την Ινδία και την Άπω Ανατολή.

Τέλος η Γαλλία βρήκε την ευκαιρία να αποκτήσει ερείσματα και στους δυο αντιπάλους, προμηθεύοντας τους με σύγχρονα οπλικά συστήματα. Ουσιαστικά η περιοχή είχε γίνει ένα απέραντο «testing ground» για όλα τα οπλικά συστήματα της περιόδου.

Οι δυο υπερδυνάμεις είχαν την ευκαιρία να δοκιμάσουν τα νέα τους όπλα σε πραγματικές συνθήκες. Οι Σοβιετικοί εξέλιξαν τα αντιαεροπορικά συστήματα τους, ενώ οι Δυτικοί κυρίως τα νέα αεροσκάφη τους.

Μάλιστα τα «γεράκια» σε Πεντάγωνο και Κρεμλίνο είχαν επικοινωνήσει, πριν την έναρξη του πολέμου, και είχαν αποφασίσει να μην παρέμβουν…

Για τους Παλαιστίνιους η ταπεινωτική ήττα των αραβικών στρατευμάτων ήταν ένα ακόμη σοκ.

Αποστερημένοι από την κάλυψη των άλλων αραβικών κρατών, άρχισαν να αντιλαμβάνονται ότι ο αγώνας τους έπρεπε να στηριχτεί στις δικές τους δυνάμεις. Άλλωστε, μετά το τέλος του πολέμου το σύνολο των παλαιστινιακών εδαφών βρισκόταν υπό ισραηλινή κατοχή.

Η οργάνωση Φατάχ απέκτησε τον πλήρη έλεγχο της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης και αργά αλλά σταθερά απομακρύνθηκε από τους πρώην πάτρωνές της Αιγύπτιους, Σύρους και Ιορδανούς.

Μάλιστα η Αίγυπτος θα έρθει σε συμφωνία κατάπαυσης πυρός με το Ισραήλ τον Αύγουστο του 1970, ενώ τον Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου η Ιορδανία θα εκδιώξει δια της βίας από το έδαφος της την παλαιστινιακή αντίσταση, που θα βρει καταφύγιο στον Λίβανο.

Σταδιακά οι Παλαιστίνιοι θα ριζοσπαστικοποιήσουν τις ενέργειες τους κατευθύνοντας τη δράση τους προς την πολιτική τρομοκρατία και, αργότερα, προς το ριζοσπαστικό Ισλάμ.

Αμέσως μετά τον «πόλεμο των έξι ημερών» οργανώσεις, όπως η «Ομάδα Αμπού Νιντάλ» ή ο «Μαύρος Σεπτέμβρης», θα χρησιμοποιήσουν μια νέα μέθοδο για να κάνουν γνωστά τα αιτήματα των Παλαιστινίων. Εγκαινιάζουν την «χρυσή εποχή» των αεροπειρατειών.

Στην Αθήνα στα 1968 δυο νεαροί αγωνιστές του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης επιτίθενται με όπλα και χειροβομβίδες κατά της πτήσης 253 της ισραηλινής εταιρείας El Al, σκοτώνοντας έναν ισραηλινό επιβάτη. Ακόμη πιο τραγική κατάληξη είχε η έκρηξη βόμβας σε αεροπλάνο της Swissair στις 21 Φεβρουαρίου 1970 που σκότωσε 47 άτομα.

Η γνωστότερη πάντως τρομοκρατική ενέργεια Παλαιστίνιων σχετίζεται με την δολοφονία 12 Ισραηλινών αθλητών κατά την διάρκεια των Ολυμπιακών αγώνων του Μονάχου, από μαχητές της ομάδας «Μαύρος Σεπτέμβρης».

Τέλος στην άμμο του Σινά θάφτηκε ολοκληρωτικά το όραμα του Nasser για τη δημιουργία ενός μεγάλου κοσμικού αραβικού κράτους υπό την ηγεσία του.

Ταπεινωμένος θα αφήσει την τελευταία πνοή του στις 28 Σεπτεμβρίου 1970 προδομένος από την καρδιά του.

Πηγή: