Για διεύρυνση του χάσματος μεταξύ ανατολικής και δυτικής Ευρώπης προειδοποιούσε πρόσφατα ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ με αφορμή την άρνηση κυρίως της Πολωνίας και της Ουγγαρίας να δεχθούν πρόσφυγες. Είναι ωστόσο και οι παραβιάσεις στα θεμελιώδη για την ΕΕ ζητήματα της Δημοκρατίας και του κράτους δικαίου που θέτουν σε κίνδυνο το μέλλον της ενωμένης Ευρώπης. Πως θα εξελιχθεί τη νέα χρονιά η διαδικασία κυρώσεων που προωθεί η Κομισιόν σε βάρος της Βαρσοβίας;
Όπως εξηγούσε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς μετά την ενεργοποίηση του άρθρου 7 της Συνθήκης της ΕΕ λίγο πριν από τα Χριστούγεννα: «Στο επίκεντρο δεν βρίσκεται η Πολωνία αλλά η ΕΕ στο σύνολό της. Το ζητούμενο είναι ποιες είναι οι αξίες μας, ποιοι είμαστε».
Η Πολωνία βρίσκεται αντιμέτωπη με το ισχυρότερο όπλο που έχει στη διάθεσή της η ΕΕ βάσει του άρθρου 7: την αφαίρεση του δικαιώματος ψήφου. Προϋπόθεση ωστόσο για την ενεργοποίηση είναι η ομόφωνη απόφαση των χωρών μελών. Ήδη όμως ο ούγγρος πρωθυπουργός έχει ξεκαθαρίσει ότι θα μπλοκάρει μια σχετική απόφαση. Από κοινού με την κυβέρνηση της Βαρσοβίας ο Βίκτορ Όρμπαν μάχεται κατά του, όπως το αποκαλεί, «πανίσχυρου» κράτους της ΕΕ: «Δεν θα γίνουμε σκλάβοι της ιδέας μιας υπερεθνικής Ευρώπης», δήλωνε ο ούγγρος πρωθυπουργός στις Βρυξέλλες.
Το Βερολίνο υπέρ μιας ενδεχόμενης περικοπής κονδυλίων
Υπάρχουν όμως και χώρες-μέλη που αμφισβητούν την αποτελεσματικότητα της ενεργοποίησης του άρθρου 7 της Συνθήκης της ΕΕ και αντιπροτείνουν, όπως για παράδειγμα το Βερολίνο, να εξεταστεί μια ενδεχόμενη περικοπή των ευρωπαϊκών κονδυλίων ως απάντηση στην παραβίαση των δημοκρατικών κανόνων από χώρες-μέλη. Ένα τέτοιο μέτρο ωστόσο εγκυμονεί πολλούς κινδύνους για την ΕΕ. Ωστόσο ο γερμανός ευρωπαίος επίτροπος Γίντερ Ετινγκερ δεν το αποκλείει:
«Στο ζήτημα αυτό παραμένουμε ανοιχτοί. Υπάρχουν επιχειρήματα υπέρ και ισχυρά επιχειρήματα εναντίον. Τον Μάρτιο ή Απρίλιο θα ορίσουμε τη θέση μας, η οποία στη συνέχεια θα συμπεριληφθεί, ως πρόταση της Κομισιόν, στο πλαίσιο του προϋπολογισμού για την επόμενη δεκαετία».
Σε κάθε περίπτωση το 2018 θεωρείται ήδη καθοριστική χρονιά για την ΕΕ, διότι στη διένεξη με την Πολωνία και την Ουγγαρία θα αποδειχθεί ποιος θα κάνει πράξη ποια απειλή, αλλά και κατά πόσο υπάρχουν περιθώρια για την εξεύρεση συμβιβαστικής λύσης.
