Ἀρχιμ. Κυρίλλου Κωστοπούλου

Ἱεροκήρυκος Ἱ. Μ. Πατρῶν

Δρος Θεολογίας

Ἡ Ὀρθοδοξία δὲν εἶναι μία λογικοκρατικὴ θεωρία οὔτε μία φιλοσοφικὴ ἢ θρησκευτικὴ ἢ ἔστω φιλοσοφικο-θρησκευτικὴ ἔννοια. Δὲν εἶναι, ἐπίσης, οὔτε μία θρησκευτικὴ φαρισαϊκὴ κατάσταση ἢ μία ἁπλῶς ὀρθὴ ἠθικὴ ζωή. Ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι Αὐτὸς ὁ Ἴδιος ὁ Σαρκωθεὶς Λόγος τοῦ Θεοῦ Πατρὸς καὶ αὐτὴ ἡ Ἁγία Του Ἐκκλησία.

Εἶναι αὐτονόητο ὅτι, γιὰ νὰ εἶναι κανεὶς Ὀρθόδοξος, πρέπει –ὅπως τὸ δηλώνει καὶ ὁ ἴδιος ὁ ὅρος «ὀρθοδοξία = ὀρθὴ δόξα, ὀρθὴ γνώμη»– νὰ ἔχῃ τὴν ὀρθὴ γνώση καὶ κατ᾽ ἐπέκταση τὴν ὀρθὴ πίστη στὸν μόνον Ἀγαθὸ καὶ Ἀληθινὸ Θεό, τὸν Τριαδικὸ Θεό, ὅπως Αὐτὸς φανερώθηκε, μέσῳ τοῦ Ἐνανθρωπήσαντος Λόγου, στὴν Ἀποκαλυφθεῖσα Ἀλήθεια. Αὐτή ἐμπεριέχεται στὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ στὴν Ἱερὰ Παράδοση, ἡ ὁποία συνίσταται ἀπὸ τὴν διδασκαλία τῶν Ἁγίων Πατέρων, τῶν αὐθεντικῶν ἑρμηνευτῶν τῆς Ἁγίας Γραφῆς.

Πῶς ἠμπορεῖ ὅμως νὰ συμβῇ αὐτό; Ἠμπορεῖ ὁ ἄνθρωπος μὲ τὸν ὀρθὸ λόγο και τὴν πεπερασμένη λογική του νὰ γνωρίσῃ καὶ νὰ ἀποδεχθῇ τὸν Ἄπειρο Τριαδικὸ Θεό; Δὲν νομίζουμε ὅτι τὸ ἄπειρο εἶναι δυνατὸν νὰ κατανοηθῇ ἀπὸ τὸ πεπερασμένο.

Ἄρα ἡ μόνη ὁδός, γιὰ νὰ γνωρίσῃ ὁ ἄνθρωπος τὸν Τριαδικὸ Θεό, εἶναι ἡ εἴσοδός του στὸ Μυστικὸ Σῶμα τοῦ Ἐνανθρωπήσαντος Λόγου τοῦ Θεοῦ Πατρός, στὴν Μία, Ἁγία, Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ὀρθόδοξο Ἐκκλησία. Νὰ συμμετέχῃ στὴν Μυστηριακὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας καὶ κυρίως στὸ Μυστήριο τῆς Ἱερᾶς Ἐξομολογήσεως καὶ τῆς Θείας Κοινωνίας, κατόπιν ἐντολῆς τοῦ πνευματικοῦ του Πατρός. Μέσῳ αὐτῆς τῆς μετοχῆς θὰ λαμβάνῃ τὴν Ἄκτιστη Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος, θὰ φωτίζεται καὶ θὰ Χριστοποιῆται ὁ νοῦς του καὶ ἡ λογική του. Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο θὰ εὑρίσκεται σὲ κοινωνία μὲ τὴν Κεφαλὴ τοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας, τὸν Θεάνθρωπο Κύριο καὶ θὰ κατανοῆ βιωματικῶς τὴν ἀλήθεια γιὰ τὸν Τριαδικὸ Θεὸ καὶ τὴν Ἁγία Του Ἐκκλησία. Πιστεύοντας ὀντολογικὰ καὶ ὀρθὰ καὶ βιώνοντας αὐτὴν τὴν πίστη του θὰ εἶναι πραγματικὰ Ὀρθόδοξος Χριστιανός.

Αὐτός, ὁ ὁποῖος δὲν ἀποδέχεται τὴν Ἀποκαλυφθεῖσα Ἀλήθεια, ὅπως αὐτὴ ἐκφράζεται στὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ τὴν Ἱερὰ Παράδοση καὶ ἀπομονώνει μέρος τῆς ἀληθείας, προσθέτοντας ἢ ἀφαιρώντας σὲ αὐτὴ καὶ τὸ μέρος αὐτὸ τῆς ἀληθείας τὸ ἀπολυτοποιεῖ καὶ τὸ ἀποδέχεται ὡς ὅλο, αὐτὸς εἶναι αἱρετικὸς καὶ ἐκτὸς τῆς Μίας καὶ Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

Πολλοὶ αἱρετικοὶ ὑπῆρξαν ἀπὸ τὰ πρῶτα χρόνια τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως οἱ Ἀρειανοί, οἱ Μονοφυσίτες κ.λπ., τοὺς ὁποίους οἱ Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι μὲ τὶς ἀποφάσεις τους ἔθεσαν ἐκτὸς Ἐκκλησίας. Στὴν ἐποχή μας αἱρετικοὶ εἶναι οἱ Παπικοί, οἱ Προτεστάντες, οἱ Χιλιαστές κ.ἄλ., οἱ ὁποῖοι εὑρίσκονται ἐκτὸς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, γιὰ τὸν λόγο ὅτι ἡ διδασκαλία τους ἔχει κριθῆ ὡς αἱρετική, ἐπειδὴ  συμπίπτει καὶ συνταυτίζεται μὲ ἐκεῖνες τὶς αἱρετικὲς δοξασίες, οἱ ὁποῖες ἔχουν καταδικασθεῖ ἀπὸ τὶς Οἰκουμενικὲς Συνόδους.

Βεβαίως, ἐμεῖς οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ πρέπει νὰ ἀγαποῦμε καὶ αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους, τοὺς ἐκτὸς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Νὰ τοὺς ἀγαποῦμε, ὅμως, «ἐν ἀληθείᾳ». Ὅταν ἡ ἀγάπη εὑρίσκεται ἔξω ἀπὸ τὴν ἐν Χριστῷ ἀλήθεια, τότε δὲν εἶναι ὀντολογικὴ ἀγάπη. Διακελεύουν οἱ Ἱεροὶ Κανόνες νὰ μὴν συμποσευχώμεθα ἢ νὰ μὴν ἀνταλλάσσουμε δῶρα μὲ αἱρετικοὺς (καν. 45 Ἁγ. Ἀποστόλων, 33 Λαοδικείας, 11 ΣΤ´ Οἰκουμ. Συν.). Αὐτὸ στὴν σημερινὴ ἐποχὴ ἐκλαμβάνεται ὡς ἀκραῖο καὶ ὡς ἔλλειψη ἀγάπης. Ὡς πρὸς τὸ ὅτι θεωρεῖται ἀκραῖο ἀπαντοῦμε ὅτι ἡ ἀλήθεια εἶναι ἀκραῖα, διότι –ἂν θέλουμε νὰ εἴμαστε ἀντικειμενικοί– πρέπει νὰ συμφωνήσουμε ὅτι πέρα ἀπὸ τὴν ἀλήθεια δὲν ὑπάρχει τίποτε ἄλλο. Ἡ Ἀλήθεια εἶναι ἡ ἀρχὴ καὶ τὸ τέλος. Ἄρα βιώνοντας τὴν ἀλήθεια δὲν ἔχω νὰ βιώσω κάτι ἄλλο πέραν αὐτῆς. Ὡς πρὸς τὸ ὅτι θεωρεῖται ἔλλειψη ἀγάπης ἀπαντοῦμε ὅτι ὄχι μόνον δὲν εἶναι ἔλλειψη ἀγάπης, ἀλλὰ τοὐναντίον εἶναι ὀντολογικὴ ἀγάπη. Ἡ συμπροσευχὴ μετὰ αἱρετικοῦ σημαίνει ὅτι τοῦ ἀποκρύπτω τὴν ἀλήθεια ὅτι αὐτὸς εὑρίσκεται στὴν πλάνη καὶ ἐκτὸς Ἐκκλησίας. Αὐτὴ ἡ ἀπόκρυψη μιᾶς τόσο κρίσιμης πραγματικότητος φανερώνει ὅτι δὲν τὸν ἀγαπῶ ὀντολογικὰ καὶ δὲν θέλω νὰ ἐπανέλθῃ στὴν ἀλήθεια. Ἐὰν δὲν δεχθῶ νὰ συμπροσευχηθῶ μὲ ἕναν αἱρετικὸ εἶναι σὰν νὰ τοῦ λέγω: «Ἀδελφέ μου, δὲν εὑρίσκεσαι στὴν ἀλήθεια, ἀλλὰ στὴν αἵρεση. Πρέπει νὰ γνωρίσῃς τὴν ἀλήθεια, νὰ ἐξέλθῃς ἀπὸ τὴν πλάνη, νὰ ἐπανέλθῃς στὸ Σῶμα τῆς Μίας Ἐκκλησίας καὶ τότε ὁμοῦ συμπροσευχόμενοι θὰ δοξάσουμε τὸν Θεό».

Αὐτὴ εἶναι ἡ ἀληθινὴ ἀγάπη. Ὅλα τὰ ὑπόλοιπα, ἀπὸ ὅποιον καὶ ἂν ἐκφέρωνται καὶ ὑποστηρίζωνται, εἶναι ἐκπτώσεις καὶ προδοσία τῆς Ὀρθοδόξου Ἀληθείας καὶ ἄρα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ ὁδηγοῦν στὴν συντήρηση τῆς πλάνης τῶν αἱρέσεων καὶ κατὰ συνέπεια στὴν ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξο πίστη καὶ Ἐκκλησία.

«Στῶμεν καλῶς, στῶμεν μετὰ φόβου». Οἱ καιροὶ ποὺ διανύουμε εἶναι δύσκολοι καὶ ἐπικίνδυνοι. Εἶναι ἀπαραίτητο νὰ μελετοῦμε τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ τοὺς αὐθεντικοὺς ἑρμηνευτές της, τοὺς Ἁγίους Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, ὥστε νὰ γνωρίζουμε τὴν ὀρθὴ πίστη μας καὶ αὐτὴν τὴν πίστη νὰ τὴν κάνουμε βίωμα μὲ τὴν ὀντολογικὴ ἐκκλησιαστικὴ ζωή μας. Μόνον τότε θὰ εἴμαστε καὶ θὰ λογιζώμεθα Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί.