Αναβλύζει από τα έγκατα της γης και τροφοδοτεί με νερό τα ποτάμια της περιοχής.

Στα βουνά της Μουργκάνας με τις συνεχείς, απότομες και γυμνές κορυφές, οι ιδιαίτεροι γεωλογικοί σχηματισμοί που η φαντασία τους προσομοιάζει με κατασκευές μιας υπεράνθρωπης προσπάθειας, φιλοξενούνται πηγές και ποτάμια που τροφοδοτούν σε τα κρυστάλλινα νερά τους ένα μεγάλο τμήμα στα βορειοδυτικά της Ηπείρου

Κοντά στο χωριό Λίστα βρίσκονται οι μεγαλύτερες πηγές του βουνού, η «Μάνα του νερού». Νερά αναβλύζουν από τα έγκατα της γης και τροφοδοτούν τα ποτάμια της περιοχής. Με τη σειρά τους τα ποτάμια της…

Λαγκάβιτσας ή Λαγκαβίστας, των Αναβρυστικών Ραβενής, του Λιμποβίτικου (στη συνέχειά του Καλπακιώτικο) της Τουρίτσας και πολλοί μικρότεροι χείμαρροι, στη διαδρομή τους προς τον Καλαμά, προσφέρουν ζωή στους λιγοστούς κάμπους και δημιουργούν τοπία μοναδικής ομορφιάς. Ένας ακόμη υδάτινος δρόμος, η Πάβλα ή Ξάνθος πηγάζει από την Μουργκάνα και εισέρχεται στην Αλβανία.

Η ψηλότερη κορυφή είναι ο Ορατός ή Αροτός στα 1806 μ. και ακολουθούν οι κορυφές Υψηλάντης (1747 μ.), Φούρκα (1522 μ.), Ξεροβούνι (1138 μ.), Βελίκα, Τσεροβέσι, Καστρί, κ.ά.

Ο ποταμός Καλαμάς ή Θύαμις, στην αρχή του ρέει ανάμεσα στο Μιτσικέλι και τον Κασιδιάρη. Στα νότια του Κασιδιάρη στρέφεται προς τα δυτικά, ρέει εγκάρσια προς τις οροσειρές και διασχίζει το νομό Θεσπρωτίας, εκβάλλοντας στο Ιόνιο. Το ποτάμι στους αρχαίους χρόνους χρησιμοποιούνταν σαν εμπορική διαδρομή. Στις όχθες του κτίστηκαν οι σημαντικότερες πόλεις της αρχαίας Θεσπρωτίας: Γιτάνη, Φάνοτα ή Φανωτή, Λιγιά.

Τόπος μοναδικής φυσικής ομορφιάς, αποτελεί προστατευόμενη περιοχή με πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Ο Καλαμάς στη σμίξη του με τη Λαγκάβιτσα, το ποτάμι της Μουργκάνας, δημιουργεί ένα από τα ομορφότερα τοπία της Θεσπρωτίας.

Το κλίμα στην περιοχή της Μουργκάνας είναι ηπειρωτικό με πιο ήπια χαρακτηριστικά στις χαμηλότερες ζώνες και πιο τραχιά στις ψηλότερες. Η σημαντική νέφωση στα μεγαλύτερα υψόμετρα, η πυκνή ομίχλη στα χαμηλότερα και οι βροχοπτώσεις – λιγότερες σήμερα λόγω των γενικότερων κλιματικών αλλαγών, αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά του κλίματος.