Η λέξη «κατάπτυστη» είναι μια βαριά κουβέντα για τον συνήθως ευγενικό και προσεκτικό στις εκφράσεις του Μητσοτάκη και υποδηλώνει την οργή του κυρίως για τη διγλωσσία της κυβέρνησης, η οποία από τη μια μεριά παρουσιάζει την παροχή των 660 εκατ. στους συνταξιούχους ως 13η σύνταξη και από την άλλη δεσμεύεται στους δανειστές όχι μόνο ότι δεν είναι 13η σύνταξη, όχι μόνο ότι δεν θα ξαναδοθεί ποτέ, αλλά και ότι όποιες περικοπές χρειαστεί να γίνουν σε περίπτωση αποκλίσεων θα γίνουν ακριβώς από αυτό το κονδύλι, δηλαδή από τις συντάξεις.
Υπενθυμίζουμε εδώ ότι τα δύο μέτρα που πρότεινε το ΔΝΤ και στα οποία υπάρχει υπεραντίδραση της κυβέρνησης είναι ότι πρέπει να μειωθεί σημαντικά το ποσό της συνταξιοδοτικής δαπάνης ως ποσοστό του ΑΕΠ και ότι πρέπει να διευρυνθεί η φορολογική βάση με την κατάργηση ή μείωση του αφορολογήτου διότι οι μισοί Ελληνες δεν πληρώνουν φόρους. Ενώ λοιπόν η κυβέρνηση αντιδρά σχεδόν βίαια στη μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης όταν την προτείνει το ΔΝΤ, την ίδια στιγμή με την επιστολή Τσακαλώτου δεσμεύεται ότι όποια περικοπή γίνει θα γίνει από τις συντάξεις. Η διγλωσσία αυτή πιστοποιείται και από τις δηλώσεις του υπουργού Επικρατείας Αλέκου Φλαμπουράρη που έγιναν την επόμενη ημέρα της δημοσιοποίησης της επιστολής («Θα προσπαθήσουμε να δώσουμε και του χρόνου την σύνταξη»), ενώ ο Τσακαλώτος στην επιστολή του γράφει: «Τόσο ο πρωθυπουργός όσο και εγώ έχουμε ξεκαθαρίσει δημόσια, και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε, ότι αυτή είναι μία εφάπαξ πληρωμή και δεν υπάρχει πρόθεση να αποτελέσει μόνιμο κομμάτι της μεταρρύθμισης του Συνταξιοδοτικού».
Αλλα δηλαδή λέμε εγγράφως στους ξένους και άλλα στους ντόπιους πελάτες-ψηφοφόρους.
Το ύφος
Ο δεύτερος λόγος που καθιστά «κατάπτυστη» αυτή την επιστολή είναι το ύφος της. Είναι γεμάτη από επίθετα που δεν χρειάζονταν και τα οποία τονίζουν σε υπερθετικό βαθμό την υποτέλεια της χώρας στους δανειστές. Λέει για παράδειγμα: «Οι ελληνικές αρχές αναγνωρίζουν πλήρως ότι τα ανακοινωθέντα του Eurogroup στις 25 Μαΐου και στις 5 Δεκεμβρίου βασίζονται στη διαρκή αφοσίωση στις δεσμεύσεις του μνημονίου. Ελπίζω ότι αυτές οι διευκρινίσεις επανεπιβεβαιώνουν στο Eurogroup την απόλυτη δέσμευσή μας να παραμείνουμε συμμορφωμένοι με τις υποχρεώσεις μας που απορρέουν από το μνημόνιο, τόσο επί της ουσίας όσο και επί της διαδικασίας της συνεργασίας με τους εταίρους μας».
Και το ξαναλέει: «Οι ελληνικές αρχές παραμένουν απολύτως δεσμευμένες στην εκτέλεση της συμφωνημένης δημοσιονομικής πορείας, η οποία βασίζεται σε στόχους πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξης του 0,5%, 1,75% και 3,5% του ΑΕΠ για το 2016, 2017 και 2018 αντίστοιχα».
Σε μια τυπική επιστολή, το «πλήρως», το «διαρκής», το «απόλυτη» και το «απολύτως» είναι επίθετα και επιρρήματα που δεν θα έπρεπε να υπάρχουν, διότι υποδηλώνουν την ολοκληρωτική μετάνοια και την απόλυτη υποταγή (αφού χρησιμοποιούμε επίθετα) του Ελληνα υπουργού στους εταίρους.
Επί της ουσίας, με την επιστολή αυτή ο Τσακαλώτος αποκαλύπτει πως η κυβέρνηση δεσμεύεται ότι:
■ Σκοπεύει να ενεργοποιήσει τον κόφτη αν υπάρξουν δημοσιονομικές αποκλίσεις.
■ Ο κόφτης θα περικόψει συντάξεις.
■ Συμφωνεί στο δημοσιονομικό πλεόνασμα 3,5% για το 2018.
■ Αν υπάρχει μεγαλύτερο από το στοχευμένο πλεόνασμα, αυτό θα χρησιμοποιείται μόνο για κοινωνικό επίδομα αλληλεγγύης, για μείωση φόρων ή για πληρωμή χρέους και τίποτε άλλο.
■ Σε κάθε περίπτωση θα ζητάει την έγκριση των δανειστών για να λάβει μέτρα.
■ Είναι απολύτως προσηλωμένη στις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει έναντι των δανειστών.
Ολα αυτά, λοιπόν, γράφονται σε επίσημα κυβερνητικά έγγραφα απευθυνόμενα στους εταίρους, τη στιγμή που προς τα μέσα, δηλαδή για εγχώρια πολιτική κατανάλωση, η κυβέρνηση παριστάνει ότι διαπραγματεύεται σκληρά, ότι έχει «κόκκινες γραμμές», ότι έρχεται ο «Δότης» αντί για τον «Κόφτη».
Τελικά, η επιστολή Τσακαλώτου μπορεί μεν να πετυχαίνει τον άμεσο στόχο της, ο οποίος είναι να ξεμπλοκάρουν τα βραχυπρόθεσμα μέτρα για το χρέος, όμως είναι γραμμένη με ένα ύφος που δηλώνει εξευτελιστική υποτέλεια. Η αγωνία του υπουργού να αποφύγει το πάγωμα των μέτρων ανακούφισης του χρέους τον οδήγησε σε μια υπερβολή που θα σκιάζει την πολιτική του υστεροφημία -ίσως και καριέρα- πολύ περισσότερο από το email Χαρδούβελη, το οποίο ο ίδιος και το κόμμα του είχαν κάνει σημαία ως δείγμα υποτέλειας στους δανειστές.
