Ο πόλεμος των δώδεκα (12) ημερών Ισραήλ-Ιράν, αποτελεί  μεταξύ άλλων μια πρώτης τάξης ευκαιρία, για ανάλυση των δυνατοτήτων αλλά και αδυναμιών της  πολυεπίπεδης και καλά συντονισμένης Ισραηλινής αεράμυνας, απέναντι στους Ιρανικούς πυραύλους.

Η σημασία της εν λόγω ανάλυσης έγκειται στο γεγονός, ότι η Ελλάδα έχοντας μια ισχυρή αεράμυνα, παραπλήσια αν και υποδεέστερη από αυτήν του Ισραήλ, θα κληθεί να αντιμετωπίσει τα τουρκικά πυραυλικά συστήματα σε περίπτωση στρατιωτικής σύρραξης μεταξύ μας.

Σκοπός μας είναι να δούμε πώς ανταποκρίθηκε η αεράμυνα του Ισραήλ έναντι των βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν;

Οι δύο (2)  αεροπορικοί πόλεμοι

να λαμβάνουν χώρα παράλληλα.

Ο ένας έφερε αντιμέτωπα ισραηλινά μαχητικά και τα πυρομαχικά μεγάλου βεληνεκούς τους με το μεγάλο σε μέγεθος αλλά ξεπερασμένο σύστημα αεράμυνας του Ιράν, ενώ στον άλλο δοκιμάστηκε το οπλοστάσιο βαλλιστικών πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς του Ιράν, ενάντια στο προηγμένο και δοκιμασμένο σε μάχη σύστημα αεράμυνας του Ισραήλ.

Οι βαλλιστικοί πύραυλοι προσελκύουν στρατούς που δεν έχουν  αεροπορική υπεροχή ή τα αεροσκάφη για να εκτελέσουν αξιόπιστα επιθέσεις μεγάλου βεληνεκούς με επανδρωμένα αεροσκάφη.

Και σε αντίθεση με τους πιο αργούς, χαμηλότερα ιπτάμενους πυραύλους κρουζ ή τα drones καμικάζι, οι βαλλιστικοί πύραυλοι είναι πρακτικά άτρωτοι στην αναχαίτιση μαχητικών και είναι δύσκολο να καταρριφθούν με άλλα μέσα εκτός από τα πιο προηγμένα συστήματα αεράμυνας.

Το πυραυλικό οπλοστάσιο του Ιράν

Από τη δεκαετία του 1990, το Ιράν επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη βαλλιστικών πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς (MRBM) που μπορούν να φτάσουν στο Ισραήλ με μειωμένο χρόνο εκτόξευσης και μεγαλύτερη ακρίβεια.

Το απόθεμα MRBM του Ιράν παρέμεινε μέτριο για χρόνια, αλλά εκτοξεύτηκε σε μέγεθος μέχρι τη δεκαετία του 2020, φτάνοντας περίπου τους 2.000 έως 2.500 πυραύλους κατηγορίας MRBM.

Αξιοσημείωτες ιρανικές σειρές MRBM περιλαμβάνουν τους Emad, Ghadr, Dezful και Khorramsher-4 (γνωστός και ως Kheiber Shekan), καθώς και τους παλαιότερους πυραύλους Shahab-3 (ουσιαστικά ογκώδεις Scud) και τους νεότερους πυραύλους Fattah-1 και -2 που μπορούν να ελιχθούν κατά την τελική φάση. 

Οι βαλλιστικοί πύραυλοι του Ιράν συμπληρώνονται από ένα μέτριο απόθεμα πυραύλων κρουζ όπως ο Soumar και η υποπαραλλαγή του Paveh, πολλά drones καμικάζι μεγάλων αποστάσεων και drones μάχης οπλισμένα με πυραύλους.

Η Ισραηλινή αεράμυνα

Ωστόσο, από τότε που το Ιράκ επιτέθηκε στο Ισραήλ με πυραύλους Scud το 1991, το Ισραήλ έχει επενδύσει σε ένα πολυεπίπεδο ολοκληρωμένο σύστημα αεράμυνας ικανό για αντιπυραυλική άμυνα, το οποίο αναπτύχθηκε από κοινού με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Επειδή το Ισραήλ είναι γεωγραφικά μικρό, αποδείχθηκε σχετικά εύκολο να καλύψει πυκνά τη χώρα με επικαλυπτόμενα επίπεδα αεράμυνας.

Το διάσημο κατώτερο επίπεδο αυτού του συστήματος, το Iron Dome, είναι κυρίως ,αλλά όχι αποκλειστικά, βελτιστοποιημένο για την αναχαίτιση φθηνών πυραύλων πυροβολικού μικρού βεληνεκούς και drones που εκτοξεύονται από τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ.

Τεχνικά, το όπλο λέιζερ Iron Beam και άλλα συστήματα ενισχύουν το κατώτερο επίπεδο.

Το επίπεδο μεσαίου έως μεγάλου βεληνεκούς, ο David’s Sling, έχει αντικαταστήσει τις συστοιχίες Patriot που παρέχονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, αμυνόμενος τόσο έναντι αεροσκαφών, πυραύλων κρουζ όσο και βαλλιστικών πυραύλων μικρού βεληνεκούς χρησιμοποιώντας έναν πύραυλο που ονομάζεται Stunner.

Τα ισραηλινά πολεμικά πλοία και οι επίγειοι εκτοξευτές χρησιμοποιούν επίσης το σύστημα αεράμυνας Barak μεσαίου/μεγάλου βεληνεκούς, το οποίο σε σύγκριση με τον David’s Sling είναι πλήρως γηγενές, φθηνότερο και ελαφρώς μικρότερου βεληνεκούς.

Η ανώτερη άμυνα του Ισραήλ προέρχεται από τους παλαιότερους βαλλιστικούς πυραύλους Arrow-2 ικανούς να αντιμετωπίσουν βαλλιστικούς πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς, και τον Arrow-3 αποτελεσματικό εναντίον πυραύλων μεσαίου και ακόμη και διηπειρωτικού βεληνεκούς.

Αυτά επωφελούνται από τα τεράστια ραντάρ της σειράς Green Pine για έγκαιρη προειδοποίηση και για να βοηθήσουν στην καθοδήγηση των αισθητήρων ελέγχου πυρός σχετικά με τις εισερχόμενες απειλές.

Η ισραηλινή αεράμυνα συμπληρώνεται επί του παρόντος από μία συστοιχία Patriot του Αμερικανικού Στρατού και μία συστοιχία THAADS, η οποία έχει σχεδιαστεί ειδικά για αναχαίτιση MRBM.

Τα ποσοστά διείσδυσης των  Ιρανικών πυραύλων

Η απόδοση της ισραηλινής αεράμυνας έναντι των MRBM, των πυραύλων κρουζ και των drones δοκιμάστηκε για πρώτη φορά με δύο μεγάλης κλίμακας ιρανικές επιδρομές τον Απρίλιο και τον Οκτώβριο του 2024.

Με την ισχυρή υποστήριξη των ΗΠΑ και άλλων συμμάχων, πάνω από το 80% των ιρανικών πυραύλων καταρρίφθηκαν, με ελάχιστες ζημιές .κυρίως συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας κρατήρων στον διάδρομο της αεροπορικής βάσης Νεβατίμ.

Όταν το Ισραήλ επιτέθηκε αιφνιδιαστικά στο Ιράν στις 13 Ιουνίου, τα ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη προσπάθησαν να στοχεύσουν ιδιαίτερα τη δύναμη MRBM του Ιράν με δύο τρόπους, είτε κυνηγώντας κρυφά φορτηγά εκτοξευτών βαλλιστικών πυραύλων και βομβαρδίζοντας τα αποθέματα πυραύλων από τα οποία αντλούσαν οι εκτοξευτές - είτε μέσω άμεσης καταστροφής είτε μέσω της κατάρρευσης των προσβάσεων σε σήραγγες που ήταν απαραίτητες για την απόσυρση πυραύλων από τα οχυρωμένα υπόγεια κελιά τους.

Είναι πολύ φθηνότερο εξάλλου να καταστρέφονται πυραύλοι που βρίσκονται ακόμα στο έδαφος.

Μετά τον πόλεμο, οι Ισραηλινές Αμυντικές Δυνάμεις ισχυρίστηκαν ότι είχαν καταστρέψει «εκατοντάδες» πυραύλους στο έδαφος και το «50%» των εκτοξευτών του Ιράν ,κάτι που μπορεί να υπονοεί 180 εκτοξευτές, σύμφωνα με προηγούμενο ισχυρισμό των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων.

Η στόχευση ιρανικών εκτοξευτών και κόμβων διοίκησης και ελέγχου από το Ισραήλ προφανώς άφησε το Ιράν ανίκανο να αναπαράγει τις μεγάλης κλίμακας συντονισμένες επιθέσεις πυραύλων που εκτόξευσε δύο φορές το 2024.

Παρ' όλα αυτά, κατά τη διάρκεια 12 ημερών εχθροπραξιών, το Σώμα των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν κατάφερε να εκτοξεύσει 530 έως 550 βαλλιστικούς πυραύλους στο Ισραήλ, εκ των οποίων τουλάχιστον 31 έπληξαν   στρατιωτικούς στόχους ή κατοικημένες περιοχές, και μερικές δεκάδες ακόμη φέρεται να έπληξαν ακατοίκητες περιοχές.

Δεν είναι σαφές πόσους, αν υπάρχουν, πυραύλους κρουζ εκτόξευσε το Ιράν κατά τη διάρκεια του πολέμου του Ιουνίου.

Άγνωστος αριθμός πυραύλων πιθανότατα απέτυχε κατά την εκτόξευση ή κατά τη μέση της πτήσης, αν και πιθανότατα ένα χαμηλότερο ποσοστό από τα πολύ υψηλά ποσοστά αποτυχίας που ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι ισχυρίστηκαν για τις επιδρομές του Ιράν το 2024.

Η έλλειψη παρόμοιας παρατήρησης μπορεί να υποδηλώνει ότι το Ιράν έμαθε από τα ελαττώματα σε αυτές τις προηγούμενες επιθέσεις.

Ο Sam Lair, γράφοντας στο ιστολόγιο Arms Control Wonk, αναφέρει ότι το βίντεο φαίνεται να επιβεβαιώνει την εκτόξευση τουλάχιστον 34 πυραύλων Arrow-3 και εννέα Arrow-2, καθώς και 39 αμερικανικών πυραύλων THAADS.

Τα Arrow-3 παρατηρήθηκαν κυρίως την πρώτη νύχτα των εχθροπραξιών, ενώ τα περισσότερα THAADS παρατηρήθηκαν από τις 15 έως τις 19 Ιουνίου.

Επιπλέον, το David’s Sling και, ακόμη πιο εκπληκτικά, τα συστήματα Iron Dome πιστώθηκαν με την εξόντωση MRBM, παρά το γεγονός ότι δεν είχαν σχεδιαστεί για να νικήσουν τόσο γρήγορους, υψηλότερα ιπτάμενους πυραύλους. 

Ισχυροί πύραυλοι SM-3 εκτοξεύτηκαν επίσης προφανώς από πολεμικά πλοία του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ για την υπεράσπιση του Ισραήλ, κρίνοντας από τα ανακτημένα συντρίμμια.

Όπως και στην επιδρομή του Ιράν τον Απρίλιο του 2024, η επίθεση με μη επανδρωμένα αεροσκάφη - αυτή τη φορά φέρεται να μετρούσε 1.100 μη επανδρωμένα αεροσκάφη, κατά μέσο όρο λίγο πάνω από 90 ημερησίως - αποδείχθηκε αναποτελεσματική, με μόνο ένα να φτάνει σε κατοικημένη περιοχή.

Τα υπόλοιπα καταρρίφθηκαν από μαχητικά διαφόρων αεροπορικών δυνάμεων και πυραύλους επιφανειακής εκτόξευσης, εξουδετερώθηκαν μέσω ηλεκτρονικού πολέμου ή απλώς δεν πέτυχαν τον στόχο.

Για να είμαστε δίκαιοι, τα μπαράζ των μη επανδρωμένων αεροσκαφών μπορεί να βοήθησαν το Ιράν αποσπώντας την προσοχή από τους βαλλιστικούς πυραύλους και τις αναγκαστικές δαπάνες για ακριβούς πυραύλους.

Μετά τον πόλεμο, η Ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία ισχυρίστηκε ότι κατέρριψε το 90% των εισερχόμενων πυραύλων. Ο ειδικός σε πυραύλους Fabian Hoffman εκτίμησε στο ιστολόγιό του ότι αναχαιτίστηκαν μεταξύ 420 και 470 πύραυλοι, σημειώνοντας ότι το Ισραήλ φαινομενικά βελτίωσε το ποσοστό αναχαίτισης πυραύλων του σε σχέση με το 2024.

Εικάζει ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στην ικανότητα διεξαγωγής επιχειρήσεων «πυροβολισμός-κοιτάζω-πυροβολώ», στις οποίες μια αρχική αποτυχημένη απόπειρα αναχαίτισης παρέχει δεδομένα που χρησιμοποιούνται για μια δεύτερη προσπάθεια αναχαίτισης χρησιμοποιώντας ένα αναχαιτιστικό κατώτερου επιπέδου.

Ο Πόλεμος Φθοράς  Ιράν-Ισραήλ

Παρά το γεγονός ότι πιθανώς μόνο το 10% ή λιγότερο χτύπησε στόχους, η πυραυλική εκστρατεία του Ιράν τον Ιούνιο προκάλεσε περισσότερες ζημιές και σκότωσε περισσότερους ανθρώπους από τις επιδρομές το 2024.

Απολογισμός 28 νεκροί, όλοι πολίτες, εκτός από έναν στρατιώτη που βρισκόταν σε υπηρεσία. Πύραυλοι έπληξαν ένα διυλιστήριο πετρελαίου στη Χάιφα και έπληξαν ένα νοσοκομείο, ένα επιστημονικό ινστιτούτο και κατοικημένες περιοχές.

Προσγειώθηκαν επίσης σε ή κοντά σε ισραηλινές αεροπορικές βάσεις και υψηλόβαθμα διοικητικά σημεία.

Ο ακριβής τρόπος με τον οποίο κατανεμήθηκε η στόχευση των πυραύλων του Ιράν μεταξύ στρατιωτικών, οικονομικών και πολιτικών στόχων παραμένει ασαφής.

Στην πραγματικότητα, οι περισσότεροι ιρανικοί MRBM είναι ανακριβείς, κατά μέσο όρο αποκλίνοντας δεκάδες ή εκατοντάδες μέτρα από τον στόχο, καθιστώντας δύσκολη τη διάκριση μεταξύ ακούσιων και σκόπιμων επιθέσεων σε πολίτες, ιδίως σε κτίρια που σχετίζονται με την ασφάλεια σε αστικά κέντρα.

Η ποσοτική πολεμική φθορά

Παρά την ποιοτικά αποτελεσματική άμυνα του Ισραήλ, υπήρχε μια υποκείμενη ποσοτική πολεμική φθορά που απειλούσε να υποβαθμίσει τη θέση του Ισραήλ με την πάροδο του χρόνου, αφού  τα ιρανικά αποθέματα πυραύλων κατηγορίας MRBM πιθανότατα υπερέβαιναν τον αριθμό των αναχαιτιστικών αντι-MRBM που κατείχε το Ισραήλ (δηλαδή, Arrow-2 και 3).

Οι αναχαιτιστικοί αντιβαλλιστικοί πυραύλοι είναι πολύ δαπανηροί - γενικά εκατομμύρια δολάρια ανά βολή, ενώ παράγονται σε μικρούς όγκους ετησίως.

Ο Lair επισημαίνει στο ιστολόγιό του ότι τα 39 παρατηρήσιμα THAADS που δαπανώνται υπερβαίνουν τον ετήσιο ρυθμό παραγωγής (32) ετησίως.

Ασταμάτητες οι ροές στην Κρήτη! Δείτε βίντεο τη στιγμή της “απόβασης” μεταναστών ανάμεσα σε λουόμενους και τουρίστες

ο THAADS κοστίζει 12 εκατομμύρια δολάρια ανά βολή, ενώ τα Arrows του Ισραήλ κυμαίνονται σε χαμηλά έως μεσαία μονοψήφια εκατομμύρια.

Έτσι, αν ο πόλεμος διαρκούσε περισσότερο χρόνο, οι ιρανικές πυραυλικές επιθέσεις θα μπορούσαν τελικά να εξαντλήσουν τα αποθέματα αναχαιτιστικών συστημάτων ανώτερου επιπέδου του Ισραήλ.

Ένα δημοσίευμα της Wall Street Journal στις 18 Ιουνίου υπονοεί ότι μια τέτοια έλλειψη ήταν επικείμενη, αναγκάζοντας τις ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν περισσότερους από τους δικούς τους πόρους.

Τελικά, οι εχθροπραξίες έληξαν πριν εξαντληθεί η προμήθεια πυραύλων αναχαιτιστικών συστημάτων του Ισραήλ.

Η εξέταση σε περίπτωση Ελληνοτουρκικής σύρραξης 

Ο  πόλεμος  Ισραήλ-Ιράν ανέδειξε για άλλη μια φορά αρκετές βασικές πραγματικότητες της βαλλιστικής πυραυλικής άμυνας που ήταν ήδη εμφανείς στην Ουκρανία και σε προηγούμενες συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή, όπως  ότι υπάρχουν τρόποι για να καταρρίψουμε τους βαλλιστικούς πυραύλους του εχθρού, αλλά είναι πολύ ακριβό  για να το κάνουμε αυτό .

Εξακολουθεί να υπάρχει ανεπαρκής ετήσια παραγωγή πυραύλων αναχαίτισης παγκοσμίως, σε σχέση με τα επιθετικά οπλοστάσια τα οποία ενδέχεται να αντιμετωπίσουν.

Η Ελλάδα καίτοι διαθέτει ισχυρή-πολυεπίπεδη αεράμυνα, σε μια συρραξη με την Τουρκία λόγω των μεγάλων αποθεμάτων των γειτόνων, κυρίως σε Drones, και εσχάτως σε πυραύλων μεσαίου βεληνεκούς που έδωσε ως εξοπλιστική προτεραιότητα στην αμυντική βιομηχανία της χώρας του ο Ερντογάν, σε συγκερασμό με την ανεπαρκή ετήσια παραγωγή πυραύλων αναχαίτισης, θα αντιμετωπίσει πρόβλημα.

Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ παίρνει διαστάσεις θύελλας! Ξεκίνησαν διασταυρώσεις και οι έλεγχοι στα ΑΦΜ

Αυτός είναι ο λόγος που η Ελλάδα χτίζει το δικό της Iron Dome για αντιμετώπιση των πολλών τουρκικών drones κυρίως.

Ωστόσο θα πρέπει όχι μόνο να έχει  σημαντικό απόθεμα σε πυραύλους Patiot που αποτελούν την ραχοκοκαλίά της αεράμυνάς της, αλλά και να εξοπλιστεί με πυραύλους εδάφους-εδάφους μεγάλου βεληνεκούς, ικανούς να πλήξουν το σύνολο της τουρκικής επικράτειας.