Όλο και λιγότερες είναι, διαχρονικά, οι κρατικές δαπάνες στη χώρα μας όσον αφορά τη δασοπροστασία και πυρόσβεση, όπως δείχνει πρόσφατη (Ιούνιος 2024) έκθεσης του ΟΟΣΑ για τις πυρκαγιές στην Ελλάδα. Σημειώνεται, επίσης, ότι η αναλογία δαπανών κλίνει προς τη δασοπυρόσβεση, έναντι της δασοπροστασίας, ενώ, παράλληλα, οι συνολικές κρατικές δαπάνες για τους παραπάνω τομείς, κατά την περίοδο 2010 – 2017, ανήλθαν σε κάτι λιγότερο από 500 εκατ. ευρώ το χρόνο. Την απογοητευτική αυτή εικόνα συμπληρώνει όχι μόνο η πρόσφατη πυρκαγιά στην Ανατολική Αττική, που έφτασε μέχρι και τον αστικό ιστό της Αθήνας, αλλά και το ότι δασαρχεία δημοσίευσαν αυτές τις ημέρες μόλις, προκηρύξεις για την αντιπυρική περίοδο του... 2024.

Όσον αφορά την κατανομή δαπανών ανάμεσα στα δύο βασικά σκέλη της δασικής πολτικής, το 2011 οι δαπάνες για δασοπροστασία ανερχόταν στα 115 εκατ. ευρώ, ενώ το 2017 βρίσκονταν στα 82 εκατ. ευρώ. Αντίστροφα, οι δαπάνες για πυρόσβεση, το 2010 είχαν φτάσει τα 399 εκατ. ευρώ, πέφτοντας την επόμενη χρονιά στα 330 εκατ. ευρώ, ανακάμπτοντας, ωστόσο, σταδιακά, για να φτάσουν πάλι στα 398 εκατ. ευρώ το 2017.

Μάλιστα, συνολικά οι δαπάνες για προστασία και πυρόσβεση έπεσαν από τα 554 εκατ. ευρώ το 2010 στα 479 εκατ. ευρώ το 2017, εμφανίζοντας, δηλαδή, μείωση κατά 13% μέσα σε 8 χρόνια.

Ο αποτυχημένος θεσμικός μετασχηματισμός του 1999 και η “μισή” αποκατάσταση

Ας σημειωθεί εξάλλου, ότι η παραπάνω κατάσταση αντανακλά τον αποτυχημένο – καθ' ομολογίαν του ίδιο του υπηρεσιακού εισηγητή της - θεσμικό μετασχηματισμό του 1999, βάσει του οποίου οι δημόσιες επενδύσεις για τη διαχείριση των πυρκαγιών επικεντρώνονταν όλο και περισσότερο στην καταστολή των πυρκαγιών εις βάρος της πρόληψης, με τη χρηματοδότηση για το Ελληνικό Πυροσβεστικό Σώμα να αυξάνεται και τους πόρους για τη Δασική Υπηρεσία να συρρικνώνονται σταθερά.

Συνολικά, η χρηματοδότηση για την καταστολή των πυρκαγιών υπερδιπλασιάστηκε μεταξύ 1998 – 2008, ενώ η χρηματοδότηση για τη Δασική Υπηρεσία συρρικνώθηκε κατά σχεδόν 30% μεταξύ 2010 – 2017.

Φωτιά στην Αττική: Άμεσες οι αποζημιώσεις στους πυρόπληκτους - Τα 14 μέτρα στήριξης και οι απαντήσεις της κυβέρνησης στην αντιπολίτευση

Όπως, άλλωστε, αναφέρει και η έκθεση του ΟΟΣΑ, συνολικά, η χρηματοδότηση για την καταστολή των πυρκαγιών υπερδιπλασιάστηκε μεταξύ 1998 και 2008 (βλ. Γαβριήλ Ξανθόπουλος, Αναπληρωτής Ερευνητής στο Ινστιτούτο Μεσογειακών & Δασικών Οικοσυστημάτων: "Who Should Be Responsible for Forest Fires? Lessons From the Greek Experience", 2008), ενώ η χρηματοδότηση για τη Δασική Υπηρεσία συρρικνώθηκε κατά σχεδόν 30% μεταξύ 2010 και 2017.

Ως αποτέλεσμα, το 2017, τα κονδύλια που διατέθηκαν στη Δασική Υπηρεσία ανέρχονταν στο ένα πέμπτο των κονδυλίων που διατέθηκαν στο Ελληνικό Πυροσβεστικό Σώμα.

Ο θεσμικός μετασχηματισμός, ο οποίος, μεταξύ άλλων, υπήγαγε τη δασοπυρόσβεση στην Πυροσβεστική Υπηρεσία και τα δασαρχεία στις κατά τόπους Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, αποκόπτοντάς τα από τη “φυσική” τους προϊσταμένη αρχή, δηλαδή τη Γενική Διεύθυνση (νυν Γενική Γραμματεία) Δασών, καταργήθηκε το 2022, μετά τις μεγάλες πυρκαγιές στη Βόρεια Εύβοια αλλά και αλλού. Ωστόσο, αν και τύποις αποκαταστάθηκε η πρότερη δομή, παρατηρούνται ελλείψεις σε δύο βασικές πτυχές: σε προσωπικό και προϋπολογισμό.

Οι πηγές χρηματοδότησης

Εξάλλου, όπως σημειώνει και η έκθεση του ΟΟΣΑ, η δημόσια χρηματοδότηση για τη διαχείριση των δασικών πυρκαγιών στην Ελλάδα παρέχεται από την κεντρική κυβέρνηση και αντικατοπτρίζεται στον προϋπολογισμό που κατανέμεται στα αρμόδια υπουργεία. Για παράδειγμα, το Υπουργείο Περιβάλλοντος, μέσω του Πράσινου Ταμείου του, κατανέμει έσοδα από περιβαλλοντικούς φόρους και πρόστιμα για τη στήριξη διαφόρων δραστηριοτήτων έρευνας, πρόληψης, ευαισθητοποίησης και αποκατάστασης μετά την πυρκαγιά, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης των δασών.

Η χρηματοδότηση για την εφαρμογή της διαχείρισης της καύσιμης ύλης και της πρόληψης των πυρκαγιών σε δημοτικό επίπεδο παρέχεται από το Υπουργείο Εσωτερικών.

Τα κεφάλαια που συγκεντρώνονται μέσω δημόσιων επενδύσεων, όπως αυτά που διαχειρίζεται το Ταμείο Αξιοποίησης της Περιουσίας του Δημοσίου, συμβάλλουν επίσης στις προσπάθειες πρόληψης των δασικών πυρκαγιών, π.χ. υποστηρίζοντας τη δημιουργία σχεδίων προστασίας από δασικές πυρκαγιές.

Οι πόροι αυτοί συνήθως συμπληρώνονται από ευρωπαϊκά κονδύλια. Για παράδειγμα, τα κονδύλια της ΕΕ έχουν καθοριστική σημασία στη στήριξη του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης της Ελλάδας, το οποίο περιλάμβανε σημαντικές παρεμβάσεις πρόληψης πυρκαγιών και αποκατάστασης δασών που αναλήφθηκαν από τα Δασαρχεία μεταξύ 2007 και 2020.

Οι παρεμβάσεις αυτές περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, διαχείριση της καύσιμης ύλης, αναδάσωση και δημιουργία ρυθμιστικών ζωνών.

Συνολικά, η χρηματοδότηση για παρεμβάσεις πρόληψης πυρκαγιών στο πλαίσιο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας αυξήθηκε από 15,4 εκατ. ευρώ την περίοδο 2007 – 2013 σε 19,3 εκατ. ευρώ την περίοδο 2014 – 2020.

Τα τελευταία χρόνια, κονδύλια από το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης της ΕΕ (ΠΑΑ) έχουν στηρίξει την ενίσχυση των δασικών δρόμων και των διαχωρισμών καύσιμης ύλης, καθώς και την ανανέωση του εξοπλισμού παρακολούθησης και ανίχνευσης πυρκαγιών, ενώ η διευκόλυνση της ΕΕ για την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα συνέβαλε σημαντικά στην υλοποίηση του προγράμματος AntiNero.

Επιπλέον, διάφορα έργα της ΕΕ έχουν επίσης συμβάλει στην ενίσχυση της διαχείρισης και της πρόληψης των πυρκαγιών στην Ελλάδα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο ιδιωτικός τομέας παρέχει επίσης πρόσθετη χρηματοδότηση με τη μορφή εθελοντικών συνεισφορών.

Προκηρύξεις τον Αύγουστο για την περίοδο δασοπροστασίας του 2024 για εξάμηνες προσλήψεις όχι πέραν της ...31ης Οκτωβρίου

Τα Δασαρχεία Ιστιαίας, Λίμνης και Ολυμπίας ανακοίνωσαν αυτές τις ημέρες ότι θα προχωρήσουν στην άμεση πρόσληψη προσωπικού σε συνολικά 70 θέσεις εργασίας – και πιθανότατα δεν είναι τα μόνα. Μάλιστα, πρόκειται για προσλήψεις εποχικού προσωπικού, με σχέσης εργασίας ΙΔΟΧ (ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου), οι οποίες είναι διάρκειας έως 6 μηνών και με διάρκεια όχι πέραν της ...31ης Οκτωβρίου 2024, με την προθεσμία υποβολής αιτήσεων να λήγει την επόμενη Δευτέρα 19 Αυγούστου. Υπενθυμίζεται ότι η αντιπυρική περίοδος στη χώρα μας ξεκίνησε επίσημα την 1η Μαΐου και θα διαρκέσει έως την 31η Οκτωβρίου. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι θα έχουμε προσλήψεις για λιγότερο από δυόμιση μήνες κι ενώ ήδη έχουμε μπει στην πιο κρίσιμη φάση της αντιπυρικής περιόδου!