Προσχέδιο τεχνικής συμφωνίας άρχισαν να γράφουν από χθες, πρώτη μέρα των διαπραγματεύσεων στην Αθήνα, τα επιτελεία των δανειστών.

Λίγο πριν τα μεσάνυχτα και σχεδόν μιάμιση ώρα μετά την αναχώρηση των υπουργών και των επικεφαλής των θεσμών, τα τεχνικά κλιμάκια των δανειστών παρέμεναν στην αίθουσα συσκέψεων, γράφοντας πυρετωδώς το πρόπλασμα της συμφωνίας με τα νέα μέτρα που αξιώνουν οι δανειστές. Ακόμα και οι -συνήθως «ανθεκτικοί» σε πολύωρες συσκέψεις- ξένοι τεχνοκράτες, ξεφυσούσαν αποκαμωμένοι και έψαχναν από πού θα φύγουν, καθώς φαίνεται πως θα συνεχίσουν για πολλές ώρες ή και ημέρες ακόμα να συντάσσουν τον κατάλογο των απαιτήσεών τους.

Οι μεγάλες παγίδες που φάνηκαν από την πρώτη μέρα των συναντήσεων είναι:

– το ύψος των νέων μέτρων λιτότητας για το 2019 («σημείο εκκίνησης το 2% που μπορεί να μειωθεί» όπως έλεγε κυβερνητική πηγή). Μένει να αποσαφηνιστεί αν το ΔΝΤ δέχεται μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος κάτω από 3,5% ή, αντίστροφα, εάν πείθεται πως δεν χρειάζονται μέτρα 2% του ΑΕΠ (ή 3,6 δισ. ευρώ) για να επιτευχθεί.

– το πώς θα καλυφθούν τα μέτρα 2% του ΑΕΠ. Πηγές των δανειστών μιλούσαν χθες για 1% από φόρους και 1% από συντάξεις (δηλαδή 1,8 δισ. από κάθε πηγή). Στην κυβέρνηση έλεγαν ως τώρα πως 0,75% του ΑΕΠ (ή 1,35 δισ. ευρώ) θα καλυφθεί από φόρους, άλλα τόσα από συντάξεις και ΄0,5% του ΑΕΠ (900 εκατ. ευρώ) από άλλες εξοικονομήσεις από κρατικές δαπάνες.

– η έναρξη εφαρμογής των νέων μέτρων και πριν το 2019. «Αυτό θα επιλυθεί σε τεχνικό επίπεδο όταν φανεί πόσο θα είναι δημοσιονομικό του 2018» έλεγε αρμόδια πηγή της κυβέρνησης «αν και είμαι αισιόδοξος πως δεν θα υπάρξει τελικά πρόβλημα». Προς το παρόν πάντως το ΔΝΤ βλέπει «τρύπα» μισού δισ. ευρώ για το 2018, αλλά και αυτό με βάση την πρόβλεψή του πως το πρωτογενές πλεόνασμα τότε θα είναι 1,5%. Αν απαιτήσει μεγαλύτερο πλεόνασμα (3,5% του ΑΕΠ ή ανάλογα με την ελάφρυνση χρέους που θα δώσουν οι ευρωπαίοι) τότε τα 500 εκατ. μπορεί να εκτιναχθούν έως και στα 4 δισ. ευρώ, από το 2018 και για τα επόμενα χρόνια.
Η Ντέλια βάζει τους όρους
Την παράσταση έκλεψε χθες πάντως η κυρία Ντέλια Βελκουλέσκου, η οποία έφτασε το απόγευμα στο ξενοδοχείο των «καυτών» διαπραγματεύσεων και, επειδή δεν είχε προλάβει την πρωινή σύσκεψη Τσακαλώτου-ευρωπαϊκών θεσμών για τις αποκρατικοποιήσεις, αυτή επαναλήφθηκε και ολοκληρώθηκε παρουσία της εκπροσώπου του ΔΝΤ.

Σύμφωνα με πηγές των θεσμών, η ατζέντα των απαιτήσεων των δανειστών περιλαμβάνει αποκρατικοποιήσεις, ενεργειακά, αφορολόγητο και συντάξεις. Οι υπουργοί που μετείχαν στις συσκέψεις απέφυγαν να διαψεύσουν ότι συζητούν για κατάργηση της προσωπικής διαφοράς («μια γενική συζήτηση είχαμε σήμερα» ήταν η σχετική απάντηση) ενώ άφηναν ανοικτό και το ενδεχόμενο ένταξης των ΔΕΚΟ στο Ταμείο Αποκρατικοποιήσεων ή πώλησης λιγνιτορυχείων («συζητήσαμε όλα τα εκκρεμή θέματα» όπως ελέχθη).
Πώς θα εφαρμοστούν μέτρα-αντίμετρα
Επισήμως πάντως, οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται και σήμερα, με «σημείο εκκίνησης» τα μέτρα 2% του ΑΕΠ (περίπου 3,6 δισ. ευρώ), το ύψος δηλαδή που ο κύριος Τσακαλώτος παραδέχτηκε χθες μιλώντας στη Βουλή.

Με βάση και όσα ανέφεραν στη Βουλή οι κ.κ. Τσακαλώτος και Χουλιαράκης, το παζάρι γίνεται για μέτρα εξοικονόμησης 2% του ΑΕΠ που θα πρέπει να νομοθετηθούν από φέτος. Το τελικό ύψος των μέτρων εκτιμάται ότι μπορεί να περιοριστεί στο 1,7% του ΑΕΠ, δηλαδή λίγο χαμηλότερα από τα 3,2 δισ. ευρώ, εφόσον συνυπολογιστεί η υπεραπόδοση του 2016.

Το «μείγμα» των μέτρων θα περιλαμβάνει και θετικά μέτρα ελάφρυνσης. Οι αρμόδιοι υπουργοί μετρίασαν τις προσδοκίες, σε σχέση με τα σενάρια για μειώσεις ΕΝΦΙΑ, ΦΠΑ κλπ.

Ο υπουργός Οικονομικών αναφέρθηκε σε «ιδέες» για θετικά μέτρα, φέρνοντας ως παράδειγμα την μείωση στη συμμετοχή των φαρμάκων που πληρώνουν οι συνταξιούχοι (ένα είδος «κόφτη» ενδεχομένως, ειδικά για ηλικιωμένους συνταξιούχους). Επιπλέον τόνισε πως στα αντίμετρα θα περιλαμβάνονται και χρηματοδότηση δράσεων για την εργασία, αλλά από νέο δάνειο -που ενδεχομένως να μην είναι και ιδιαίτερα «φθηνό» για τη χώρα.

Επιπλέον, τα περιβόητα «αντίμετρα» θα εξαρτηθούν από την επίτευξη του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα ύψους 3,5% του ΑΕΠ. Συγκεκριμένα, στο τέλος κάθε χρονιάς κυβέρνηση και δανειστές θα εξετάζουν τα πρώτα στοιχεία για το κλείσιμο του οικονομικού έτους και θα κάνουν προβλέψεις για το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος. Εάν το πλεόνασμα θα ξεπερνά τον στόχο, τότε η κυβέρνηση θα μπορεί να ενεργοποιεί επιπλέον «αντίμετρα» ενώ, αν υπάρχει υστέρηση έναντι του στόχου, θα μπαίνουν στο τράπεζι νέες περικοπές συντάξεων, μισθών στο Δημόσιο κ.λπ.

Η διαφορά σε σχέση με σήμερα είναι ότι με το παραπάνω μοντέλο κυβέρνηση και δανειστές δεν θα περιμένουν να πιστοποιήσει η Eurostat τον Απρίλιο του επόμενου έτους τα δημοσιονομικά μεγέθη της χρονιάς που πέρασε.
Αναπάντεχη διακοπή
Η επίτευξη συμφωνίας με το οικονομικό επιτελείο είναι, πάντως, φαίνεται να είναι ακόμα μακριά, όπως έδειξε η αναπάντεχη και χωρίς δηλώσεις λήξη των χθεσινοβραδινών συζητήσεων στο ξενοδοχείο Χίλτον στις 10.00 το βράδυ, ενώ για εκείνην την ώρα είχε προγραμματιστεί να ξεκινά η συζήτηση για το καυτό θέμα των δημοσιονομικών μεγεθών. Αντ’ αυτής, έπεσε στα τεχνικά κλιμάκια να ετοιμάσουν βραδιάτικα τις λίστες των απαιτήσεων που θα μπουν πλέον προς συζήτηση τις επόμενες ημέρες.

Στο πλαίσιο αυτό, ευρωπαϊκές πηγές σχολίαζαν αμέσως μετά τις χθεσινές συσκέψεις πως η πρόβλεψη της κυβέρνησης για τεχνική συμφωνία μέσα στο επόμενο δεκαήμερο είναι «μάλλον αισιόδοξη».