Ο Ευρωπαικός Νότος σε περιδίνηση

Το σκηνικό ολικής ανατροπής των τελευταίων ημερών σε Ιταλία και Ισπανία δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Με διαφορετικές βέβαια αφετηρίες, οι κυβερνητικές αλλαγές στις δύο κορυφαίες χώρες επιβεβαιώνουν το σκηνικό αστάθειας των τελευταίων χρόνων.

Στην Ιταλία η συγκρότηση τελικά κυβέρνησης από τα δύο ‘αντι – συστημικά ‘ κόμματα αποτυπώνει αυτό που οι δημοσκοπήσεις σταθερά τα τελευταία χρόνια έδειχναν : Μια κοινωνία σε βαθιά κρίση και αμφισβήτηση πολιτικής και πολιτικών.

Όχι από επιλογή αλλά από αντίδραση σε ότι σηματοδοτούσε τη σταθερή υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των Ιταλών.

Ανεργία, απώλεια εισοδήματος, γενικευμένο αίσθημα ανασφάλειας. Εκρηκτικό μείγμα για να κεφαλαιοποιήσει κάθε επιτήδειος αλλά και κάθε τυχοδιώκτης. Χωρίς ωστόσο αυτό να ακυρώνει ότι τα προβλήματα είναι υπαρκτά.

Και πιέζουν για λύσεις. Ευφυής εδώ ο σχεδιασμός του ηγέτη της αναβαπτισμένης Λέγκας. Μεταθέτοντας το κέντρο της ρητορικής του από τον διαχωρισμό Βορρά – Νότου, επένδυσε στον τομέα της ασφάλειας, ‘ανέδειξε’ σε εχθρό το Κοινοτικό Ιερατείο για τη μετανάστευση και τη λιτότητα και ‘βγήκε’ με δυναμισμό μπροστά, μέσα από τη συμμαχία του με τον Μπερλουσκόνι, που και ηλικιακά δεν μπορούσε να τον παρακολουθήσει.

Δεν πρέπει να περάσει απαρατήρητο ότι ο ίδιος ο Σαλβίνι ως Ευρωβουλευτής, γνωρίζει από συσχετισμούς και ‘διαδρόμους’ των Βρυξελλών, για αυτό και προφανώς επέλεξε να αντιμετωπίσει το ‘σύστημα’ με πρόσωπα, που έχουν διεθνή διαδρομή και συγκροτημένη παιδεία. Οι συγκρίσεις με τα της Ελληνικής πραγματικότητας είναι αναπόφευκτες.

Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έκανε και συμβιβασμούς. Ομοίως ο επικεφαλής των 5 Αστέρων επέδειξε πραγματισμό και προχώρησε τόσο σε συμφωνία για να κυβερνήσει, όσο και να στηριχθεί σε πρόσωπα, που  μπορούν να προσδώσουν σοβαρότητα στις κυβερνητικές επιλογές του. Σε άμεσο χρόνο θα φανούν οι αντοχές της νέας κυβέρνησης, το βάθος του σχεδιασμού και οι στοχεύσεις της. Εάν δηλαδή έχουν εναλλακτικό σχέδιο για μια Ιταλία εκτός Ευρωπαικών θεσμών, ή απλά θα αναζητήσουν τη φόρμουλα συμβιβασμού ως άλλοθι για τη μέχρι σήμερα ρητορική τους και τη διατήρηση της εξουσίας.

Η κατάσταση δεν είναι η ίδια στην Ισπανία. Η κυβερνητική αλλαγή δεν ήταν αποτέλεσμα εκλογών και παρορμήσεων του εκλογικού σώματος, αλλά ανατροπή μιας ούτως ή άλλως εύθραυστης κυβέρνησης μειοψηφίας.

Η αφορμή, μια δικαστική  απόφαση για θέματα διαφθοράς, προβληματίζει. Ανοίγει τον ασκό του εώλου και δημιουργεί το προηγούμενο για ευκαιριακές συμμαχίες και καιροσκοπισμούς.  Δεν είναι τυχαίο ότι την πρόταση μομφής και τον νέο Σοσιαλιστή Πρωθυπουργό στηρίξανε από τους Podemos του Ινγλέσιας και τα κόμματα της Καταλανικής Ανεξαρτησίας, μέχρι τους εθνικιστές Βάσκους. Που με τη σειρά τους είχαν στηρίξει στο παρελθόν το Ραχόι, έναντι οικονομικών ανταλλαγμάτων για τη Χώρα των Βάσκων. Συνομοσπονδία συμφερόντων το νέο σκηνικό, με αντίθετες και συγκρουόμενες στοχεύσεις. Η αναταραχή μόλις αρχίζει.

Κοινός τόπος σε όλα τα παραπάνω είναι η ανάδυση περιθωριακών και ‘θεματικών’  κομμάτων στο προσκήνιο, από τις παρυφές της πολιτικής. Μέσα από ένα αλισβερίσι εξουσίας.

Αλλά και ως συνέπεια, κατά κανόνα, υπαρκτών προβλημάτων. Με τις εστίες της έντασης και της παθογένειας να παραμένουν. Επιβεβαίωση λαθεμένων επιλογών. Αλλά και διαρκής υπόμνηση πως σε Κοινοτικό επίπεδο πρέπει να εφαρμοσθούν πολιτικές ανάπτυξης. Και να εμπεδωθεί το αίσθημα ασφάλειας στον Ευρωπαίο πολίτη. Με σεβασμό στη γνώμη του και τις επιλογές του.

Σε άλλη περίπτωση δρομολογείται ο ‘Ευρωσκεπτικισμός’ να γίνει κανονικότητα. Και το Ευρωπαικό οικοδόμημα να μπει σε περιπέτειες.

Ο Πολύκαρπος Αδαμίδης είναι νομικός και καθηγητής στην Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων