Οι Μωμόγεροι επέστρεψαν για να κλέψουν τη νύφη - Το έθιμο της Κοζάνης

Πρόκειται για το έθιμο των Μωμόγερων το οποίο παρουσίασε η Εύξεινος Λέσχης Αθηνών, με την πομπή, υπό ποντιακούς ήχους, να ξεκινά από το Σύνταγμα, να συνεχίζει στην Ερμού και το Μοναστηράκι και να φτάνει στο Θησείο και τον Κεραμεικό, παρασέρνοντας σε χορό πολίτες, αλλά και τουρίστες. Μεταξύ των μασκαράδων ήταν και ο διαβολάκος, σταθερή φιγούρα στα δρώμενα των Μωμόγερων, ο οποίος έκανε διαρκώς αταξίες, φτάνοντας στο σημείο να «κλέψει» το ποδήλατο ενός παιδιού. Ο χωροφύλακας, ωστόσο, τον... καταδίωξε και παρέδωσε το ποδήλατο στο παιδί.

Δείτε το βίντεο  

Το έθιμο των Μωμόγερων προέρχεται από τα ήθη και τα έθιμα των Ποντίων και το λαϊκό πολιτισμό τους. Έχει εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς το 2015 και στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας της UNESCO το 2016. Το σύνολο της χορευτικής, θεατρικής και μουσικής ομάδας και η πομπή τους θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα θέατρο δρόμου (street theatre) που χορεύοντας και τραγουδώντας σατιρίζει πρόσωπα και καταστάσεις σε αλληλεπίδραση με τους θεατές.

Οι Μωμόγεροι (γνωστοί και ως Μωμόεροι ή Μωμοέρια ή Κοτσαμάνια), έλκουν την καταγωγή τους από την αρχαιότητα, τους προ-χριστιανικούς χρόνους, ωστόσο οι Πόντιοι τους έδωσαν αργότερα χριστιανικό χαρακτήρα, ενώ παρουσιάζει ιδιαίτερο εθνογραφικό και δραματολογικό ενδιαφέρον. Το ειδικό αυτό θέατρο περιοριζόταν χρονικά στο δωδεκαήμερο, από τα Χριστούγεννα έως τα Θεοφάνια και αποτελεί ένα ευετηριακό – ψυχαγωγικό έθιμο. Στο δρώμενο αυτό, παρουσιάζεται η αναγέννηση της φύσης με τον ερχομό του νέου έτους και έχει ως κύριο σκοπό τη σάτιρα.
Η παραλλαγή των Μωμόγερων που παρουσιάστηκε στο κέντρο της Αθήνας προέρχεται από το χωριό Λιβερά της Ματσούκας της Τραπεζούντας. Αποτελείται από τρεις ομάδες: τη χορευτική (κορυφαίος-αρχηγός και χορευτές), τη θεατρική (αυτοσχέδιοι διάλογοι) και τη μουσική (λύρα, αγγείο-γκάιντα, νταούλι), σε παράλληλη δράση.

Οι Μωμόγεροι (ιερείς του θεού Μώμου κατά πολλούς), με ελληνοπρεπή εμφάνιση, περικεφαλαίες, φουστανέλες και κρατώντας ξύλα στα χέρια, κινούνται χορεύοντας και τραγουδώντας. Ανάμεσά τους και σε επικοινωνία με τους θεατές βρίσκεται η θεατρική ομάδα, η οποία συμμετέχει με ευφάνταστους και ιδιαίτερους κωμικούς διαλόγους. Το θεατρικό που αποτελείται αυστηρά μόνο από άντρες περιλαμβάνει διάφορους ρόλους, όπως τη νύφη που προσπαθεί συμβολικά να την κλέψει ή να τη διεκδικήσει ο κόσμος, το γέρο, τη γριά, το διάβολο, το γιατρό που εξετάζει τη νύφη, τον χωροφύλακα που επιβάλλει τις ποινές ,κ.ά.