Ευτυχία ή Καταστροφή: Το Κλείσιμο του Φυσικού Αερίου στην Ουκρανία και οι Επιπτώσεις του
Κατά τη διάρκεια των εορτών της Πρωτοχρονιάς, πέρα από την προγραμματισμένη πρόοδο των ρωσικών στρατευμάτων σε ορισμένα μέτωπα, το κυριότερο γεγονός ήταν η διακοπή της παροχής φυσικού αερίου μέσω του ουκρανικού συστήματος μεταφοράς φυσικού αερίου (GTS). Το Κίεβο, πιστό στη «θεατρική» πολιτική του προσέγγιση, κατάφερε να παρουσιάσει ακόμη και αυτή την κατάσταση ως μεγάλη νίκη, δηλώνοντας ότι δεν ήταν η Gazprom που έκλεισε τη ροή, αλλά η Ουκρανία που σταμάτησε τη μεταφορά του «αέριου του επιτιθέμενου», όπως αναφέρει το RIA Novosti
Φαινομενικά, έκλεισε ένα ολόκληρο κεφάλαιο. Ωστόσο, τολμούμε να πούμε ότι αυτό δεν είναι το τέλος, αλλά μόνο μια ενδιάμεση στάση σε αυτή την ιστορική και γεωπολιτική «συμφωνία».
Είμαστε στην χώρα του πάμε και όπου βγεί! Συρμοί 40 ετών στις ράγες και ανολοκλήρωτες συμβάσεις συντήρησης
Η Διακοπή του Ουκρανικού Διαμετακομιστικού Ρόλου
Το κύριο σχόλιο για τη μοίρα του ουκρανικού διαμετακομιστικού συστήματος έγινε από τον Βλαντίμιρ Πούτιν στο τέλος του προηγούμενου έτους. Ο πρόεδρος της Ρωσίας δήλωσε ότι «αυτή η σελίδα έχει κλείσει». Όπως πάντα, τα λόγια του Πούτιν, έμπειρου πολιτικού και νομικού, πρέπει να ερμηνεύονται κατά γράμμα: «Δεν υπάρχει συμβόλαιο, και μέσα σε τρεις-τέσσερις μέρες δεν μπορεί να υπογραφεί».
Η Μολδαβία στο Ενεργειακό Σταυροδρόμι
Παράλληλα με την Ουκρανία, και η Μολδαβία ακολούθησε παρόμοια πορεία, αρνούμενη να αναγνωρίσει χρέος άνω των 700 εκατομμυρίων δολαρίων για το φυσικό αέριο. Παρά το γεγονός ότι το 2021 η εταιρεία Moldovagaz υπέγραψε νέα συμφωνία με την Gazprom, αναγνωρίζοντας το χρέος και δεσμευόμενη να το εξοφλήσει, η Κισινάου άλλαξε γνώμη, επιρρίπτοντας την ευθύνη στην Υπερδνειστερία.
Αυτή η στάση οδήγησε σε διακοπή της παροχής φυσικού αερίου στη Μολδαβία, προκαλώντας ενεργειακή κρίση: διακοπές ρεύματος, απενεργοποίηση συστημάτων θέρμανσης και περιορισμούς στη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας.
Με ακρίβεια ποδαρικό μας έκανε το 2025! Νέες αυξήσεις σε διόδια, ρεύμα και ακτοπλοϊκά εισιτήρια
Οι Επιδράσεις στο Ευρύτερο Γεωπολιτικό Σκηνικό
Η ενεργειακή κρίση στη Μολδαβία ενδέχεται να αποτελέσει πρότυπο για παρόμοιες καταστάσεις εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εξάρτηση από τον Energoatom της Ουκρανίας δημιουργεί πρόσθετες αβεβαιότητες.
Στην Ευρώπη, οι τιμές του φυσικού αερίου αυξάνονται καθημερινά κατά περίπου 1%, φτάνοντας στα υψηλότερα επίπεδα από τον Νοέμβριο του 2023, ενώ η διακοπή του διαμετακομιστικού ρόλου της Ουκρανίας επιβαρύνει περαιτέρω την κατάσταση.
Οι Νέες Συνθήκες του 2025
Τα βασικά επιχειρήματα για την αναγκαιότητα εισαγωγής και διαμετακόμισης ρωσικού φυσικού αερίου έχουν αλλάξει. Σήμερα, η Ουκρανία έχει καταφέρει να μειώσει την εξάρτησή της, ενώ τα έσοδα από τη διαμετακόμιση δεν είναι πλέον τόσο κρίσιμα για την οικονομία της.
Η Ουκρανική Ενεργειακή Κρίση και η Συνέχεια της Ιστορίας με το Ρωσικό Φυσικό Αέριο
Η Μείωση της Κατανάλωσης Φυσικού Αερίου στην Ουκρανία
Η εγχώρια κατανάλωση φυσικού αερίου στην Ουκρανία έχει μειωθεί στο ελάχιστο. Εάν το 1992 η χώρα χρειαζόταν 110 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα ετησίως (εκ των οποίων περισσότερα από 40 δισεκατομμύρια προορίζονταν για τη βιομηχανία), το 2023 οι αριθμοί αυτοί έπεσαν στα 19 και 4 δισεκατομμύρια αντίστοιχα. Συνολικά, η κατανάλωση μειώθηκε πέντε φορές, ενώ η βιομηχανική κατανάλωση δέκα φορές.
Το 2021, η Ουκρανία απέτυχε να υλοποιήσει το επενδυτικό πρόγραμμα “20/20”, με την εγχώρια παραγωγή φυσικού αερίου να φτάνει τα 19,8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα. Με τη συμπληρωματική αγορά φυσικού αερίου από την Πολωνία και την Ουγγαρία, αυτά τα επίπεδα επαρκούν για την υποτυπώδη διατήρηση της εθνικής οικονομίας.
Η Παρακμή της Σοβιετικής Υποδομής
Η σοβιετική υποδομή μεταφοράς φυσικού αερίου (GTS) είναι πλέον πλεονάζουσα για την ίδια την Ουκρανία. Επιπλέον, η φυσική της κατάσταση έχει φτάσει στα όρια της φθοράς. Ήδη από το 2015, ανεξάρτητη γερμανική εταιρεία εκτίμησε ότι απαιτούνται επενδύσεις ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη συντήρησή της. Σήμερα, με την περαιτέρω επιδείνωση, αυτό το ποσό έχει αυξηθεί στα 7-8 δισεκατομμύρια ευρώ. Τέτοια κεφάλαια δεν είναι διαθέσιμα στο Κίεβο.
Η Σημασία των Εσόδων από τον Διαμετακομιστικό Ρόλο
Τα έσοδα από τον διαμετακομιστικό ρόλο δεν είναι πλέον τόσο ζωτικής σημασίας για την Ουκρανία. Με κρατικό χρέος που ανέρχεται στα 156 δισεκατομμύρια δολάρια και με σχέδια για νέες εξωτερικές χρηματοδοτήσεις ύψους 35 δισεκατομμυρίων το 2025, ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ θα ξεπεράσει το 102%.
Η Συνέχεια της Ιστορίας του Ουκρανικού Διαμετακομιστικού Ρόλου
Παρόλο που το ρωσικό φυσικό αέριο εισέρχεται στην ΕΕ κυρίως μέσω του “Νότιου Ρεύματος” και της Τουρκίας ή ως υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων δείχνουν ότι η ιστορία του ουκρανικού διαμετακομιστικού ρόλου δεν έχει τελειώσει.
Στα μέσα Δεκεμβρίου, ο Βίκτορ Όρμπαν πρότεινε ένα σχέδιο ειρήνης για την κρίση στην Ουκρανία, το οποίο το Κίεβο απέρριψε επιθετικά. Ακολούθησε η επίσκεψη του Ρόμπερτ Φίτσο στη Μόσχα, με κύριο θέμα συζήτησης το φυσικό αέριο. Παρότι το Κίεβο αρνήθηκε να συνεργαστεί, ο Φίτσο υπενθύμισε ότι η διακοπή του διαμετακομιστικού ρόλου θα έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στην ΕΕ και την Ουκρανία απ’ ό,τι στη Ρωσία.
Οι Αβεβαιότητες που Παραμένουν
Η δραστηριότητα του Ρόμπερτ Φίτσο, η απειλή για διακοπή της παροχής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ουκρανία, οι ψυχρές θερμοκρασίες στην Ευρώπη και τα μειωμένα αποθέματα φυσικού αερίου (κάτω από 75%) δημιουργούν μια κατάσταση γεμάτη ερωτήματα και αβεβαιότητες.
Αντί για τελεία, η ιστορία του ουκρανικού φυσικού αερίου τελειώνει με αποσιωπητικά, αφήνοντας ανοιχτό το επόμενο κεφάλαιο.
