Του Μάνου Χατζηγιάννη

Σαν σήμερα το 1989, το Τείχος του Βερολίνου κατέρρευσε. Μια αυξανόμενη αναταραχή οδήγησε σε χαλάρωση των πολιτικών, που απέτρεπαν τη μετανάστευση των Ανατολικογερμανών. Κατόπιν ένα λάθος σε μια ανακοίνωση σχετικά με τους νέους κανόνες από έναν Ανατολικογερμανό αξιωματούχο οδήγησε τους ανθρώπους να συνωστιστούν στα σύνορα στις 9 Νοεμβρίου. Μετά από ώρες αβεβαιότητας οι άνθρωποι αφέθηκαν και άρχισε η κατεδάφιση του τείχους, η οποία οδήγησε στην επανένωση της Γερμανίας.

Σήμερα οι συνωστισμοί...απαγορεύονται!

Τι σημαίνει λοιπόν η πτώση του Τείχους του Βερολίνου για την νέα γενιά;

Η πτώση του Τείχους τότε -και για πολλούς αναλυτές μέχρι σήμερα- αντιπροσώπευε το διαρκές πνεύμα της αμερικανικής ελευθερίας. Υποστήριζαν πως το ανθρώπινο πνεύμα είχε θριαμβεύσει απέναντι στην καταπίεση και κατάφερε να γιορτάσει εκείνα τα αναφαίρετα δικαιώματα που ο Τόμας Τζέφερσον υπερασπίστηκε...Στις Ηνωμένες Πολιτείες γιορτάζουν ακόμη και στις μέρες μας για να τιμήσουν την επανένωση της Γερμανίας και την.... νίκη της Αμερικής στον Ψυχρό Πόλεμο.

Τι σημαίνει σήμερα όμως ένα μνημείο για τη νίκη του Ψυχρού Πολέμου για όσους από εμάς γνωρίζουμε εδώ και 20 χρόνια τώρα μόνο τον αμερικανοθεσπισμένο “Πόλεμο κατά της Τρομοκρατίας”;

Τα κομμάτια του Τείχους του Βερολίνου έχουν διασκορπιστεί στα πέρατα της γης. Κάποιοι “συλλεκτες” περηφανεύονται που τα έχουν στην κατοχή τους. Ένα κομμάτι βρίσκεται σε ένα λόμπι στα κεντρικά γραφεία της Microsoft στο Redmond, στην Ουάσινγκτον. Ένα άλλο στο Ripley's Odditorium στο Σαν Αντόνιο, ένα ακόμη στην Προεδρική Βιβλιοθήκη και Μουσείο Franklin D. Roosevelt στο Χάιντ Παρκ στην Νέα Υόρκη.

Σε ένα πρόσφατο ντοκιμαντέρ στις ΗΠΑ για την πτώση του Τείχους ένας γραφειοκράτης της CIA δήλωνε: «Ο μόνος εχθρός που γνωρίζαμε ήταν το σοβιετικό μπλοκ.Υπήρξε ακόμη και συζήτηση για το αν χρειαζόμασταν μια Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών μετά την πτώση του τείχους». Περιττό να πούμε ότι η CIA βρήκε άλλους σκοπούς ύπαρξης...

Για κάθε άτομο, το τείχος σημαίνει κάτι σαφές σχετικά με την ελευθερία, τη δημοκρατία και τον πατριωτισμό, αλλά εμμέσως σε αυτές τις περιγραφές εμπλέκονται ιδέες για προπαγάνδα, κατήχηση, για τις σχέσεις μεταξύ των γενεών μας με την ιστορία και τις παραβιασμένες υποσχέσεις του καπιταλιστικού συστήματος.

Στο αμερικανοθρεμμένο κατεστημένο είναι ευρέως αποδεκτό ότι το Τείχος του Βερολίνου ήταν «κακό», επειδή αντιπροσώπευε την διχοτόμηση του “Ψυχρού Πολέμου” των ΗΠΑ έναντι της ΕΣΣΔ, του καπιταλισμού έναντι του κομμουνισμού, ακόμη και της δημοκρατίας έναντι του αυταρχισμού. Ωστόσο, άλλα σύγχρονα παραδείγματα συνοριακών τειχών απολαμβάνουν ευρεία υποστήριξη, όπως αυτό στα νότια σύνορα των Ηνωμένων Πολιτειών ή το «φράγμα διαχωρισμού» μεταξύ Ισραήλ και Δυτικής Όχθης. Για να μην πούμε για την δική μας “πράσινη γραμμή” στην Κύπρο... Όλα “τείχη του αίσχους”....

Σήμερα ζούμε ένα άλλο “Τείχος του Αίσχους”.. Καθώς ο εχθρός από το εξωτερικό δεν φαίνεται, ενώ ο εσωτερικός εχθρός μεγαλώνει. Η απειλή από το εσωτερικό είναι η προκατάληψη και η μισαλλοδοξία και ο διχασμός! Οι άνθρωποι δεν αισθάνονται ελεύθεροι.

Υπάρχει τρόπος να είναι σύμβολο ελπίδας;

Στο προαναφερθέν ντοκιμαντέρ , ένας νεαρός άνδρας από μια ομάδα Λατίνων εφήβων στο κέντρο του Μαϊάμι παρατηρεί ότι επειδή προέρχονται από μεταναστευτικό υπόβαθρο σημαίνει ότι αυτός και οι φίλοι του σχετίζονται με τους κατοίκους της Ανατολικής Γερμανίας. Ένας άλλος έφηβος απαντά: “Για κάποιον που προέρχεται από ένα οικονομικό υπόβαθρο που του επιτρέπει να ακολουθήσει μια πιο νόμιμη οδό σχετικά με την υπηκοότητα, σίγουρα, αυτό θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει ελπίδα. Αλλά νομίζω ότι για πολλούς άλλους ανθρώπους, είναι μια υπενθύμιση ότι απέχουν ένα βήμα από την απόρριψη".

Για τους Αμερικανούς που ζούσαν στον “Ψυχρό Πόλεμο”, η πτώση του Τείχους του Βερολίνου ήταν μια στιγμή θριάμβου, ένας αναστεναγμός ανακούφισης και βέβαια σόου στα μέσα ενημέρωσης. Για όσους γεννήθηκαν μετά, είναι μια άλλη ιστορία καθώς αυτή η “αμερικανική νίκη” δεν έχει οφέλη για τη ζωή τους, η οποία επηρεάζεται από την ακρίβεια, την αστάθεια και το άγχος.

Το τίμημα της... ελευθερίας μετά από τον “Ψυχρό Πόλεμο” ήταν ακριβό. Το έτος μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ο Μπους ο πρεσβύτερος ανέπτυξε περισσότερα από 25.000 στρατεύματα στον Παναμά και σχεδόν 700.000 στρατεύματα στην Αραβική Χερσόνησο για να υπερασπιστεί τα «ζωτικά συμφέροντα» της Αμερικής σε αυτές τις περιοχές.

Η δόξα της Αμερικής σε αυτά τα λείψανα του Τείχους του Βερολίνου οδήγησε στο σημερινό “Τείχος του Άισχους”: πολλαπλασιασμός των στρατιωτικοποιημένων συνόρων σε όλο τον κόσμο και μια κατάσταση πολέμου που δεν τελειώνει ποτέ .