Επιστήμονες επιδιώκουν να αναλύσουν και να προβλέψουν με περισσότερη ακρίβεια ένα δυνητικά καταστροφικό καιρικό φαινόμενο, γνωστό ως «ατμοσφαιρικό ποτάμι», το οποίο μπορεί να προκαλέσει καταρρακτώδεις βροχές και καταστροφικές κατολισθήσεις.

Όπως αναφέρει το BBC, αν και ακούγεται σαν μεταφορά, τα ουράνια ποτάμια είναι κατά βάση κυριολεκτικά. Πρόκειται για λωρίδες ασυνήθιστα πυκνών συγκεντρώσεων υδρατμών στην τροπόσφαιρα, που μερικές φορές ξεχωρίζουν σχηματίζοντας μακρόστενα σύννεφα.

«Άσπρισαν» από το χαλάζι Τρίκαλα και Καρδίτσα: Πώς εξηγείται το φαινόμενο αυτό μέσα στο καλοκαίρι (βίντεο)

Αυτό το φαινόμενο προσελκύει όλο και περισσότερο ερευνητικό ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια, καθώς οι επιστήμονες αγωνίζονται να κατανοήσουν τις μερικές φορές καταστροφικές επιπτώσεις του. 

Το κυνήγι για το ατμοσφαιρικό ποτάμι

Έρευνες δείχνουν πως τα ατμοσφαιρικά ποτάμια γίνονται μεγαλύτερα, πιο συχνά και πιο ισχυρά, λόγω της κλιματικής αλλαγής. Το καθένα μπορεί να έχει πλάτος αρκετές εκατοντάδες χιλιόμετρα και να μεταφέρει 27 φορές περισσότερο νερό από τον ποταμό Μισισιπή.

Σχηματίζονται πάνω από θερμούς ωκεανούς, καθώς το θαλασσινό νερό εξατμίζεται, ανεβαίνει και μετακινείται σε ψυχρότερα γεωγραφικά πλάτη. 

Όταν ο αέριος όγκος φθάνει σε χερσαίες περιοχές και συναντά βουνά ή οροσειρές, ρέει προς τα πάνω, ψύχεται και πέφτει ως έντονη βροχή ή χιόνι με αρκετή ισχύ για να απογυμνώσει τις πλαγιές, προκαλώντας κατολισθήσεις, καταρρακτώδεις βροχές, πλημμύρες, ακόμα και χιονοστιβάδες.

«Τα βασικά ερωτήματα παραμένουν τα ίδια για κάθε ατμοσφαιρικό ποταμό», λέει στο μέσο η Άννα Γουίλσον, μετεωρολόγος ειδικευόμενη στις ακραίες καιρικές συνθήκες στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια.

«Πού θα συναντήσει στην ξηρά; Πόσο δυνατός θα είναι; Πόσο καιρό θα διαρκέσει; Και συνεχίζουμε να γινόμαστε καλύτεροι στο να βρίσκουμε τις απαντήσεις», πρόσθεσε.

Η Γουίλσον συμμετέχει τακτικά σε ερευνητικές αποστολές, κατά τις οποίες κυνηγά αυτά τα ατμοσφαιρικά ποτάμια, αναλύοντας τις ιδιότητές τους επί τόπου. Η αποστολή ονομάζεται Atmospheric River Reconnaissance και διεξάγεται σε συνεργασία με την Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ.

Με ειδικά αεροσκάφη, οι ερευνητές προσεγγίζουν τα αέρια ποτάμια από μεγαλύτερο υψόμετρο, και ρίχνουν μέσα τους καταγραφικά όργανα που ονομάζονται dropsondes. Αυτά τα όργανα αποτελούνται από μία ράβδο συλλογής δεδομένων, που αιωρείται μέσω ενός μικροσκοπικού αερόστατου στην κορυφή της.

Περνώντας μέσα από το ατμοσφαιρικό φαινόμενο, συλλέγουν δεδομένα για την πυκνότητα του υδρατμού, τη θερμοκρασία, την ατμοσφαιρική πίεση, μεταξύ άλλων, τα οποία μεταδίδονται σε πραγματικό χρόνο.

Η Δρ. Γουίλσον επισημαίνει ότι τα ουράνια «ποτάμια» τείνουν να ταξιδεύουν κάτω από σύννεφα, πράγμα που τα καθιστά «αόρατα» σε συμβατικά εργαλεία παρατήρησης του καιρού, όπως οι δορυφόροι.

«Είναι πραγματικά δύσκολο για τους δορυφόρους να δουν τι συμβαίνει τόσο χαμηλά στην ατμόσφαιρα. Επομένως, το νόημα του να πετάμε το αεροσκάφος μέσα από αυτά τα ποτάμια είναι να μπορούμε να ρίξουμε τους αισθητήρες μας και να πάρουμε αυτές τις θεμελιώδεις μετεωρολογικές μετρήσεις».