Το νέο ολοκληρωμένο μουσείο της αγιορείτικης Ιεράς Μονής Αγίου Παντελεήμονος άνοιξε τις πόρτες του την περασμένη Παρασκευή για να δεχτεί τον πρώτο και εξαιρετικά υψηλό επισκέπτη, τον Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών, Κύριλλο, ενώ ο Ρώσος πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, λόγω έλλειψης χρόνου το Σάββατο, δεν πρόλαβε να το επισκεφτεί.
Σε ένα τριώροφο κτίριο 2.000 τ.μ., δίπλα στο καθολικό της Μονής, εκτίθενται μερικές από τις πρώτες τυπογραφικές και φωτογραφικές μηχανές που χρησιμοποιήθηκαν στο Αγιον Ορος, σπάνια θρησκευτικά κειμήλια, καθώς και αντικείμενα από τα παλαιά εργαστήρια αγιογραφίας, ξυλουργείου και σιδηρουργείου της Μονής.
«Θέλουμε να δείξουμε στους επισκέπτες πώς ήταν η ζωή στο μοναστήρι τον 19ο και τον 20ό αιώνα, αλλά και ακόμη παλαιότερα. Κατά την περίοδο ακμής του μοναστηριού, μέχρι το 1917, στο μοναστήρι διαβιούσαν 2.000 μοναχοί και άλλοι 3.000 εργαζόμενοι για τους προσκυνητές», αναφέρει στο «Εθνος» ο υπεύθυνος του Μουσείου και της Βιβλιοθήκης της Μονής, π. Ερμόλαος.
Το ίδιο επισήμανε και ο κ. Κύριλλος, λέγοντας ότι «είναι πολύ σημαντικό το ότι διατηρείτε την ιστορία μας με αυτόν τον τρόπο. Αυτό το μουσείο είναι μια καλή οπτική για να βλέπουμε πώς ήταν και πώς είναι η ζωή στα μεγάλα μοναστήρια, αλλά και η οικονομική τους δραστηριότητα στον ορθόδοξο κόσμο μέχρι το 1917, οπότε και χάθηκε».
Σε μια ειδική πτέρυγα υπάρχουν εκατοντάδες ασπρόμαυρες φωτογραφίες των περασμένων αιώνων από την καθημερινή ζωή στη Μονή Αγίου Παντελεήμονος και τις εργασίες, ενώ, όπως έγινε γνωστό, σταδιακά θα αποκατασταθούν όλα τα εργαστήρια που λειτουργούσαν τον 19ο και τον 20ό αιώνα στην αρχική μορφή τους, σε προσομοίωση μέσα στο κτίριο.
«Αυτό το μουσείο είναι μια καλή οπτική για να βλέπουμε πώς ήταν και πώς είναι η ζωή στα μεγάλα μοναστήρια», δήλωσε ο Πατριάρχης Μόσχας και πασών των Ρωσιών, Κύριλλος, ο οποίος έμεινε εντυπωσιασμένος από τα σπάνια εκθέματα που κοσμούν τη συλλογή του μουσείου της αγιορείτικης Ιεράς Μονής του Αγίου Παντελεήμονος που άνοιξε τις πόρτες του την περασμένη Παρασκευή
«Εδώ λειτουργούσαν 39 εργαστήρια. Ήταν μια μικρή πόλη που έσφυζε από ζωή. Υπήρχε αυτάρκεια σε όλα και μεγάλος αριθμός ατόμων εργαζόταν σε όλους τους χώρους. Ωστόσο στη διάρκεια του κομμουνιστικού καθεστώτος τα εργαστήρια, όπως και το μοναστήρι, έπεσαν σε παρακμή και πολλά από αυτά έπαψαν να λειτουργούν», ανέφερε κατά την ξενάγηση του Πατριάρχη ο π. Ερμόλαος.
Ο Άγιος Σιλουανός
Ιδιαίτερη θέση έχει το δωμάτιο-μουσείο του Αγίου Σιλουανού του Αγιορείτη, ο οποίος ασκήθηκε για 46 χρόνια στο μοναστήρι, όπου εκοιμήθη στις 24 Σεπτεμβρίου 1938 και η Ορθόδοξη Εκκλησία τον αγιοποίησε. Γεννήθηκε το 1866 στο Σόβοκ της Ρωσίας και το κοσμικό όνομά του ήταν Συμεών Ιβάνοβιτς Αντόνοφ, ενώ στην πατρίδα του ήταν ξυλουργός. Στο Αγιον Ορος μπήκε το 1892 και αφιερώθηκε στην άσκηση και στην προσευχή.
Στο δωμάτιό του, μέσα στο Μουσείο του Αγίου Παντελεήμονος υπάρχουν πολλά προσωπικά του αντικείμενα, καθώς και άγνωστα χειρόγραφα που εντοπίστηκαν πρόσφατα. Περιέχουν διδασκαλίες του που δεν έχουν δημοσιευτεί και για τον λόγο αυτό δεν επιτρέπεται η φωτογράφησή τους. Η κάρα του Αγίου Σιλουανού βρίσκεται στο μοναστήρι και με πρόσφατη απόφαση της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Ορους θα μεταφερθεί στη Μόσχα τον προσεχή Σεπτέμβριο προκειμένου να εκτεθεί σε λαϊκό προσκύνημα.
Η Ιερά Μονή του Αγίου Παντελεήμονος ιδρύθηκε στις αρχές του 11ου αιώνα, σύμφωνα με τους Ρώσους, στη θέση της σημερινής σκήτης Βογορόδιτσας – κάτι που όμως αμφισβητείται από πολλούς. Στην αρχή υπήρχαν πολλοί Ελληνες μοναχοί και κάποιοι Ρώσοι που μετά το 1497 άρχισαν να υπερτερούν.
Τον 18ο αιώνα οι Έλληνες ήταν περισσότεροι, αλλά από το 1875, όταν ορίστηκε ότι οι ακολουθίες θα γίνονται στα ελληνικά και τα ρωσικά, οι Ρώσοι έγιναν περισσότεροι. Σήμερα υπάρχουν μόλις 110 μοναχοί, στην πλειονότητά τους Ουκρανοί και ελάχιστοι Ρώσοι και Λευκορώσοι. Ηγούμενος της μονής είναι ο υπέργηρος αρχιμανδρίτης Ιερεμίας, ο οποίος τον προσεχή Οκτώβριο κλείνει 101 χρόνια ζωής, ωστόσο έχει πλήρη διαύγεια πνεύματος και εξακολουθεί να λειτουργεί.
Σημαντική είναι και η βιβλιοθήκη της Μονής, η οποία περιέχει 1.320 ελληνικά χειρόγραφα, 600 σλαβικούς χειρόγραφους κώδικες και πάνω από 20.000 ελληνικά και ρωσικά βιβλία. Ελάχιστοι έχουν πρόσβαση στη βιβλιοθήκη, υπεύθυνος της οποίας είναι ο π. Ερμόλαος.
Η ιστορία της μονής ξεδιπλώνεται σε 25 πολυτελείς τόμους, που εκδίδονται σταδιακά. Η τέχνη της μονής μέσα από ανέκδοτες πνευματικές δημιουργίες Ρώσων μοναχών στον Αγιο Παντελεήμονα, θα εκδοθεί το δεύτερο εξάμηνο του 2017, ενώ άλλος ένας τόμος με το ίδιο θέμα θα εκδοθεί το πρώτο εξάμηνο του 2018.
Από τους θησαυρούς της μονής ξεχωρίζουν επίσης οι εικόνες της Παναγίας της Ιεροσολυμίτισσας, του Προδρόμου, του Αγίου Παντελεήμονος, τμήμα του Τίμιου Ξύλου, λείψανα αγίων, εξαιρετικά χρυσοκέντητα άμφια, πολλά λειτουργικά σκεύη από χρυσό και άργυρο, σταυροί κ.ά.
