Το 1957 ο πρώην γενικός γραμματέας του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης Νικίτα Χρουστσόφ ήθελε ένα επίτευγμα να σηματοδοτήσει την 30ή Επέτειο της Ρωσικής Επανάστασης. Ήθελε να αποδείξει ότι οι Σοβιετικοί τα καταφέρνουν πολύ καλύτερα από τους Αμερικανούς, αποζητούσε μια ακόμα πρωτιά, μετά την τοποθέτηση του πρώτου τεχνητού δορυφόρου σε τροχιά.
Η πρωτιά αφορούσε την αποστολή έμβιου όντος στο διάστημα. Και ο Χρουστσόφ το κατάφερε στέλνοντας ένα τετράποδο, τη σκυλίτσα Λάικα, ενώ γνώριζε πολύ καλά ότι ο θάνατός της ήταν προδιαγεγραμμένος και βάρβαρος. Όμως ο σκοπός αγιάζει τα μέσα όπως αποδείχτηκε περίτρανα και η Λάικα εκτός από ηρωίδα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα πρώιμο θύμα του Ψυχρού Πολέμου.
Η Λάικα ήταν ένα ασπρόμαυρο ημίαιμο Φοξ Τεριέρ και πριν την επιλέξουν οι Σοβιετικοί για το διαστημικό τους πρόγραμμα τριγυρνούσε ως αδέσποτο στους δρόμους της Μόσχας. Ενώ οι Αμερικανοί προτιμούσαν να στέλνουν στο διάστημα μαϊμούδες, οι Σοβιετικοί αξιωματούχοι έβρισκαν και επέλεγαν σκυλιά από τους δρόμους γιατί ήταν μικρά και ανθεκτικά.
«Ο Ρωσικός σκύλος είναι εδώ και πολύ καιρό μεγάλος φίλος της επιστήμης… Είναι πολύ υπομονετικός και ανθεκτικός σε μακρόχρονα πειράματα» είχε πει ο Γραμματέας της Σοβιετικής Ακαδημίας Ιατρικών Επιστημών όταν είχε ερωτηθεί γιατί επέλεγαν τους σκύλους για τα διαστημικά πειράματά τους.
Οι Σοβιετικοί αξιωματούχοι ήξεραν πολύ καλά ότι η Λάικα ετοιμαζόταν για ένα ταξίδι χωρίς δυνατότητα επαναφοράς. Το τετράποδο θα πέρναγε λίγες μέρες σε τροχιά γύρω από τη Γη και στη συνέχεια θα τη δηλητηρίαζαν με το φαγητό της, όπως ισχυρίζονταν οι Σοβιετικοί. Η αλήθεια έμελλε να είναι άλλη.
Έξω από τη Σοβιετική Ένωση η αποστολή της Λάικα προκαλούσε αντιδράσεις και ξεσπάσματα οργής. Οι Βρετανοί είχαν κάνει ολόκληρη καμπάνια για τη σωτηρία της. Μάλιστα η εφημερίδα Daily Mirror είχε άρθρο με τίτλο «Το σκυλί θα πεθάνει, δεν μπορούμε να τη σώσουμε». Βρετανικές φιλοζωικές οργανώσεις καλούσαν σε διαμαρτυρία στην πρεσβεία της Σοβιετικής Ένωσης, ενώ άλλοι έβγαιναν στους δρόμους τηρώντας ενός λεπτού σιγή για το σκύλο που ήταν καταδικασμένος να πεθάνει. Από την πλευρά τους οι Σοβιετικοί δεν καταλάβαιναν προς τι το κύμα οργής και αγανάκτησης. «Αγαπάμε τα σκυλιά» έλεγαν και έκαναν σημαία τους «το καλό της ανθρωπότητας».
Η επιθυμία του Κρουστσόφ όμως για την πρωτιά έναντι των Αμερικανών έκανε τους αξιωματούχους να επισπεύσουν τη δημιουργία του δορυφόρου που θα έστελνε ένα έμβιο ον στο διάστημα. Και έτσι το έφτιαξαν μέσα σε ένα μήνα ξέροντας ότι δεν θα επέστρεφε στη Γη. «Όλες οι παραδοσιακές τεχνικές δημιουργίας διαστημόπλοιων εγκαταλείφθηκαν» είπε ο Boris Chertok, ένας από τους τεχνικούς.
Μετά την επιτυχία του Σπούτνικ 1, που είχε τεθεί σε τροχιά, ο Σπούτνικ 2 κατασκευάστηκε, σύμφωνα με τον Chertok «με πολύ προχειρότητα». Η καμπίνα αποσυμπίεσης είχε μέγεθος λίγο μεγαλύτερο από ένα πλυντήριο. Η Λάικα δεν είχε αρκετό χώρο για να μπορεί να κινείται και για να είναι σίγουροι οι Σοβιετικοί ότι δεν θα το προσπαθούσε καν την είχαν δεμένη. Το μόνο που μπορούσε να κάνει είναι να κάθεται, να σηκώνεται και τίποτα παραπέρα.
Όλο αυτό είχε από πίσω του μια σκληρή προετοιμασία. Όσο ήταν στη Γη η Λάικα ήταν κλεισμένη σε στενά κλουβιά, αναγκασμένη να ζει σε κλειστοφοβικές συνθήκες για 20 μέρες, προκειμένου να συνηθίσει στις συνθήκες επιβίωσης στο διάστημα. Και συνήθιζε. Ακόμα και αν ήθελε να ικανοποιήσει τις φυσικές της ανάγκες δεν το έκανε, παρά το γεγονός ότι κάποιες φορές οι Σοβιετικοί της έδιναν καθαρτικά. Είχε μάθει να ζει περιορισμένη, αυτό που ήθελε να πετύχει η Σοβιετική Ένωση το είχε καταφέρει.
Στις 3 Νοεμβρίου του 1957 η Λάικα τοποθετήθηκε στην καμπίνα και σε μερικά λεπτά εκτοξεύτηκε στο διάστημα, μέσα στον πύραυλο που έφτανε την ταχύτητα των 40.225 χιλιομέτρων την ώρα. Ένας ανεμιστήρας ανακύκλωνε τον αέρα μέσα στην καμπίνα, όπως είχαν γνωστοποιήσει οι Σοβιετικοί. Στο σώμα του τετράποδου είχαν τοποθετηθεί αισθητήρες που θα έστελναν στη Γη βιοϊατρικά δεδομένα. Έτρωγε ένα είδος ζελέ που περιείχε όλα τα απαραίτητα συστατικά που χρειαζόταν για να ζήσει και ήταν δεμένη για να μην αιωρείται.
Αμέσως μετά την εκτόξευση η Λάικα ένοιωσε τον παλμό των είκοσι διαφορετικών μηχανών ενός πυραύλου, που αρχικά είχε κατασκευαστεί για τη μεταφορά πυρηνικών βλημάτων και πανικοβλήθηκε. Οι καρδιακοί της παλμοί ήταν τριπλάσιοι από το φυσιολογικό καθώς προσπαθούσε να καταλάβει τι ακριβώς της συνέβαινε. Ηρέμησε μόνο σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, αν και οι παλμοί της ποτέ δεν επέστρεψαν στο φυσιολογικό. Για πρώτη φορά στην Ιστορία ένα ζωντανός οργανισμός αιωρούνταν στο διάστημα.
Για πολλά χρόνια μετά την ολοκλήρωση της αποστολής οι Σοβιετικοί ισχυρίζονταν ότι η Λάικα έζησε αρκετές μέρες στο διάστημα. Το τέλος της, σύμφωνα με τα λεγόμενά τους, ήρθε από το δηλητηριασμένο φαγητό που της είχαν βάλει. Η αλήθεια δεν αποκαλύφθηκε μέχρι το 2002 όταν ο σοβιετικός αξιωματούχος Dimitri Malashenkov αποκάλυψε τη σκληρή μοίρα που είχε η Λάικα. Το σκυλί πέθανε σε μόλις τέσσερις ώρες από την εκτόξευση, μέσα σε αφόρητους πόνους.
Το σύστημα ελέγχου της θερμοκρασίας μέσα στον βιαστικά κατασκευασμένο δορυφόρο χάλασε. Η θερμοκρασία έφτασε και ξεπέρασε τους 40 βαθμούς Κελσίου και η Λάικα, που όταν έγινε αβαρής ηρέμησε, πανικοβλήθηκε ξανά. Στη γη υπήρχαν εκπαιδευτές που ήξεραν να την ηρεμούν όταν αγχωνόταν. Τώρα στο διάστημα οι επιστήμονες το μόνο που μπορούσαν να κάνουν είναι να βλέπουν την καρδιά της να δουλεύει στο κόκκινο. Μέχρι τη στιγμή που δεν άντεξε άλλο και σταμάτησε.
Πέντε μήνες μετά την εκτόξευση και μετά από 2.570 περιστροφές γύρω από τη Γη, ο δορυφόρος, που έμελλε να γίνει το φέρετρο της Λάικα, αποσυντέθηκε και έπεσε στη Γη. Η Αμερική πανικοβλήθηκε καθώς υπήρχαν αναφορές για ίχνη UFO στον ουρανό. Αυτά τα ίχνη δεν ήταν τίποτα άλλο από τα κομμάτια του διαλυμένου Σπούτνικ 2.
Η Λάικα ήταν ο τρόπος των Σοβιετικών να δείξουν στην Αμερική ποιος είχε πιο αναπτυγμένη τεχνολογία. Με τον γεμάτο πόνο θάνατό της εγκαθιδρύθηκε η βεβαιότητα ότι τα έμβια όντα μπορούν να ταξιδέψουν στο διάστημα. Τέσσερα χρόνια μετά την αποστολή της Λάικα ο Γιούρι Γκαγκάριν θα ήταν ο πρώτος άνθρωπος που πήγε στο διάστημα και γύρισε πίσω ασφαλής.
