Κατηγορηματικά αντίθετο εμφανίζεται ξανά το Βέλγιο σχετικά με το σχέδιο της Κομισιόν για αρπαγή των παγωμένων ρωσικών κεφαλαίων, που βρίσκονται στη Euroclear στις Βρυξέλλες, ώστε να χρησιμοποιηθούν για χρηματοδότηση της Ουκρανίας.

Η βελγική κυβέρνηση κατηγόρησε την ΕΕ ότι «υποβαθμίζει» τις ανησυχίες του σχετικά με το σχέδιο, το οποίο ενέχει σοβαρούς νομικούς και οικονομικούς κινδύνους. Η συγκεκριμένη ενέργεια παραβιάζει τους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς κανονισμούς και πολλοί επισημαίνουν πως τόσο το Βέλγιο αλλά και η ΕΕ θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη με αγωγές και να κληθεί να καταβάλλει τεράστια ποσά ως αποζημίωση στη Ρωσία.

«Επιμένουμε σε μια εναλλακτική λύση, δηλαδή να δανειστεί η ΕΕ τα απαραίτητα ποσά από τις αγορές», δήλωσε ο Βέλγος υπουργός Εξωτερικών Μαξίμ Πρεβό.

Τι προβλέπει το σχέδιο της Κομισιόν

Υπενθυμίζεται πως η πρόταση που προωθεί η Κομισιόν και η οποία αναμένεται να παρουσιαστεί εκ νέου στη Σύνοδο Κορυφής εντός του Δεκεμβρίου, προβλέπει τη χρήση 140 δισεκατομμυρίων ευρώ από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, ώστε αυτά να δοθούν για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας υπό τη μορφή «δανείου αποζημιώσεων».

Αυτό σημαίνει πως το Κίεβο θα τα επιστρέψει μόνο εφόσον η Μόσχα αποδεχτεί μια συμφωνία ειρήνης που θα προβλέπει την καταβολή αντίστοιχων πολεμικών αποζημιώσεων στην Ουκρανία. Σημειώνεται πως το Κίεβο βρίσκεται σε κατάσταση οικονομικής ασφυξίας, καθώς σύμφωνα με την ίδια την ουκρανική κυβέρνηση, ευρωπαίους αξιωματούχους, αλλά και ανεξάρτητους οικονομικούς αναλυτές, τα αποθεματικά του θα εξαντληθούν μέχρι τον Απρίλιο.

Σημειώνεται πως οι χώρες της ΕΕ έχουν ήδη χρησιμοποιήσει τα κέρδη που παράγονται από περίπου 210 δισ. ευρώ παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για να στηρίξουν την ουκρανική άμυνα. Όμως η χρήση των ίδιων των κεφαλαίων παραμένει ένα εξαιρετικά αμφιλεγόμενο ζήτημα.

«Θα μας χρεοκοπήσετε!»

Η Κομισιόν, σύμφωνα με τις πληροφορίες, έχει έτοιμη τη πρότασή της με το σχετικό «νομικό πλαίσιο». Ωστόσο το Βέλγιο επιμένει πως το κείμενο που έχει συνταχθεί «δεν αντιμετωπίζει ικανοποιητικά τις σοβαρές ανησυχίες μας», όπως τόνισε ο Μαξίμ Πρεβό. Η Κομισιόν έχει δοκιμάσει ήδη δύο φορές να προωθήσει προς έγκριση το σχέδιο, αλλά αυτό έχει απορριφθεί. Σύμφωνα με πληροφορίες το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής.

Μπορεί το Βέλγιο είναι δημόσια ο πιο ένθερμος πολέμιος του σχεδίου, όμως σύμφωνα με πληροφορίες δεν είναι ο μοναδικός. Στο παρασκήνιο πολλοί εκφράζουν ενστάσεις και επιφυλάξεις. «Μπορεί να φαίνεται έτσι, αλλά εγώ δεν είμαι απολύτως μόνος . Πολλές χώρες δεν μιλούν ανοιχτά και καταλαβαίνω γιατί. Κυριολεκτικά όλοι καταλαβαίνουν ότι οι απαιτήσεις που θέτουμε είναι λογικές και λογικές», σχολίασε ο πρωθυπουργός του Βελγίου, Μπάρτ ντε Βέβερ.

To Βέλγιο τονίζει πως σε περίπτωση αγωγών – καθώς τα κεφάλαια βρίσκονται στη Euroclear στις Βρυξέλλες – θα επωμιστεί το μεγαλύτερο βάρος των προβλημάτων που μπορεί να προκύψουν.

Ο Πρεβό τόνισε ότι οι κίνδυνοι είναι ξεκάθαροι: «Αν η Ρωσία μας πάει στα δικαστήρια, έχει κάθε πιθανότητα να κερδίσει. Και εμείς, ως Βέλγιο, δεν θα μπορέσουμε να αποπληρώσουμε αυτά τα 200 δισ. ευρώ, επειδή ισοδυναμούν με έναν ολόκληρο ετήσιο ομοσπονδιακό προϋπολογισμό». «Αυτό θα σήμαινε χρεοκοπία για το Βέλγιο».

Ο Μπάρτ ντε Βέβερ έχει ήδη γράψει στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, καταγγέλλοντας πως το σχέδιο είναι «θεμελιωδώς λανθασμένο». Με μια μάλλον συντονισμένη κίνηση, παρόμοια θέση εξέφρασε και η επικεφαλής της Euroclear, Βαλερί Ουρμπέν.

Σχετικά με το ενδεχόμενο να αναγκαστεί το Βέλγιο να υποχωρήσει από τις πιέσεις, ο Μπάρτ ντε Βέβερ τόνισε: «Θα δούμε αν θα προσπαθήσουν. Έχουμε ακόμα δύο καλές εβδομάδες, που είναι μια αιωνιότητα στην πολιτική». «Θα υπάρξουν πολλές ακόμη συναντήσεις, αλλά δεν πρόκειται να βάλουμε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ευρώ στους ώμους του Βελγίου. Ούτε σήμερα, ούτε αύριο, ούτε ποτέ. Εγώ ο ίδιος είμαι σίγουρα ικανός να αντέξω την πίεση».

Ο Ντε Βέβερ δήλωσε ότι οι υπόλοιπες χώρες της ΕΕ πρέπει να δώσουν στο Βέλγιο νομικά δεσμευτικές εγγυήσεις ότι ο κίνδυνος θα μοιραστεί αν το δάνειο προς την Ουκρανία καταρρεύσει ή αν αρθούν οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Αυτό μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο, καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει δηλώσει ότι δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει ως δανειστής έσχατης ανάγκης. Ο Βέλγος πρωθυπουργός πρότεινε η ΕΕ να δώσει δάνειο 45 δισ. ευρώ στην Ουκρανία για το επόμενο έτος, αξιοποιώντας προβλέψεις του υφιστάμενου κοινό προϋπολογισμού των 27 κρατών μελών.

«Βάσιμοι οι φόβοι του Βελγίου»

Η Βιρλ Κολάρτ, καθηγήτρια χρηματοοικονομικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο KU Leuven, δήλωσε στο BBC ότι το Βέλγιο έχει βάσιμες ανησυχίες. «Η Euroclear έχει συμβατική υποχρέωση να επιστρέψει τα χρήματα στην Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας κατόπιν πρώτου αιτήματος. Ο μόνος λόγος που δεν το κάνει είναι οι κυρώσεις», είπε. «Αν αρθούν οι κυρώσεις και τότε η Euroclear δεν έχει τα χρήματα επειδή έχουν δοθεί στην ΕΕ, το Βέλγιο θα πρέπει να καλύψει το ποσό, αλλά είναι υπερβολικά μεγάλο. Για αυτό το Βέλγιο ζητά νομικά δεσμευμένες, άμεσης ισχύος εγγυήσεις από τα άλλα κράτη μέλη ώστε να μοιραστεί ο κίνδυνος».

Η προοπτική χρήσης ξένων αποθεματικών από την Ευρώπη για άλλους σκοπούς θα μπορούσε να πλήξει και την αξιοπιστία του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος, πρόσθεσε η Κολάρτ. Εκτίμησε ότι η καλύτερη επιλογή είναι η άντληση δανείου από τις αγορές για την Ουκρανία. «Και στις δύο περιπτώσεις η Ευρώπη θα πρέπει να επιστρέψει τα χρήματα. Το πλεονέκτημα της χρήσης των παγωμένων κεφαλαίων της Euroclear είναι ότι δεν έχουν τόκο, αλλά δεν είναι χωρίς ρίσκο».

Ένας από τους πιο γνωστούς τραπεζίτες της Ρωσίας, ο Αντρέι Κόστιν, δήλωσε ότι η Μόσχα θα ξεκινήσει ανένδοτο αγώνα δικαστικών διαδικασιών αν το σχέδιο εγκριθεί. Ο Κόστιν, πρόεδρος της VTB, μιας από τις μεγαλύτερες κρατικές τράπεζες της Ρωσίας, είπε ότι είναι απαράδεκτο αυτά τα κεφάλαια να δοθούν στην Ουκρανία. «Όσο για την κατάσχεση των χρημάτων μας, στο τέλος μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα και χωρίς αυτά», ανέφερε, αλλά υποσχέθηκε πως τα αντίποινα θα είναι ισχυρά.