Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι αναμένεται να συναντηθεί αργότερα σήμερα στη Φλόριντα με τον Ντόναλντ Τραμπ, με αντικείμενο την παρουσίαση και συζήτηση ενός νέου ειρηνευτικού σχεδίου 20 σημείων για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Παρά το κλίμα κινητικότητας, ωστόσο, ο Τραμπ εμφανίζεται επιφυλακτικός. «Δεν υπάρχει τίποτα μέχρι να το εγκρίνω εγώ», δήλωσε, αναφερόμενος στην επικείμενη επίσκεψη του Ουκρανού προέδρου στο Μαρ-α-Λάγκο. Ο Ζελένσκι έχει κάνει λόγο για ένα σχέδιο «κατά 90% έτοιμο», όμως, ενώ ο φιλοξενούμενος προβάλλει την πρόοδο, ο οικοδεσπότης αποφεύγει –τουλάχιστον προς το παρόν– να το υιοθετήσει.
Το διαχρονικό εμπόδιο της Μόσχας
Κάθε προσπάθεια προόδου προσκρούει στην άρνηση της Ρωσίας, μια σταθερά που έχει επανειλημμένα υπονομεύσει τις ειρηνευτικές πρωτοβουλίες και έχει δοκιμάσει τις διπλωματικές αντοχές του Κιέβου. Ο Ζελένσκι, με τη στήριξη των συμμάχων του, απέφυγε προηγουμένως μια υποχώρηση, όταν οι ΗΠΑ παρουσίασαν σχέδιο 28 σημείων που θεωρήθηκε ότι αντανακλούσε σε μεγάλο βαθμό τις ρωσικές επιδιώξεις.
Οι συμβιβασμοί του σχεδίου των 20 σημείων
Η εκδοχή των 20 σημείων, που καταρτίστηκε στο Κίεβο, περιλαμβάνει συγκεκριμένους συμβιβασμούς. Ο Ζελένσκι έκανε λόγο για μια «καλή συζήτηση» με τον απεσταλμένο του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, και τον Τζάρεντ Κούσνερ, στο πλαίσιο της προετοιμασίας για κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον ίδιο τον Τραμπ. Μέχρι στιγμής, τα μηνύματα κρίνονται ενθαρρυντικά, ωστόσο η σιωπή της Μόσχας λειτουργεί ως αντίβαρο στην αισιοδοξία.
Ανοιχτά ζητήματα μεταξύ Κιέβου και Ουάσινγκτον
Πριν από τη συνάντηση της Κυριακής, ο Ζελένσκι υπενθύμισε ότι παραμένουν βασικά ανεπίλυτα ζητήματα στις συνομιλίες με τις ΗΠΑ. Αυτά αφορούν το εδαφικό, τον πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια και τη χρηματοδότηση της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης της Ουκρανίας. Παράλληλα, εκκρεμούν τεχνικές λεπτομέρειες που σχετίζονται με τις εγγυήσεις ασφάλειας και τους μηχανισμούς επιτήρησης.
Πρόταση αποστρατιωτικοποίησης στην ανατολική Ουκρανία
Ο Ουκρανός πρόεδρος δήλωσε επίσης την περασμένη εβδομάδα ότι θα μπορούσε να αποσύρει ουκρανικά στρατεύματα από την ανατολική βιομηχανική ζώνη της χώρας, στο πλαίσιο ενός συνολικού σχεδίου ειρήνευσης. Η κίνηση αυτή θα προϋπέθετε αντίστοιχη αποχώρηση της Ρωσίας και τη μετατροπή της περιοχής σε αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη, υπό διεθνή επιτήρηση.
Ο Πούτιν και η επιδίωξη διατήρησης των κεκτημένων
Ρώσοι αξιωματούχοι εκφράζουν περιορισμένη και προσεκτική αισιοδοξία, χωρίς ουσιαστικές ενδείξεις μεταστροφής. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν έχει μετακινηθεί ελάχιστα από τις αρχικές του θέσεις για την Ουκρανία και οι προσδοκίες για αλλαγή παραμένουν χαμηλές.
Ο Ρώσος πρόεδρος φαίνεται να αξιοποιεί το βελτιωμένο κλίμα με τις ΗΠΑ, βλέποντας ευκαιρία για την προώθηση των εδαφικών του φιλοδοξιών. Η ένταση μεταξύ Ουάσινγκτον και Ευρωπαίων συμμάχων λειτουργεί επιπλέον υπέρ της Μόσχας, καθιστώντας δύσκολη την αποδοχή μιας συμφωνίας-πλαισίου που θα περιόριζε μακροπρόθεσμα τις ρωσικές επιδιώξεις.
Οι ρωσικές απαιτήσεις και η απόρριψή τους από το Κίεβο
Ο Πούτιν έχει δηλώσει δημόσια ότι επιδιώκει την αναγνώριση ως ρωσικού εδάφους των τεσσάρων βασικών περιφερειών που έχουν καταληφθεί από τις δυνάμεις του, καθώς και της Κριμαίας, η οποία προσαρτήθηκε παράνομα το 2014. Παράλληλα, απαιτεί την αποχώρηση της Ουκρανίας από περιοχές της ανατολικής χώρας που δεν ελέγχονται από τη Μόσχα. Το Κίεβο έχει απορρίψει κατηγορηματικά όλες αυτές τις αξιώσεις.
ΝΑΤΟ, στρατός και γλώσσα στο τραπέζι των απαιτήσεων
Το Κρεμλίνο ζητά επίσης από την Ουκρανία να εγκαταλείψει την προοπτική ένταξης στο ΝΑΤΟ, προειδοποιώντας ότι τυχόν αποστολή στρατευμάτων της Συμμαχίας θα θεωρηθεί «νόμιμος στόχος». Παράλληλα, ο Πούτιν επιμένει στον περιορισμό του μεγέθους του ουκρανικού στρατού και στην παροχή επίσημου καθεστώτος στη ρωσική γλώσσα, αιτήματα που διατυπώνονται από την έναρξη της σύγκρουσης.
Προειδοποιήσεις για μακρά διαπραγμάτευση
Ο σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Πούτιν, Γιούρι Ουσάκοφ, δήλωσε στην εφημερίδα Kommersant ότι η ρωσική αστυνομία και η εθνική φρουρά θα παραμείνουν σε τμήματα του Ντόνετσκ, ακόμη και αν αυτά ενταχθούν σε αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στο πλαίσιο ειρηνευτικής συμφωνίας. Προειδοποίησε, επίσης, ότι η αναζήτηση συμβιβασμού μπορεί να αποδειχθεί χρονοβόρα, σημειώνοντας πως οι αμερικανικές προτάσεις «επιδεινώθηκαν» μετά τις αλλαγές που ζήτησαν η Ουκρανία και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί της.
Η δοκιμασία για τον Ντόναλντ Τραμπ
Ο Τραμπ έχει δείξει μερική δεκτικότητα σε ορισμένες ρωσικές απαιτήσεις, υποστηρίζοντας ότι ο Πούτιν θα μπορούσε να πειστεί να τερματίσει τον πόλεμο εάν το Κίεβο αποδεχθεί εδαφικές παραχωρήσεις στο Ντονμπάς και αν η Δύση προσφέρει οικονομικά κίνητρα για την επανένταξη της Ρωσίας στην παγκόσμια οικονομία.
Όπως και στο παρελθόν, η στάση της Ρωσίας αναμένεται να αποτελέσει καθοριστική δοκιμασία για τον Ντόναλντ Τραμπ, τόσο ως προς την ικανότητά του να ασκήσει πίεση, όσο και ως προς την αποτελεσματικότητα της διπλωματικής του στρατηγικής και τις πολιτικές επιλογές που θα κληθεί να λάβει.
