Σε ένα μήνα από τώρα θα ξεκινήσουν να κατασκευάζονται οι πρώτοι από τους 13 ελληνικούς δορυφόρους για τους οποίους είχε προκηρυχθεί πριν από μερικούς μήνες ανοιχτός διαγωνισμός.

Οταν κάποιος ακούει δορυφόρος πάει το μυαλό του στο… Διάστημα, αναφέρει δημοσίευμα της Καθημερινής, αλλά εν προκειμένω οι δορυφόροι έχουν να κάνουν αμιγώς με τη… Γη και θα έχουν τη δυνατότητα να παρέχουν δεδομένα και υπηρεσίες σε πολλαπλούς φορείς του ελληνικού Δημοσίου, όπως για παράδειγμα τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το Αγροτικής Ανάπτυξης, το Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, το Ναυτιλίας, αλλά και στις Ενοπλες Δυνάμεις.

Θα αξιοποιηθούν, μεταξύ άλλων, από το κτηματολόγιο για τον εντοπισμό παράνομης δόμησης, για την παρακολούθηση πυρκαγιών, αλλά και από τις Ενοπλες Δυνάμεις.

Οι δορυφόροι ιδιοκτησίας του ελληνικού Δημοσίου θα είναι τριών ειδών:

Πρώτον, φωτογραφικοί, που θα μπορούν να παρέχουν λεπτομερείς φωτογραφίες όλης της ελλαδικής έκτασης για πολλαπλές χρήσεις και θα αφορούν ευρεία γκάμα: το κτηματολόγιο, την παράνομη δόμηση, την περιβαλλοντική ρύπανση σε στεριά και θάλασσα, ακόμη και τα ακαθάριστα οικόπεδα και την παράνομη κατάληψη αιγιαλών. Χρήση δορυφορικών φωτογραφιών κάνει και ο ΟΠΕΚΕΠΕ, καθώς η σύγχρονη αγροτική ανάπτυξη χρειάζεται δορυφορικά εργαλεία.

Δεύτερον, θερμικών δεδομένων, με βασικότερη χρήση την παρακολούθηση πυρκαγιών κυρίως τις βραδινές ώρες, που δεν μπορεί να υπάρξει χρήση πτητικών μέσων. Τα δεδομένα από τους δορυφόρους θα δίνουν με μεγαλύτερη ακρίβεια από ό,τι σήμερα πληροφορίες στην πυροσβεστική για το πώς πρέπει να κινηθεί. Σε ευρύτερο επίπεδο τα δορυφορικά δεδομένα και τα προϊόντα που θα προκύψουν από την επεξεργασία τους, θα υποστηρίξουν τις προσπάθειες της χώρας για συνεχή παρακολούθηση περιβαλλοντικών μεταβολών που θα βοηθούν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Τρίτον, δορυφόροι – ραντάρ, που έχουν να κάνουν κυρίως με θέματα εθνικής ασφάλειας, όπως η καταγραφή στρατιωτικών εγκαταστάσεων, ενώ θα μπορούν να συνεισφέρουν και σε σεισμούς ή πλημμύρες. Πρόκειται για δορυφόρους που βλέπουν εκεί που δεν βλέπει το μάτι. Δηλαδή το εσωτερικό μιας εγκατάστασης ή το βάθος μιας πλημμύρας –όπως ήταν για παράδειγμα πέρυσι το φθινόπωρο η λίμνη Κάρλα– ή να δουν κάτω από συντρίμμια.

Και τι κάνει σήμερα η Ελλάδα; Χρησιμοποιεί δορυφόρους; Η απάντηση είναι «ναι», καθώς το ελληνικό Δημόσιο όταν χρειάζεται δορυφορικά δεδομένα τα… παραγγέλνει – με το αζημίωτο βέβαια και με μία ακόμη βασική παράμετρο: δεν της ανήκουν. Εκτός από τις συνεχείς παραγγελίες τα δεδομένα αυτά δεν είναι ιδιοκτησία της, περιορίζοντας τις δυνατότητες και προκαλώντας μια πρωτοφανή οικονομική σπατάλη. Για να αντιληφθεί κάποιος πώς λειτουργεί σήμερα η συγκεκριμένα αγορά: το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και συγκεκριμένα ο υφυπουργός Κωνσταντίνος Κυρανάκης έστειλε το προηγούμενο διάστημα ερωτηματολόγιο στους φορείς του Δημοσίου στο οποίο καλούνταν να απαντήσουν πού χρειάζονται δορυφόρους και για ποιες χρήσεις, επιδιώκοντας να χαρτογραφήσει το πρόβλημα ώστε να λυθεί. Συνολικά 16 φορείς του ευρύτερου δημοσίου τομέα χρησιμοποιούν δορυφορικά δεδομένα, τα οποία πληρώνουν από τον προϋπολογισμό τους ξεχωριστά ο καθένας, ενώ τα δεδομένα που ζητούν είναι πολλές φορές… τα ίδια.

Το έργο

Το έργο υλοποιείται μέσω του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) με χρηματοδότηση από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 και είναι συνολικού προϋπολογισμού 60 εκατ. ευρώ. Ο τελικός στόχος είναι από την πρώτη κατηγορία να κατασκευαστούν συνολικά επτά δορυφόροι –η κατασκευή των οποίων θα ξεκινήσει πρώτη σε ένα μήνα–, από τη δεύτερη τέσσερις και από την τελευταία δύο, με τον πρώτο να είναι έτοιμος σε περίπου 1,5 χρόνο από σήμερα. Σε δεύτερο χρόνο ο στόχος του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης είναι η αφομοίωση της τεχνογνωσίας από την εγχώρια αγορά, ώστε να αναπτυχθεί ένα διαστημικό οικοσύστημα, ικανό να υποστηρίξει νέες τεχνολογίες αιχμής.