Ήταν γυμνοί. Δεμένοι με λουριά ή αλυσίδες. Τους έριχναν μέσα σε δεξαμενές με παγωμένο νερό, πολλές φορές με θερμοκρασίες που δεν ξεπερνούσαν το μηδέν. Δεν ήταν τιμωρία. Ήταν «επιστήμη». Στο Νταχάου, η Luftwaffe διεξήγαγε πειράματα υποθερμίας για να δει πόσο αντέχει το ανθρώπινο σώμα στο κρύο. Και για να απαντήσει σε ένα ερώτημα που βασάνιζε το ναζιστικό επιτελείο: γιατί οι Ρώσοι στρατιώτες άντεχαν περισσότερο από τους Γερμανούς;

Από το 1942 και μετά, καθώς ο πόλεμος στο Ανατολικό Μέτωπο γινόταν πιο φονικός και το ψύχος όλο και πιο ανελέητο, η ανάγκη για «λύσεις» έγινε επιτακτική. Η γερμανική πολεμική αεροπορία ήθελε να γνωρίζει πόση ώρα μπορεί να επιβιώσει ένας πιλότος που πέφτει στη Βαλτική ή στους παγωμένους ποταμούς της Ουκρανίας. Έτσι γεννήθηκε το πείραμα. Ή καλύτερα, το έγκλημα.

Οι κρατούμενοι στο Νταχάου, κυρίως Ρώσοι αιχμάλωτοι πολέμου, αλλά και άλλοι, χρησιμοποιήθηκαν σαν αναλώσιμα σώματα. Τους βύθιζαν σε παγωμένο νερό και κατέγραφαν πόση ώρα χρειάζεται για να πέσει η θερμοκρασία του σώματός τους. Ποια είναι η ακριβής στιγμή που χάνεται η συνείδηση. Πότε ξεκινά ο σπασμός. Πότε σταματά η καρδιά. Τους άφηναν να φτάσουν στο κατώφλι του θανάτου. Μερικούς τους τράβαγαν πίσω για να μελετήσουν και τον τρόπο της «επαναθέρμανσης». Άλλους όχι.

Το πιο εφιαλτικό δεν ήταν μόνο ο θάνατος. Ήταν η παρακολούθηση. Οι γιατροί σημείωναν με ψυχρότητα. Οι στρατιωτικοί παρατηρητές κρατούσαν χρονόμετρα. Οι κρατούμενοι μετατρέπονταν σε στατιστικά. Σε γραμμές σε πίνακες. Σε δεδομένα για επιτελικές αναφορές. Κάποιοι εξαναγκάστηκαν να συμμετέχουν και ως βοηθοί. Να βλέπουν φίλους τους να σβήνουν μέσα στο νερό, να καταγράφουν, να σωπαίνουν.

Περίπου 300 άνθρωποι συμμετείχαν με τη βία στα πειράματα υποθερμίας. Τουλάχιστον 100 πέθαναν. Οι υπόλοιποι έμειναν με βλάβες, αναπηρίες ή απλώς τη μνήμη του παγωμένου θανάτου που πλησίαζε σταδιακά, λεπτό προς λεπτό. Κάποια από τα δεδομένα αυτών των πειραμάτων αργότερα έγιναν αντικείμενο ηθικής διαμάχης: αν πρέπει να χρησιμοποιούνται ή όχι στην επιστήμη, αφού προήλθαν από βασανιστήρια.

Η Luftwaffe ήθελε να σώσει πιλότους. Για να το πετύχει, δολοφόνησε αιχμαλώτους. Στο Νταχάου, δεν πέθαναν απλώς άνθρωποι. Πάγωσε ο ίδιος ο ορισμός της ιατρικής. Εκεί δεν υπήρχε θεραπεία. Μόνο έλεγχος, μέτρηση και η ψυχρή σιγουριά ότι η ζωή μπορεί να καταγραφεί όπως ένα πείραμα. Κι όταν τελειώσει, να πεταχτεί.