Στην Αθήνα θα αφιχθεί την Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Λιβύης, Ακίλα Σάλεχ, για επίσημη συνάντηση με τον υπουργό Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη. Η επίσκεψη πραγματοποιείται σε μια περίοδο κατά την οποία η ελληνική διπλωματία έχει εντείνει τις επαφές της με όλες τις πλευρές της Λιβύης, επιδιώκοντας ανοιχτούς διαύλους, θεσμική σταθερότητα και ενίσχυση των σχέσεων με τη Βόρεια Αφρική.
Ο Ακίλα Σάλεχ, επικεφαλής του Κοινοβουλίου που εδρεύει στο Τομπρούκ και βρίσκεται στον άξονα του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, εκπροσωπεί τον θεσμό που δεν έχει επικυρώσει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019, γεγονός που προσδίδει ιδιαίτερο βάρος στη συνάντηση με την ελληνική πλευρά. Η Αθήνα θεωρεί την επίσκεψη ως ένδειξη συνέχειας της συνεργασίας με θεσμικούς φορείς της Λιβύης, σε μια περίοδο όπου η κατάσταση στη χώρα παραμένει ρευστή.
Τι θα συζητηθεί στην Αθήνα – Στο τραπέζι η σταθερότητα και οι εξελίξεις στη Λιβύη
Η συνάντηση Γεραπετρίτη – Σάλεχ αναμένεται να εστιάσει στην ανάγκη θεσμικής σταθερότητας στη Λιβύη, στις εξελίξεις των τελευταίων μηνών και στην ενίσχυση των διμερών σχέσεων. Η ατζέντα βρίσκεται υπό διαμόρφωση, ωστόσο θεωρείται βέβαιο ότι θα συζητηθούν ζητήματα ασφαλείας, ενεργειακής συνεργασίας, μεταναστευτικών ροών και θαλάσσιων ζωνών.
Η Ελλάδα επιδιώκει να έχει ρόλο στη διαδικασία εξομάλυνσης των εξελίξεων, διατηρώντας ανοιχτούς διαύλους και με τις δύο πλευρές της λιβυκής πολιτικής σκηνής. Η επίσκεψη Σάλεχ έρχεται λίγες εβδομάδες μετά τις επαφές του Έλληνα ΥΠΕΞ στη Βεγγάζη και την Τρίπολη.
Η πάγια ελληνική θέση: Το τουρκολιβυκό μνημόνιο είναι παράνομο
Η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Λάνα Ζωχιού, ξεκαθάρισε ότι ο Γιώργος Γεραπετρίτης θα επαναλάβει στη συνάντηση την πάγια ελληνική και ευρωπαϊκή θέση: το μνημόνιο Άγκυρας – Τρίπολης είναι ανυπόστατο, παράνομο και δεν παράγει έννομα αποτελέσματα.
Η ελληνική επιχειρηματολογία έχει ως βασικό άξονα ότι το μνημόνιο αγνοεί την ύπαρξη και τα δικαιώματα των ελληνικών νησιών στην οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών, ενώ αμφισβητεί το ισχύον διεθνές δίκαιο της θάλασσας. Στην επιστολή της Αθήνας προς τον ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο –ως απάντηση στη λιβυκή επιστολή της 27ης Μαΐου– η Ελλάδα τόνισε ότι η μέση γραμμή δεν μπορεί να χαράσσεται αποκλειστικά βάσει ηπειρωτικών ακτών, όπως υποστηρίζει η Άγκυρα.
Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καταδικάσει απερίφραστα το μνημόνιο, χαρακτηρίζοντάς το άκυρο και αντίθετο με το διεθνές δίκαιο, ενώ τόσο το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όσο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχουν εκφράσει ξεκάθαρη αντίθεση.
Η στάση της λιβυκής Βουλής – Κανένα βήμα προς κύρωση
Μετά την επίσκεψη Γεραπετρίτη στη Βεγγάζη και τη συνάντησή του με τον στρατάρχη Χάφταρ, η διαδικασία κύρωσης του μνημονίου από τη λιβυκή Βουλή δεν προχώρησε. Στις συζητήσεις τους, οι δύο πλευρές είχαν εστιάσει στην ενίσχυση της διμερούς συνεργασίας, στο μεταναστευτικό και σε ζητήματα θαλάσσιων ζωνών.
Λίγες ημέρες αργότερα, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών ταξίδεψε στην Τρίπολη, όπου έστειλε μήνυμα φιλίας και καλής γειτονίας παρά την πρόσφατη ρηματική διακοίνωση της κυβέρνησης Ντμπεϊμπά προς τον ΟΗΕ, με την οποία υιοθετεί τις παράνομες προβλέψεις του τουρκολιβυκού μνημονίου. Στη συνάντησή του με τον ομόλογό του Ταχέρ Αλ Μπαούρ, ο Γεραπετρίτης ανέφερε ότι «δεν υπάρχουν προβλήματα που δεν μπορούν να λυθούν μέσω διαλόγου».
Τεχνικές επιτροπές και επόμενος γύρος διαπραγματεύσεων
Η Ελλάδα και η Λιβύη έχουν ορίσει τεχνικές επιτροπές για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών. Ο επόμενος γύρος συζητήσεων θα πραγματοποιηθεί στην Τρίπολη, χωρίς ακόμη να έχει οριστεί ημερομηνία. Στόχος είναι να υπάρξει πρόοδος σε ένα πλαίσιο που παραμένει περίπλοκο, με διαφορετικές πλευρές στη Λιβύη να ακολουθούν διαφορετικές πολιτικές κατευθύνσεις.
Ενίσχυση οικονομικών σχέσεων – Επιχειρηματική αποστολή στη Βεγγάζη το 2026
Η εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ επιβεβαίωσε ότι τον Ιανουάριο του 2026 θα πραγματοποιηθεί ελληνική επιχειρηματική αποστολή στη Βεγγάζη, υπό τον υφυπουργό Εξωτερικών Θεοχάρη. Η αποστολή εντάσσεται στη στρατηγική ενίσχυσης της οικονομικής παρουσίας και συνεργασίας της Ελλάδας με τη Λιβύη.
Παράλληλα, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ενέκρινε στις 26 Νοεμβρίου ψήφισμα –με συντάκτριες χώρες την Ελλάδα και τη Γαλλία– που παρατείνει το νομικό πλαίσιο για επιθεωρήσεις σκαφών ανοιχτά της Λιβύης, στο πλαίσιο της επιχείρησης IRINI, η οποία αποτελεί βασικό εργαλείο στην εφαρμογή του εμπάργκο όπλων.
Επικοινωνία με ΟΗΕ – Στήριξη στην πολιτική διαδικασία
Στις 19 Νοεμβρίου, ο Γεραπετρίτης είχε τηλεφωνική επικοινωνία με την ειδική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Χάνα Τέτεχ. Η Ελλάδα, όπως επανέλαβε, στηρίζει τον οδικό χάρτη του ΟΗΕ για μία πολιτική διαδικασία που θα οδηγήσει σε ελεύθερες και δίκαιες εκλογές στη Λιβύη. Ο Έλληνας υπουργός προσκάλεσε την Τέτεχ στην Αθήνα, πρόσκληση που εκείνη αποδέχθηκε.
