Το «πράσινο φως» άναψε η Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας με δύο αποφάσεις της για την υλοποίηση της επένδυσης της εταιρείας βρετανικών συμφερόντων Loyalward L.t.d., σε έκταση 22.120.349 τ.μ. της Μονής Τοπλού που βρίσκεται πλησίον του Φοινικοδάσους Βάι της Κρήτης. Η επίμαχη επένδυση υπερβαίνει το ποσό των 100.000.000 ευρώ.
Η Ολομέλεια του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου με τις υπ΄ αριθμ. 1705 και 1706/2017 αποφάσεις της απέρριψε τις αιτήσεις του Σωματείου «Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού» και 140 κάτοικων της Κρήτης που ζητούν να ακυρωθεί ως αντίθετο στην Ευρωπαϊκή και Ελληνική νομοθεσία το από 7.3.2016 Προεδρικό Διάταγμα με το οποίο εγκρίθηκε:
α) το Ειδικό Σχέδιο Χωρικής Ανάπτυξης Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΣΧΑΣΕ) Ίτανος Γαία” στη θέση χερσόνησος Σίδερο, στην περιοχή Ιτάνου, του Δήμου Σητείας της περιφέρειας Κρήτης και
β) η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του εν λόγω σχεδίου.
Με το επίμαχο διάταγμα εγκρίθηκε το ΕΣΧΑΣΕ της εν λόγω έκτασης που βρίσκεται πλησίον του γνωστού Φοινικοδάσους Βάι, της Ιεράς Μονής «Παναγίας Ακρωτηριανής και Αγίου Ιωάννου Θεολόγου» (Τοπλού) και του αρχαιολογικού χώρου της Ιτάνου.
Πρόκειται για μια έκταση στο Βορειοανατολικό άκρο Κρήτης που εντάσσεται στο Δήμο Σητείας (δημοτικό διαμέρισμα Ιτάνου) και εκτείνεται σε περιοχή που καταλήγει στη χερσόνησο Σίδερο.
Είναι παράκτια περιοχή και ανήκει κατά κυριότητα στο κοινωφελές Εκκλησιαστικό Ίδρυμα Παναγία η Ακρωτηριανή που συστάθηκε από την Ιερά Μονή Τοπλού και την Ιερά Μητρόπολη Ιεραπύτνης και Σητείας.
Η επίμαχη έκταση αποτελεί περιουσία του εν λόγω Ιδρύματος, το οποίο συστάθηκε με το από 27.5.1992 Προεδρικό Διάταγμα.
Το σύνολο της περιοχής έχει παραχωρηθεί στη βρετανική εταιρεία Loyalward L.t.d., η οποία και ανέλαβε την τουριστική αξιοποίηση της περιοχής αυτής κατόπιν διεθνούς διαγωνισμού, ο οποίος την ανέδειξε ως ανάδοχο του έργου.
Στη συνέχεια υπεγράφη η από 14.7.1998 σύμβαση παραχώρησης χρήσεως γης τουριστικής αναπτύξεως και εκμετάλλευσης μεταξύ του Ιδρύματος και των βρετανικών συμφερόντων εταιρείας.
Η επένδυση προβλέπει τη δημιουργία 1.200 θέσεων άμεσης απασχόλησης, την κατασκευή ξενοδοχειακών συγκροτημάτων και σύνθετων τουριστικών καταλυμάτων, λιμενικά έργα, εμπορικά καταστήματα, αθλητικές και ψυχαγωγικές εγκαταστάσεις, γήπεδα γκόλφ, κ.λπ., όπως επίσης ευελπιστεί στην αύξηση των αφίξεων τουριστών.
Να σημειωθεί ότι το Ε.Σ.Χ.Α.Σ.Ε. σύμφωνα με τη νομοθεσία αποτελεί σχέδιο το οποίο στοχεύει «στην επίτευξη ειδικού οικονομικού και αναπτυξιακού σκοπού, ικανού να υποβοηθήσει γενικώς την οικονομία της χώρας, αλλά και να συμβάλει στην άμεση αντιμετώπιση της παρούσης οικονομικής κρίσεως».
Τώρα, οι σύμβουλοι Επικρατείας επισημαίνουν ότι το επενδυτικό σχέδιο έχει χαρακτηριστεί ως στρατηγική επένδυση από το 2012 (από την διυπουργική επιτροπή στρατηγικών επενδύσεων).
Όπως, σημειώνεται στις αποφάσεις η ΣΜΠΕ ανταποκρίνεται στις κοινοτικές οδηγίες και έχουν μελετηθεί οι επιπτώσεις στον προστατευόμενο οικότοπο της περιοχή και η υλοποίηση του σχεδίου της επένδυσης «δεν αναμένεται να έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις και να βλάψει την ακεραιότητα των προστατευόμενων περιοχών».
Ακόμη, οι σύμβουλοι Επικρατείας υπογραμμίζουν ότι δεν ευσταθεί ο ισχυρισμός του Σωματείου και των κατοίκων της περιοχής ότι θα πληγεί η επίμαχη περιοχή, καθώς βρίσκεται σε ζώνη προστασίας του διεθνούς δικτύου NATURA 2000 που δεν επιτρέπει παρόμοιες τουριστικές εγκαταστάσεις.
Και αυτό, γιατί σύμφωνα με του συμβούλους Επικρατείας «εκτιμάται» ότι η υλοποίηση της επένδυσης «δεν θα έχει σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στις προστατευόμενες περιοχές», εντός των οποίων θα εκτελεστεί η επένδυση, αλλά ούτε όμως τίθεται ζήτημα διασφάλισης της συνολικής συνοχής του δικτύου NATURA.
