Επί τάπητος τέθηκαν οι αμφιβολίες που εδώ και πολύ καιρό ταλανίζουν τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σχετικά με την πορεία που διαγράφει η Τουρκία «κόντρα» στις προενταξιακές της επιταγές. Έτσι, στη συνάντηση κορυφής που πραγματοποιήθηκε χθες, Πέμπτη, αποφασίστηκε η «γεναία» περικοπή των προνταξιακών κονδυλίων προς την Τουρκία, εξαιτίας και της απαράδεκτης στάσης της προς τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ελευθερίας του Τύπου
Παρότι η Μέρκελ εξήρε την Άγκυρα διότι υποδέχθηκε πρόσφυγες από τη Συρία, επέμεινε στη σκληρότερη ρητορική που υιοθέτησε κατά τη διάρκεια της εκστρατείας για την επανεκλογή της στην καγκελαρία, αν και δεν πρότεινε ρητά την διακοπή της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ.
«Ζητήσαμε από την (Ευρωπαϊκή) Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για να αλλάξει και να μειωθεί η προενταξιακή βοήθεια», είπε η Μέρκελ μιλώντας σε δημοσιογράφους μετά τις εργασίες της πρώτης ημέρας της συνόδου κορυφής.
«Δεν υπάρχει η πλειοψηφία για να τερματιστούν οι συνομιλίες αμέσως. Από την άλλη πλευρά, υπάρχει έντονος σκεπτικισμός για τη σημερινή κατάσταση. Υποστήριξα απόψε (σ.σ. το βράδυ της Πέμπτης) ότι πρέπει να επιδιώξουμε έναν διάλογο με την Τουρκία», ανέφερε η καγκελάριος της Γερμανίας.
Νωρίτερα, η Μέρκελ είπε πως η Τουρκία «κινείται σε λάθος κατεύθυνση» και απομακρύνεται από το ευρωπαϊκό κεκτημένο και το κράτος του δικαίου, αναφερόμενη στις εκκαθαρίσεις ευρείας κλίμακας που εξαπέλυσε η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μετά την απόπειρα στρατιωτικού πραξικοπήματος του Ιουλίου του 2016.
Η Ολλανδία και το Βέλγιο τάχθηκαν υπέρ της μείωσης των κεφαλαίων που λαμβάνει η Τουρκία στο πλαίσιο της προενταξιακής διαδικασίας. «Όλοι γνωρίζουν ότι αυτές οι διαπραγματεύσεις είναι de facto παγωμένες, de facto ετοιμοθάνατες», τόνισε ο πρωθυπουργός του Βελγίου Σαρλ Μισέλ κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε.
Οι διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο της ενταξιακής διαδικασίας, η οποία άρχισε επίσημα μόλις το 2005, δεκαετίες μετά την υποβολή του αιτήματος για αυτό, ήταν πάντα ένα πολύ λεπτό ζήτημα για τη Γαλλία και τη Γερμανία, πολύ περισσότερο επειδή η Τουρκία είναι μια μεγάλη χώρα με νεαρό, ταχύτατα μεγεθυνόμενο, κατά πλειονότητα μουσουλμανικό πληθυσμό. Αλλά η κλίμακα των εκκαθαρίσεων μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της περασμένης χρονιάς, οι συλλήψεις Αμερικανών και Ευρωπαίων, συμπεριλαμβανομένων ανθρώπων με διπλή υπηκοότητα, και οι φραστικές επιθέσεις του Ερντογάν εναντίον της Γερμανίας και της Ολλανδίας για τη συμπεριφορά τους, που παρομοίασε με εκείνη των ναζί, φαίνεται πως ώθησαν τη Μέρκελ να αλλάξει στάση.
Πέρα από τα κεφάλαια που η ΕΕ έχει υποσχεθεί να καταβάλει στην Τουρκία στο πλαίσιο της συμφωνίας του 2016 για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης, η Άγκυρα επρόκειτο να λάβει 4,4 δισεκ. ευρώ από την ΕΕ μεταξύ του 2014 και του 2020. Όμως ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις λένε πως η βοήθεια που προοριζόταν για την προώθηση μεταρρυθμίσεων πολιτικής φύσης δεν έχει πλέον κανένα νόημα, μετά τον τρόπο που αντέδρασε η Άγκυρα έπειτα από την απόπειρα επιβολής στρατιωτικού καθεστώτος.
Η Τουρκία θα λάμβανε το 2018 περίπου 500 εκατ. ευρώ βάσει του προϋπολογισμού της ΕΕ, αλλά πλέον συζητείται το πόσο θα μειωθεί η βοήθεια ει δυνατόν χωρίς να υπάρξουν συνέπειες για έργα υποδομής ή τη γεωργία. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει προτείνει η βοήθεια να μειωθεί κατά 50 εκατ. ευρώ την επόμενη χρονιά και ακόμη 30 εκατ. αν η σχέση με την Τουρκία επιδεινωθεί κι άλλο. Ωστόσο οι κυβερνήσεις της ΕΕ διχάζονται για το ζήτημα: η Πολωνία, η Βρετανία καθώς και η Σουηδία τάσσονται σθεναρά υπέρ της μελλοντικής ένταξης της Τουρκίας, ενώ η Αυστρία αντιθέτως δεν θέλει απλά να παγώσει η προενταξιακή βοήθεια αλλά να τερματιστεί εντελώς η ενταξιακή διαδικασία.
Αναφερόμενη, δε, στο Brexit, η Άνγκελα Μέρκελ μίλησε για την... «πρόοδο που έχει σημειωθεί». Κάτι ανάλογο έκανε και η Βρετανίδα πρωθυπουργός, Τερέζα Μέι, υπογραμμίζοντας ότι οι ευρωπαϊκές συζητήσεις θα αφορούν και σε θέματα άμυνας, ασφάλειας και μετανάστευσης. Ωστόσο, απέφυγε να αναφερθεί στο ακριβές ποσό που θα καταβάλλει η Βρετανία μετά την έξοδό της από την ΕΕ και στάθηκε στο θέμα των δικαιωμάτων που θα έχουν οι Ευρωπαίοι πολίτες στη «μετά Brexit» εποχή.
Στη συζήτηση που έλαβε χώρα μεταξύ των ηγετών της Ευρώπης, ευρωπαϊκές πηγές ανέφεραν ότι τρία είναι τα θέματα που θα τεθούν επί τάπητος, κατόπιν αιτήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αναφορικά με το τουρκικό: Η οικονομική χρηματοδότηση της ΕΕ προς την Τουρκία, η ενταξιακή πορεία της χώρας και το μεταναστευτικό σε συνδυασμό με την αντιτρομοκρατική συνεργασία. Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, πρόκειται για μία σημαντική κουβέντα, η οποία δεν αναμένεται να καταλήξει σήμερα σε αποφάσεις, ωστόσο θα δώσει μια βασική κατεύθυνση για το τι μέλλει γενέσθαι από εδώ και πέρα στις σχέσεις της ΕΕ με την Άγκυρα.
Στήριξη από Γερμανία και Γαλλία για την Καταλονία
Την απερίφραστη στήριξή τους στην ισπανική κυβέρνηση εξέφρασαν οι ηγέτες Γερμανίας και Γαλλίας, προσερχόμενοι στη Σύνοδο Κορυφής, την ώρα που η κυβέρνηση Ραχόι σχεδιάζει να αναστείλει την αυτονομία της Καταλονίας.
«Ελπίζουμε ότι είναι εφικτό να βρεθούν λύσεις βάσει του ισπανικού Συντάγματος» επισήμανε η Μέρκελ, ενώ μήνυμα ενότητας προς την Ισπανία έστειλε και ο Μακρόν, ο οποίος θα έχει και συνάντηση με τον Μαριάνο Ραχόι.
Βέλγιο και Λουξεμβούργο τόνισαν, από την πλευρά τους, την ανάγκη διεξαγωγής διαλόγου ανάμεσα σε Μαδρίτη και Καταλονία, με στόχο την εκτόνωση της κρίσης, υπογραμμίζοντας ότι η βία δεν αποτελεί λύση.
Παρέμβαση Τσίπρα για το προσφυγικό - Οι πέντε προτάσεις που κατέθεσε
Παρέμβαση για μια συνολική αντιμετώπιση του μεταναστευτικού-προσφυγικού σε ευρωπαϊκό επίπεδο, έκανε ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στη Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην αύξηση ροών μεταναστών που παρατηρείται, τόνισε ιδιαίτερα την ανάγκη να ενισχυθεί η υλοποίηση της Συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας και για να υπάρξει μια συνολική αντιμετώπιση του μεταναστευτικού-προσφυγικού διατύπωσε πέντε προτάσεις, που αφορούν:
1. Έναν ευρωπαϊκό μηχανισμό επανεγκατάστασης από τρίτες χώρες σε χώρες της Ε.Ε. με τη λειτουργία κεντρικών υπηρεσιών ασύλου σε τρίτες χώρες.
2. Έναν ευρωπαϊκό μηχανισμό επιστροφών προσφύγων σε χώρες προέλευσης ή διέλευσης.
3. Ένα μηχανισμό χρηματοδότησης για πρόσφυγες στο έδαφος της Τουρκίας και εξέταση των δυνατοτήτων ενίσχυσης του.
4. Την εφαρμογή της Συμφωνίας επανεισδοχής που έχει υπογράψει η Τουρκία.
5. Ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο βελτίωσης της ποιότητας ζωής σε χώρες όπως το Ιράκ, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές.
Στο μεταναστευτικό αναφέρθηκαν στις παρεμβάσεις τους και οι πρωθυπουργοί της Ιταλίας και της Ισπανίας, Πάολο Τζεντιλόνι και Μαριάνο Ραχόι, αντίστοιχα.
Ο κ. Τσίπρας είπε ότι η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην Ευρώπη σε αριθμό αιτήσεων ασύλου αναλογικά με τον πληθυσμό της.
Ενισχύεται η συμφωνία της Ιταλίας με τη Λιβύη για τους Αφρικανούς πρόσφυγες
Στην εκτίμηση ότι η συμφωνία της ιταλικής κυβέρνησης με τις αρχές της Λιβύης περιόρισαν αισθητά τα μεταναστευτικά ρεύματα από τη Βόρεια Αφρική, κατέληξαν οι ηγέτες των ευρωπαϊκών κρατών στη Σύνοδο Κορυφής που διεξάγεται.
Ως εκ τούτου, συμφώνησαν να ενισχύσουν τη συμφωνία που επιτεύχθηκε την άνοιξη, ώστε να αξιοποιηθεί η «πραγματική ευκαιρία» να αποκλειστεί η οδός της κεντρικής Μεσογείου για τους παράτυπους μετανάστες και τους διακινητές τους, όπως τόνισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ.
Από την πλευρά του, ο Έλληνας πρωθυπουργός, μαζί με τον Ιταλό και τον Ισπανό ομόλογό του, τόνισαν κατά τη διάρκεια των διεργασιών τη σημασία της επέκτασης της δράσης της ΕΕ για τη δημιουργία νομίμων διόδων μετανάστευσης, ενώ ζήτησαν να ενισχυθεί η εφαρμογή της συμφωνίας επανεισδοχής.
Ο Τουσκ πρόσθεσε ότι τον Δεκέμβριο θα επαναρχίσουν οι συζητήσεις που αφορούν τους κανόνες παροχής ασύλου σε μετανάστες και πρόσφυγες στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι οποίες είχαν διακοπεί μετά τις εξελίξεις του 2015. Ο Πολωνός επικεφαλής του Συμβουλίου εξέφρασε την ελπίδα η συμφωνία, παρά τις αντιρρήσεις, να έχει επιτευχθεί έως τα μέσα του 2018.
Παράλληλα, συζητήθηκαν θέματα για τη μεταρρύθμιση του Δουβλίνου και το θεματολόγιο που προτείνει ο πρόεδρος του Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, για τις ερχόμενες Συνόδους Κορυφής μέχρι τις ευρωεκλογές του 2019.
Ερωτηθείς για την Καταλονία, ο πρόεδρος Τουσκ ανέφερε πως είναι σε επικοινωνία με τον Μαριάνο Ραχόι και πως η κατάσταση στην Ισπανία είναι μεν «ανησυχητική», αλλά υπενθύμισε πως το θέμα αυτό είναι εσωτερικό θέμα της Ισπανίας και η ΕΕ, παρά τις προσωπικές απόψεις του καθενός, δεν θα παρέμβει.
Ανοιχτή επιστολή Μέι στους Ευρωπαίους πολίτες της Βρετανίας: Μείνετε μαζί μας
Πολύ κοντά σε συμφωνία για το «καυτό» θέμα των δικαιωμάτων που θα απολαμβάνουν εκατέρωθεν οι πολίτες μετά την αποχώρηση της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Brexit) βρίσκονται το Λονδίνο και οι Βρυξέλλες, με τη Βρετανίδα πρωθυπουργό να στέλνει ανοιχτή επιστολή στα σχεδόν 3 εκατ. Ευρωπαίους πολίτες που ζουν και εργάζονται στο Νησί, να παραμείνουν και να συνεχίσουν κανονικά τις ζωές τους.
Στην επιστολή της, η Τερέζα Μέι δεσμεύεται ότι η διαδικασία για όσους επιθυμούν την παραμονή τους στη Βρετανία θα οργανωθεί με απλό τόπο και με σαφείς όρους, ώστε να διασφαλιστεί η διαφάνεια και να καλυφθούν οι ανάγκες των πολιτών που θα συμμετάσχουν.
Η Βρετανίδα πρωθυπουργός μεταξύ άλλων σημειώνει τα εξής.
«Σήμερα πηγαίνω στις Βρυξέλλες και γνωρίζω ότι πολλοί περιμένουν από μας, τους ηγέτες των 28 εθνών της Ευρωπαϊκής Ένωσης – να δείξουμε ότι δίνουμε προτεραιότητα στους πολίτες.
Υπήρξα σαφής καθόλη την διάρκεια των διαπραγματεύσεων ότι τα δικαιώματ των πολιτών είναι η πρώτη μου προτεραιότητα. Και γνωρίζω ότι και οι άλλοι ηγέτες έχουν τον ίδιο στόχο: να διασφαλίζουν τα δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών που ζουν στην ΕΕ και των Βρετανών πολιτών που ζουν σε κράτη-μέλη της ΕΕ.
Θέλω να διαβεβαιώσω ότι το θέμα αυτό παραμένει ψηλά στις προτεραιότητές μας, ότι είμαστε ενωμένοι σε ο,τι αφορά τις βασικές αρχές και ότι τις ερχόμενες εβδομάδες θα επικεντρωθούμε στην επίτευξη μιας συμφωνίας που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες των ανθρώπων εδώ στη Βρετανία αλλά και στην ΕΕ.
Όταν ξεκίνησε η διαδικασία, κάποιοι μας κατηγόρησαν ότι χρησιμοποιούμε τους πολίτες της ΕΕ ως διαπραγματευτικό όπλο. Η πραγματικότητα είναι τελείως διαφορετική.
Οι πολίτες της ΕΕ που έχουν φτιάξει τη ζωή τους στη Βρετανία, έχουν συμβάλει τα μέγιστα στη χώρα μας. Θέλουμε να μείνουν στη Βρετανία, και οι ίδιοι και οι οικογένειές τους. Και για να είμαι ακόμα πιο ξεκάθαρη: οι πολίτες της ΕΕ που ζουν νόμιμα στη Βρετανία σήμερα, θα μπορούν να παραμείνουν.
Γνωρίζω ότι και οι δυο πλευρές θα μελετήσουν τις προτάσεις η μία της άλλης ώστε με ανοιχτό πνεύμα να υπάρξει συμφωνία. Με ευελιξία και δημιουργικότητα και από τις δυο μεριές, είμαι βεβαία ότι μπορούμε να ολοκληρώσουμε τις συζητήσεις για τα δικαιώματα των πολιτών μέσα στις ερχομένες εβδομάδες.
Γνωρίζω ότι υπάρχει πραγματική ανησυχία για το πώς θα εφαρμοστεί η συμφωνία. Οι πολίτες ανησυχούν ότι η διαδικασία θα είναι περίπλοκη και γραφειοκρατική και θα προβάλλει εμπόδια που δύσκολα θα μπορούν να υπερβούν. Θέλω και σ’ αυτό να τους καθησυχάσω.
Σχεδιάζουμε μια απλοποιημένη ψηφιακή διαδικασία για όσους επιθυμούν να κάνουν αίτηση για να λάβουν το καθεστώς του μονίμως εγκατεστημένου στη Βρετανία στο μέλλον. Η διαδικασία θα είναι σχεδιασμένη για να διευκολύνει τους αιτούντες και θα είμαστε συνεχώς σε επαφή μαζί του σε κάθε βήμα».
