Η ξαφνική απώλεια της γεύσης και της όσφρησης είναι δυο χαρακτηριστικά συμπτώματα του νέου κορονοϊού. Ωστόσο όλο και περισσότερες έρευνες δείχνουν ότι η όραση και η ακοή είναι επίσης συχνοί στόχοι του SARS-COV-2, του ιού που προκαλεί τη νόσο.
Περισσότερο από το 10% των ανθρώπων που νοσούν από COVID-19 εμφανίζουν κάποιο σύμπτωμα στα μάτια ή στα αυτιά, τo οποίo μπορεί να διαρκέσει για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τα ευρήματα των επιστημόνων δείχνουν ότι τα πρώτα σημάδια της ασθένειας μπορεί να περιλαμβάνουν ερεθισμένα μάτια και προβλήματα ακοής ή ισορροπίας.
Σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την πανδημία, η έρευνα σχετικά με τις επιπτώσεις της COVID στα μάτια και τα αυτιά, υποδηλώνει ότι οι επιστήμονες έχουν πολλά ακόμη να μάθουν για το πώς ο ιός επηρεάζει το σώμα και το νευρικό μας σύστημα, λένε οι ειδικοί. «Τα δεδομένα δείχνουν ότι υπάρχουν περισσότερες νευρικές συνέπειες αυτής της λοίμωξης από ό,τι πιστεύαμε αρχικά», είπε ο Λι Γκέρκε, μοριακός βιολόγος στο Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης.
Ένας από τους πρώτους ανθρώπους που αναφέρθηκε στον νέο κορονοϊό, ήταν ο Λι Γουενλιάνγκ, ένας Κινέζος οφθαλμίατρος στη Γουχάν. Πιθανότατα κόλλησε τον ιό από έναν ασυμπτωματικό ασθενή με γλαύκωμα, σύμφωνα με τον Μπουπέντρα Πατέλ, στο John A. Moran Eye Center του Πανεπιστημίου της Γιούτα. Ο Λι πέθανε στις αρχές του 2020, αλλά η περίπτωσή του δεν ήταν η μόνη πρώιμη ένδειξη ότι τα μάτια μπορεί να παίζουν ρόλο στην εξάπλωση του ιού.
Από την αρχή της πανδημίας, τα ερεθισμένα μάτια είχαν αναφερθεί ως πιθανό σύμπτωμα. Αυτό δεν εξέπληξε τους επιστήμονες καθώς κατά τη διάρκεια της επιδημίας SARS το 2003, ερευνητές στη Σιγκαπούρη εντόπισαν τον ιό που προκαλεί την εν λόγω ασθένεια, στα δάκρυα των ασθενών. Ωστόσο επειδή η COVID προκαλεί σοβαρά αναπνευστικά προβλήματα και άλλα συμπτώματα, και επειδή οι περισσότεροι οφθαλμίατροι έκλεισαν τα ιατρεία τους κατά τη διάρκεια των λόκνταουν, τα μάτια αγνοήθηκαν στην αρχή, δήλωσε ο Πατέλ.
Ποιά είναι τα συνηθέστερα συμπτώματα
Κατά τη διάρκεια του πρώτου ενάμιση έτους της πανδημίας, τα δεδομένα έδειξαν ότι περίπου το 11% των ατόμων με COVID εμφανίζουν κάποιο πρόβλημα στα μάτια. Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα είναι η επιπεφυκίτιδα, ή φλεγμονή του βλεννογόνου του ματιού. Η κατάσταση αυτή επηρέασε σχεδόν το 89% των ατόμων με οφθαλμικά συμπτώματα, σύμφωνα με Ιρανούς ερευνητές, σε μια μετα-ανάλυση του 2021 που περιλάμβανε 8.219 ασθενείς με COVID που συμμετείχαν σε 38 μελέτες.
Κορονοϊός: Συναγερμός για την παραλλαγή Pirola με τις 35 μεταλλάξεις - Τα συμπτώματα
Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν ξηροφθαλμία, ερυθρότητα, κνησμό, θολή όραση, ευαισθησία στο φως και την αίσθηση ότι υπάρχει ένα ξένο σωματίδιο στο μάτι. Τα άτομα που είναι διασωληνωμένα συχνά εμφανίζουν ένα πρήξιμο ή διόγκωση των μεμβρανών και των βλεφάρων των ματιών, εξήγησε ο Πατέλ. Ο επιστήμονας εκτιμά ότι έως και το ένα τρίτο των ατόμων με COVID έχουν κάποιο είδος οφθαλμικού προβλήματος. Ωστόσο ορισμένα προβλήματα δεν είναι ορατά. Ο Πατέλ και οι συνάδελφοί του εργάζονται πάνω σε μια μελέτη, η οποία θα είναι από τις πρώτες που θα αναφέρουν ότι ο ιός μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στον ιστό πίσω από τον βολβό του ματιού.
Πότε εμφανίζονται
Τα οφθαλμικά συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν νωρίς ή αργά στην ασθένεια, προσθέτει ο Σαζάντ Μιάν, οφθαλμίατρος στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν. Ο ίδιος και οι συνάδελφοί του ανέφεραν οφθαλμικά συμπτώματα σε σχεδόν 10% των 400 ασθενών που νοσηλεύτηκαν στο Μίσιγκαν τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2020.
Ένα άτομο που πάσχει από COVID μπορεί να αποβάλει τον ιό μέσω των δακρύων του, αρκετό καιρό αφότου έχει αναρρώσει από την ασθένεια. Ένας από τους πρώτους ασθενείς με COVID, ήταν μια 65χρονη γυναίκα που ταξίδεψε από τη Γουχάν στην Ιταλία τον Ιανουάριο του 2020 και εισήχθη σε νοσοκομείο με βήχα, πονόλαιμο και επιπεφυκίτιδα και στα δύο μάτια. Παρόλο που η κατάσταση στα μάτια της βελτιώθηκε 20 ημέρες μετά την εισαγωγή της, οι ερευνητές εντόπισαν ιικό RNA σε οφθαλμικά επιχρίσματα την 27η ημέρα. Στην περιοχή Λομβαρδία της Ιταλίας, οι ερευνητές βρήκαν SARS-CoV-2 στην επιφάνεια των ματιών σε 52 από τους 91 ασθενείς που νοσηλεύτηκαν με COVID την άνοιξη του 2020, μερικές φορές ακόμη και όταν το ρινικό επίχρισμα ήταν αρνητικό.
Ο ιός μπορεί επίσης να εισέλθει στον οργανισμό μέσω των ματιών, είτε αφού τα τρίψουμε είτε από αναπνευστικά σταγονίδια που τυχαίνει να προσγειωθούν στο μάτι. Όταν οι επιστήμονες έβαλαν σταγόνες που περιείχαν SARS-CoV-2 στα μάτια μακάκων σε μελέτη του 2020, τα ζώα αρρώστησαν. Φαίνεται ότι ο ιός να είναι σε θέση να πολλαπλασιαστεί στον ιστό του ματιού και στη συνέχεια να φτάσει στις ρινικές διόδους, ανέφερε ο Μιάν.
Τι λένε οι ειδικοί
Το 6% των ανθρώπων θα παρουσιάσουν συμπτώματα στα μάτια τους πριν από οποιαδήποτε άλλα σημάδια του νέου κορονοϊού, είπε ο επιστήμονας. Τα ερεθισμένα μάτια είναι ένα ακόμη σημάδι που μπορεί να μαρτυρά μόλυνση από κορονοϊό, ειδικά αν το άτομο έχει ερθει σε επαφή με κρούσμα ή εμφανίζει άλλα συμπτώματα.
Τα προβλήματα στην ακοή και την ισορροπία μπορεί επίσης να είναι σημάδια λοίμωξης από SARS-CoV-2, λέει η Ζάρα Τζαφάρι, ακοολόγος και γνωσιακή νευροεπιστήμονας στο Πανεπιστήμιο του Lethbridge στην Αλμπέρτα. Σε μια μετα-ανάλυση του 2021, η ίδια και οι συνάδελφοί της διαπίστωσαν ζάλη ή ίλιγγο στο 12% των ασθενών με COVID, εμβοές στο 4,5% και απώλεια ακοής στο 3%. Μια υπόθεση για το πώς ο SARS-CoV-2 μπορεί να επηρεάσει τα αυτιά, λέει η ίδια, είναι ότι η φλεγμονή που προκαλείται από τον ιό μπορεί να επηρεάσει άμεσα το ακουστικό σύστημα.
Η επιβεβαίωση αυτών των μηχανισμών ήταν δύσκολη επειδή το εσωτερικό αυτί είναι γνωστό ότι είναι δύσκολο να μελετηθεί, λέει ο Γκέρκε. Περιβάλλεται από οστά και βρίσκεται βαθιά μέσα στο κεφάλι, είναι απρόσιτο και τα ζωικά μοντέλα δεν βοηθούν πάντα.
Για να διερευνήσει τι μπορεί να συμβαίνει στο εσωτερικό των αυτιών των ανθρώπων με COVID, ο Γκέρκε συνεργάστηκε με ερευνητές σε άλλα εργαστήρια για να αναπτύξει ανθρώπινους ιστούς αυτιών χρησιμοποιώντας βλαστικά κύτταρα. Με αυτούς τους ιστούς, η ομάδα μπόρεσε στη συνέχεια να δείξει ότι δύο τύποι κυττάρων του εσωτερικού αυτιού, έχουν τα γονίδια για την παραγωγή πρωτεϊνών -συμπεριλαμβανομένων των υποδοχέων ACE-2- που επιτρέπουν στον SARS-CoV-2 να εισέλθει στα κύτταρα.
Τα τριχωτά κύτταρα, τα οποία είναι σημαντικά τόσο για την ακοή όσο και για την ισορροπία, μπορούν επίσης να μολυνθούν από τον ιό, ανέφεραν οι ερευνητές στο «Nature» τον Οκτώβριο. Η ομάδα μπόρεσε να επιβεβαιώσει ότι η μόλυνση του εσωτερικού αυτιού από τον ιό είναι δυνατή, μελετώντας ανθρώπινο ιστό που είχε αφαιρεθεί στο πλαίσιο άλλων χειρουργικών επεμβάσεων. Τα ευρήματα είναι «άκρως ενδεικτικά ότι, πράγματι, οι ασθενείς με SARS-CoV-2 μπορεί να έχουν απώλεια ακοής που σχετίζεται με τη μόλυνση από τον ιό λόγω μόλυνσης των τριχωτών κυττάρων», εξήγησε ο Γκέρκε.
Τις περισσότερες φορές, τόσο τα συμπτώματα των ματιών όσο και των αυτιών βελτιώνονται από μόνα τους, λένε οι ειδικοί. Η έρευνα καταδεικνύει επίσης πόσο αλληλένδετα είναι τα αισθητήρια όργανά μας. Οι ρινικές οδοί εφάπτονται με τις ευσταχιανές σάλπιγγες και τους βολβούς των ματιών. «Όραση, όσφρηση και γεύση – όλα αυτά συνδέονται μεταξύ τους», κατέληξε ο Πατέλ.
