Αν λαχταράτε τη νύχτα που θα αποκοιμηθείτε αμέσως μόλις ακουμπήσετε το κεφάλι σας στο μαξιλάρι, ξανασκεφθείτε το. Οι ειδικοί προειδοποιούν πως ο ύπνος που έρχεται υπερβολικά γρήγορα, δεν αποτελεί ένδειξη υγείας. Αντιθέτως, μπορεί να υποκρύπτει κάποια σοβαρά προβλήματα.

«Ο ύπνος δεν είναι μία κατάσταση που επέρχεται ακαριαία», λέει η Dr. Rebecca Robbins, ειδική σε θέματα ύπνου από το Τμήμα Ιατρικής Ύπνου του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ. «Ένας άνθρωπος που κοιμάται κάθε βράδυ ήσυχα και επαρκώς, χρειάζεται περίπου 15 λεπτά για να αποκοιμηθεί από τη στιγμή που μπαίνει στο κρεβάτι του. Όταν κάποιος κοιμάται πριν καλά-καλά ακουμπήσει στο μαξιλάρι του, πιθανώς έχει συσσωρευμένη κούραση».

Έλλειψη ύπνου

Η κούραση αυτή πολύ συχνά οφείλεται στην έλλειψη ύπνου, συνεχίζει. «Οι ενήλικες χρειάζονται τουλάχιστον επτά ώρες ύπνου κάθε βράδυ. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας 9-12 και οι έφηβοι 8-10. Όταν ο ύπνος διαρκεί λιγότερο κάθε βράδυ, ο οργανισμός σιγά-σιγά καταπονείται διότι συσσωρεύει σημαντικό χρέος ύπνου.

Η έλλειψη ύπνου είναι μία κατάσταση που μπορεί να απειλήσει την ψυχοσωματική υγεία, τονίζει η Dr. Robbins. Όταν είναι οξεία, προκαλεί υπνηλία στη διάρκεια της ημέρας και αυξάνει τον κίνδυνο ατυχημάτων, συμπεριλαμβανομένων των τροχαίων.

Όταν η έλλειψη ύπνου είναι χρονία κατάσταση, μακροπρόθεσμα αυξάνει τον κίνδυνο για προβλήματα όπως:

• Τα καρδιαγγειακά νοσήματα (υπέρταση, στεφανιαία νόσο, έμφραγμα, εγκεφαλικό)
• Ο σακχαρώδης διαβήτης
• Η παχυσαρκία
• Οι ορμονικές διαταραχές
• Η εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος
• Ο πόνος
• Η κατάθλιψη
• Οι αγχώδεις διαταραχές
• Κακής ποιότητας ύπνος

Τι μπορεί να συμβαίνει, όμως, όταν ένας άνθρωπος κοιμάται αρκετές ώρες κάθε βράδυ αλλά πάλι αποκοιμιέται αμέσως; Αν ταυτοχρόνως νιώθει κούραση στη διάρκεια της ημέρας, το πρόβλημα πιθανώς είναι ο κακής ποιότητας ύπνος, λέει στο CNN o Dr. Raj Dasgupta, επίκουρος καθηγητής Κλινικής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνιας.

«Ο ύπνος δεν είναι ποιοτικός όταν δεν είναι ήσυχος και κάποιος ξυπνά συχνά στη διάρκειά του», εξηγεί. «Οι συχνές αφυπνίσεις επηρεάζουν τους κύκλους του ύπνου και εμποδίζουν την ομαλή μετάβαση από το ένα στάδιό τους στο επόμενο. Ωστόσο κάθε υπνικός κύκλος πρέπει να είναι πλήρης για να ξεκουραστεί ο οργανισμός».

Εκείνος που επηρεάζεται περισσότερο από τις συχνές αφυπνίσεις είναι ο βαθύς ύπνος, συνεχίζει. Αυτός συμβαίνει στα στάδια δέλτα και REM του ύπνου. Στο στάδιο REM βλέπουμε όνειρα, εδραιώνονται στον εγκέφαλο οι νέες πληροφορίες και δημιουργούνται οι αναμνήσεις της προηγούμενης ημέρας.

Πρόσφατη μελέτη έδειξε πως όσο λιγότερο διαρκεί το στάδιο REM του ύπνου, τόσο εντονότερα είναι οι νοητικές συνέπειες. Επιπλέον, τόσο αυξάνεται μακροπρόθεσμα η θνησιμότητα από κάθε αιτία.

Αντίστοιχα, στο στάδιο Δέλτα (ή στάδιο των βραδέων κυμάτων) ο εγκέφαλος ξεκουράζεται και απαλλάσσεται από τις τοξίνες. Είναι το στάδιο που επιτρέπει στο σώμα να επουλωθεί και να ανανεωθεί.

Οι πιθανές αιτίες

Ο κακής ποιότητας ύπνος πολύ συχνά οφείλεται στην αποφρακτική υπνική άπνοια. Είναι μία διαταραχή κατά την οποία διακόπτεται παροδικά η αναπνοή, με συνέπεια να μην οξυγονώνεται ο οργανισμός. Ο πάσχων μισοξυπνάει, καθώς πασχίζει να ανακτήσει την αναπνοή του.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα της υπνικής άπνοιας είναι το δυνατό ροχαλητό που διακόπτεται αιφνιδίως και ύστερα ξαναρχίζει. Υπολογίζεται ότι πάσχουν από αυτήν ένας στους δύο ενήλικες στη χώρα μας.

Ο κακής ποιότητας ύπνος μπορεί να έχει και άλλες αιτίες, όπως το σύνδρομο ανήσυχων ποδιών, οι χρόνιοι πόνοι, η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση κ.λπ.

Επομένως, αν αποκοιμιέστε αμέσως μόλις ξαπλώσετε στο κρεβάτι, παρότι κοιμάστε αρκετές ώρες κάθε βράδυ, καλό είναι να συμβουλευθείτε έναν ειδικό σε θέματα ύπνου, συνιστά ο Dr. Dasgupta.