Πάντα επίκαιρη (δυστυχώς) είναι η... παραδοσιακή τουρκική προκλητικότητα με τη χώρα μας και τη γείτονα να έχουν «εξεπανέκαθεν» (που λένε κάποιες ψυχές) δύσκολες σχέσεις και περιόδους μεγάλης έντασης που τις ακολουθούν πιο σύντομες εποχές ηρεμίας και τούμπαλιν. Σαν σήμερα, όμως, 28 Ιουλίου, είναι μία πολύ σημαντική ημερομηνία για την Τουρκία (και ας μην το παραδέχονται) καθώς την 28η Ιουλίου 1920 (με το παλαιό ημερολόγιο) υπογράφηκε η Συνθήκη των Σεβρών, με την οποία ουσιαστικά τερματίστηκε οριστικά η πάλαι ποτέ κραταιά Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Νέες προκλήσεις των Τούρκων στη θάλασσα αλλά...ξεθεώθηκαν και «μαζεύτηκαν» στον αέρα
Με την εν λόγω συνθήκη, που υπογράφηκε στη γαλλική πόλη Σεβρ (Sèvres), η Οθωμανική Αυτοκρατορία παρέδιδε την κυριαρχία της Μεσοποταμίας (Ιράκ), της Παλαιστίνης και της Υπεριορδανίας στην Βρετανία ως προτεκτοράτα της Κοινωνίας των Εθνών, τη Συρία και τον Λίβανο στη Γαλλία επίσης ως προτεκτοράτα και την υπαγωγή της Ανατολίας στη σφαίρα επιρροής της Ιταλίας. Η Χετζάζ (μέρος της σημερινής Σαουδικής Αραβίας), το Κουρδιστάν και η Αρμενία θα γίνονταν ανεξάρτητα κράτη.
Εδώ βέβαια πρέπει να γίνει μία ξεχωριστή αναφορά στο γεγονός ότι αν δεν υπήρχε η Συνθήκη των Σεβρών ίσως να μην υπήρχε ποτέ η Τουρκία όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Και αυτό επειδή η υπογραφή της συγκεκριμένης συμφωνίας αποδυνάμωσε πολύ την ισχύ του σουλτάνου Μεχμέτ του 6ου και έφερε στο προσκήνιο τους Νεότουρκους του Κεμάλ Ατατούρκ. Το κίνημα υπό την ηγεσία του τότε γνωστού ως Μουσταφά Κεμάλ χρησιμοποίησε αυτή τη διένεξη για να αυτοανακηρυχθεί ως κυβέρνηση και να καταργήσει το χαλιφάτο, εγκαθιδρύοντας το τουρκικό κράτος.
Τα οφέλη της Ελλάδας και η απότομη «πτώση»
Μεγάλη κερδισμένη από τη συμφωνία αυτή ήταν η χώρα μας καθώς η Ελλάδα καρπωνόταν μεγάλα εδαφικά οφέλη από την κατακερματισμένη αυτοκρατορία, αφού της παραχωρούνταν τα νησιά Ιμβρος και Τένεδος και η ανατολική Θράκη μέχρι τη γραμμή της Τσατάλτζας κοντά στην Κωνσταντινούπολη. Παράλληλα, η περιοχή της Σμύρνης θα έμενε «μετέωρη» για 5 χρόνια υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου και μετά θα μπορούσε να προσαρτηθεί στην Ελλάδα μετά από δημοψήφισμα που θα γινόταν. Με λίγα λόγια σχηματιζόταν η περιλάλητη «Ελλάδα των δύο ηπείρων και πέντε θαλασσών».
Σημαντική παράμετρος ήταν και το άρθρο 26 της Συνθήκης των Σεβρών, σύμφωνα με το οποίο αν οι οθωμανικές Αρχές δεν συναινούσαν στην εφαρμογή της θα έχαναν την Κωνσταντινούπολη, την οποία θα μπορούσε να καταλάβει η Ελλάδα. Ολα αυτά βέβαια ακούγονται (και ήταν) τέλεια αν εφαρμόζονταν και στην πράξη κάτι που δεν έγινε ποτέ, με τη συγκεκριμένη συμφωνία να γίνεται η πιο βραχύβια συνθήκη από όσες σφράγισαν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. «Πιο εύθραυστη από την πορσελάνη των Σεβρών», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ένας Γάλλος πολιτικός.
Η συνθήκη που δεν επικυρώθηκε ποτέ
Ουσιαστικά η επικύρωση της Συνθήκης δεν έγινε από κανένα συμμαχικό κοινοβούλιο (ούτε από το ελληνικό), καθώς μετά την επαναφορά του Κωνσταντίνου στον θρόνο, διαταράχθηκαν οι σχέσεις με τις συμμαχικές δυνάμεις, οι οποίες ποτέ δεν τον αναγνώρισαν ως αρχηγό του ελληνικού κράτους. Σε αυτή την κατάσταση οδηγήθηκε η χώρα μετά την αποτυχημένη απόπειρα δολοφονίας του Ελευθέριου Βενιζέλου στις 30 Ιουλίου 1920, η οποία και στάθηκε αφορμή για το ξεκίνημα μεγάλων ταραχών στην Ελλάδα, που μεταξύ άλλων είχε ως αποτέλεσμα τη δολοφονία του Ιωνα Δραγούμη. Ολος αυτός ο χαλασμός είχε ως κατάληξη τον (εσφαλμένο) υπολογισμό του Βενιζέλου πως θα κέρδιζε άνετα σε πρόωρες εκλογές, μόνο που τελικά του γύρισε μπούμερανγκ. Ετσι η ήττα του στις εκλογές από την «Ηνωμένη Αντιπολίτευση» έφερε πίσω τον «αιώνιο αντίπαλό του» βασιλιά Κωνσταντίνο αλλά και την αλλαγή στάσης των Μεγάλων Δυνάμεων προς τη χώρα μας.
Αποτέλεσμα όλων αυτών -μαζί με λανθασμένες αποφάσεις από όλους σε όλα- έφερε τη Μικρασιατική Καταστροφή και τέλος τη Συνθήκη της Λωζάνης, με την οποία η Τουρκία κατόρθωσε να ανακτήσει σχεδόν όλα όσα της είχε εξασφαλίσει η Ελλάδα με τη Συνθήκη των Σεβρών και να κατοχυρώσει και νομικά τη βίαιη απομάκρυνση των Ελλήνων από τη Μικρά Ασία.
