«Αγαπητέ 8χρονε Ροναλντίνιο,
Αύριο, όταν επιστρέψεις σπίτι μετά το ποδόσφαιρο, θα υπάρχουν πολλοί άνθρωποι εκεί. Οι θείοι σου, οι φίλοι της οικογένειάς σου και κάποιοι άλλοι άγνωστοι στην κουζίνα. Αρχικά, θα πιστέψεις ότι έχεις αργήσει για το πάρτι. Όλοι θα είναι εκείνοι για να γιορτάσουν μαζί σου τα 18α γενέθλια του αδερφού σου Ρομπέρτο.
Συνήθως, όταν επιστρέφεις σπίτι από το ποδόσφαιρο, η μητέρα σου μαγειρεύει και κάνει αστεία. Αυτή τη φορά, όμως, θα κλαίει. Και τότε θα δεις τον Ρομπέρτο. Θα σε πάρει αγκαλιά και θα σε οδηγήσει στο μπάνιο, ώστε να μείνετε μόνοι σας. «Έγινε ένα ατύχημα. Ο πατέρας έφυγε. Πέθανε».
Δεν θα το συνειδητοποιήσεις. Τι σημαίνει αυτό; Πότε θα έρθει; Πώς μπορεί να έφυγε; Ο πατέρας ήταν εκείνος που σου είπε να παίζεις δημιουργικά στο γήπεδο. Εκείνος που σου είπε να παίζεις ελεύθερα. Πίστευε σε σένα περισσότερο από κάθε άλλον. Όταν ο Ρομπέρτο άρχισε να παίζει επαγγελματικά για την Παλμέιρας πέρυσι, ο πατέρας είπε σε όλους: «ο Ρομπέρτο είναι καλός, όμως προσέξτε τον μικρότερο που έρχεται».
Ο πατέρας ήταν υπερήρωας. Λάτρευε το ποδόσφαιρο τόσο πολύ που μετά τη δουλειά μέσα στην εβδομάδα, δούλευε ως σεκιούριτι στο γήπεδο της Γκρέμιο τα Σαββατοκύριακα. Πώς θα μπορούσες να τον ξαναδείς; Δεν μπορείς να καταλάβεις αυτό που σου είπε ο Ρομπέρτο.
Δεν πρόκειται να νιώσεις άμεσα θλίψη. Αυτό θα έρθει αργότερα. Σε λίγα χρόνια από εκείνη τη στιγμή, θα καταλάβεις ότι ο πατέρας δεν πρόκειται να είναι ξανά δίπλα σου. Αυτό που θέλω να καταλάβεις, όμως, είναι ότι κάθε φορά που έχεις την μπάλα στα πόδια σου, ο πατέρας θα είναι μαζί σου.
Όταν θα έχεις την μπάλα στα πόδια σου, θα είσαι ελεύθερος. Θα είσαι χαρούμενος. Θα είναι σαν να ακούς μουσική. Αυτό το συναίσθημα θα σε κάνει να σκορπάς τη χαρά στον κόσμο. Είσαι τυχερός επειδή έχεις τον Ρομπέρτο. Ακόμη και αν είναι 10 χρόνια μεγαλύτερος και ήδη παίζει για την Γκρέμιο, θα είναι πάντα δίπλα σου. Δεν θα είναι απλά αδερφός, θα είναι σαν πατέρας. Και πάνω από όλα θα είναι ο ήρωάς σου.
Θα θέλεις να παίζεις όπως εκείνος, θα θέλεις να του μοιάσεις. Κάθε πρωί θα πηγαίνεις στην Γκρέμιο, θα παίζεις με τους νέους, όταν ο Ρομπέρτο θα παίζει με τους άντρες, θα πηγαίνεις στα αποδυτήρια με τον αδερφό σου και κάθε βράδυ, όταν ξαπλώνεις, θα σκέφτεσαι: μοιράζομαι το ίδιο δωμάτιο με το είδωλό μου.
Δεν υπάρχουν αφίσες στο δωμάτιο που μοιράζεστε, υπάρχει μόνο μία μικρή τηλεόραση. Δεν θα έχει καμία σημασία, καθώς δεν θα βρίσκετε χρόνο να βλέπετε μαζί παιχνίδια. Όταν δεν θα ταξιδεύει, ο Ρομπέρτο θα σε παίρνει μαζί του να παίξετε ποδόσφαιρο. Εκεί που θα ζείτε, στο Πόρτο Αλέγκρε, υπάρχουν συμμορίες και ναρκωτικά. Θα είναι δύσκολα, όμως όσο θα παίζετε ποδόσφαιρο, στο δρόμο, στο πάρκο, με τον σκύλο σας, θα νιώθετε ασφαλείς.
Ναι, είπα τον σκύλο σας. Είναι ακούραστος αμυντικός. Θα παίζεις με τον Ρομπέρτο, με άλλα παιδιά και τους μεγαλύτερους στο πάρκο. Στο τέλος, όμως, όλοι θα κουράζονται και εσύ θα συνεχίσεις να παίζεις. Έτσι, θα πρέπει πάντα να παίρνεις μαζί τον σκύλο σου, τον Μπομπόμ. Ένας πραγματικός σκύλος. Και οι Βραζιλιάνοι σκύλοι λατρεύουν το ποδόσφαιρο. Θα είναι η καλύτερη πρακτική για ντρίμπλες και τεχνική.
Σε πολλά χρόνια από τώρα, θα παίζεις στην Ευρώπη και αρκετοί αμυντικοί θα σου θυμίζουν τον Μπομπόμ. Μέχρι να γίνεις 13 ετών, οι άνθρωποι θα αρχίσουν να μιλάνε για σένα. Θα μιλάνε για τις ικανότητές σου και αυτά που μπορείς να κάνεις με την μπάλα. Το ποδόσφαιρο σε εκείνο το σημείο θα είναι απλά παιχνίδια για σένα. Το 1994, όμως, όταν θα είσαι 14 το Μουντιάλ θα σου δείξει ότι το ποδόσφαιρο είναι πολλά περισσότερα.
Η 17η Ιουλίου του 1994 είναι μία μέρα που όλοι οι Βραζιλιάνοι θα θυμούνται. Εκείνη τη μέρα θα ταξιδεύεις με την Γκρέμιο για ένα ματς στο Μπέλο Οριζόντε. Η τηλεόραση θα δείχνει τον τελικό με την Ιταλία. Ναι, η Βραζιλία θα είναι στον τελικό για πρώτη φορά μετά από 24 χρόνια. Όλη η χώρα θα παραλύσει. Παντού στο Μπέλο Οριζόντε θα υπάρχουν σημαίες. Δεν υπάρχουν άλλα χρώματα εκτός από το κίτρινο και το πράσινο. Σε κάθε σημείο της πόλης θα υπάρχει και μία τηλεόραση.
Θα δεις το παιχνίδι με τους συμπαίκτες σου. Το τελευταίο σφύριγμα θα βρει τις ομάδες ισόπαλες 0-0 και θα έχουμε πέναλτι. Η Ιταλία θα χάσει το πρώτο, όπως και η Βραζιλία. Έπειτα, η Ιταλία θα σκοράρει. Τότε, θα έρθει η σειρά του Ρομάριο. Η μπάλα χτυπάει στο δοκάρι και καταλήγει στα δίχτυα. Όλοι αρχίζουν να βάζουν τις φωνές. Η Ιταλία σκοράρει και πάλι. Σιγή. Ο Μπράνκο σκοράρει για την Βραζιλία, ο Ταφαρέλ κάνει την απόκρουση και ο Ντούνγκα σκοράρει. Τότε, θα έρθει η στιγμή που θα αλλάξει όχι μόνο τη δική σου ζωή, αλλά και τις ζωές εκατομμυρίων Βραζιλιάνων.
Ο Μπάτζιο παίρνει φόρα και αστοχεί. Η Βραζιλία είναι παγκόσμια πρωταθλήτρια. Κατά τη διάρκεια των τρελών πανηγυρισμών, θα σου γίνει ξεκάθαρο τι θες να κάνεις στη ζωή σου. Θα καταλάβεις τι σημαίνει το ποδόσφαιρο για τους Βραζιλιάνους. Θα καταλάβεις τη δύναμη των σπορ. Το πιο σημαντικό, θα δεις την ευτυχία που μπορεί να φέρει το ποδόσφαιρο στους καθημερινούς ανθρώπους.
«Θα παίξω για τη Βραζιλία», θα πεις στον εαυτό σου εκείνη τη μέρα. Δεν πρόκειται να σε πιστέψουν όλοι, ειδικά με τον τρόπο που παίζεις. Θα υπάρξουν κάποιοι προπονητές – εντάξει, ιδιαίτερα ένας – που θα σου πει να μην παίζεις με τον τρόπο που το κάνεις. Θα πιστέψει ότι πρέπει να είσαι πιο σοβαρός και ότι πρέπει να σταματήσεις να ντριμπλάρεις τόσο πολύ. «Δεν πρόκειται ποτέ να γίνεις ποδοσφαιριστής», θα σου πει.
Χρησιμοποίησε αυτά τα λόγια ως κίνητρο. Χρησιμοποίησέ τα και μείνε συγκεντρωμένος. Και μετά σκέψου εκείνους που έπαιξαν το ποδόσφαιρο σαν τέχνη – τον Ντένερ, τον Μαραντόνα, τον Ρονάλντο. Να σκεφτείς αυτό που είπε ο πατέρας: να παίζεις ελεύθερα. Να χαίρεσαι. Είναι κάτι που πολλοί προπονητές δεν θα καταλάβουν, όμως όταν θα βρίσκεσαι στο γήπεδο, δεν πρόκειται ποτέ να κάνεις υπολογισμούς. Όλα θα έρχονται φυσικά. Πριν βρεις χρόνο να σκεφτείς, τα πόδια σου θα έχουν ήδη πάρει την απόφαση.
Η δημιουργικότητα θα σε πάει πιο μακριά από τους υπολογισμούς. Κάποια μέρα, μόλις λίγους μήνες αφού δεις τον Ρομάριο να σηκώνει το Μουντιάλ, ο προπονητής σου στην Γκρέμιο θα σε φωνάξει στο γραφείο του μετά την προπόνηση. Θα σου πει ότι κλήθηκες στην Εθνική U17. Όταν θα πας στο προπονητικό κέντρο στην Teresópolis, θα δεις κάτι που ποτέ δεν θα ξεχάσεις: όταν πας στην καφετέρια, θα δεις κάποιες φωτογραφίες να κρέμονται στους τοίχους: ο Πελέ, ο Ζίκο, ο Μπεμπέτο.
Θα περπατήσεις εκεί που περπάτησαν αυτοί οι θρύλοι. Θα κάτσεις στα ίδια τραπέζια με τους Ρομάριο, Ρονάλντο και Ριβάλντο. Θα φας το ίδιο φαγητό με εκείνους. Θα μείνεις στο ίδιο δωμάτιο. Πριν κοιμηθείς, η τελευταία του σκέψη θα είναι: αναρωτιέμαι ποιοι από τους θρύλους κοιμήθηκαν σε αυτό το μαξιλάρι. Για τα επόμενα χρόνια, θα κάνεις τα πάντα για να παίξεις ποδόσφαιρο. Θα περάσεις τη ζωή σου σε λεωφορεία και γήπεδα. Για την ακρίβεια, από το 1995 μέχρι το 2003, δεν πρόκειται να κάνεις διακοπές. Θα είναι πολύ έντονα.
Όταν, όμως, κλείσεις τα 18, θα πετύχεις κάτι για το οποίο ο πατέρας σου θα ήταν πολύ περήφανος. Θα κάνεις το ντεμπούτο σου με την πρώτη ομάδα της Γκρέμιο. Το μόνο μελανό σημείο είναι ότι δεν θα είναι εκεί ο Ρομπέρτο. Ένας τραυματισμός στο γόνατο θα τον αναγκάσει να παίξει στην Ελβετία. Δεν πρόκειται να ξεχάσεις ποτέ τον χρόνο που πέρασες μαζί με τον ήρωά σου στο γήπεδο, όμως θα έχεις περάσει τόσα χρόνια βλέποντάς τον, που θα ξέρεις τι να κάνεις και πώς να αντιδράσεις.
Στις ημέρες που έχει αγώνα, θα περπατάς στο πάρκινγκ, που δούλευε ο πατέρας σου. Θα μπαίνεις στα αποδυτήρια που σε πήγαινε ο αδερφός σου. Θα βάζεις την φανέλα της Γκρέμιο. Θα σκέφτεσαι: η ζωή δεν μπορεί να γίνει καλύτερη από αυτήν. Θα σκέφτεσαι ότι τα κατάφερες. Θα παίζεις για την ομάδα της πόλης σου. Η ιστορία σου, όμως, δεν θα τελειώσει εκεί.
Τον επόμενο χρόνο θα παίξεις για πρώτη φορά με τους άντρες της Βραζιλίας. Θα συμβεί κάτι αστείο. Θα πας στο προπονητικό κέντρο μία ημέρα αργότερα από τους συμπαίκτες σου. Γιατί; Θα σε καθυστερήσει ένα ματς της Γκρέμιο. Ο τελικός του Gaúcho με την Ιντερνασιονάλ, για την οποία έπαιζε ο Ντούνγκα. Θα παίξεις πολύ καλά σε εκείνο το παιχνίδι. Έτσι, όταν θα φτάσεις στο προπονητικό κέντρο, οι συμπαίκτες σου – εκείνοι που έβλεπες να κατακτούν το Μουντιάλ – θα μιλάνε μόνο για έναν παίκτη: τον μικρό με τη φανέλα με το νούμερο 10.
Θα μιλάνε για σένα. Θα μιλάνε για το πώς ντρίμπλαρες τον Ντούνγκα. Θα μιλάνε για το νικητήριό σου γκολ. Μην πάρουν, όμως, τα μυαλά του αέρα, γιατί τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα. Αυτή θα είναι η πιο σημαντική στιγμή της ζωής σου. Όταν φτάνεις σε τέτοιο επίπεδο, οι άνθρωποι περιμένουν πολλά πράγματα από σένα. Θα συνεχίσεις να παίζεις με τον τρόπο σου; Ή θα αρχίσεις να κάνεις υπολογισμούς; Θα αρχίσεις να παίζεις με λιγότερο ρίσκο;
Η μόνη συμβουλή που μπορώ να σου δώσω είναι η εξής: παίξε με τον δικό σου τρόπο. Παίξε ελεύθερα. Άκου τη μουσική. Αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος να ζήσεις τη ζωή σου. Το να παίζεις για την Βραζιλία θα αλλάξει τη ζωή του. Εντελώς ξαφνικά πόρτες που ποτέ δεν γνώριζαν ότι υπάρχουν, θα σου ανοίξουν.
Θα αρχίσεις να σκέφτεσαι να παίξεις στην Ευρώπη, όπου πολλοί από τους ήρωές σου πήγαν για να αποδείξουν την αξία τους. Ο Ρονάλντο θα σου πει για τη ζωή στη Βαρκελώνη. Θα δεις τα βραβεία του, τη Χρυσή Μπάλα, τα τρόπαιά του. Ξαφνικά, θα θέλεις κι εσύ να γράψεις ιστορία. Θα αρχίσεις να ονειρεύεσαι πέρα από την Γκρέμιο. Το 2001 θα υπογράψεις στην Παρί Σεν Ζερμέν.
Πώς μπορώ να πω σε ένα παιδί που γεννήθηκε σε μία καλύβα στις φαβέλες πώς θα είναι η ζωή στην Ευρώπη; Είναι αδύνατο. Δεν πρόκειται να καταλάβεις, ακόμη και να σου το πω. Από τη στιγμή που θα φύγεις για το Παρίσι, τη Βαρκελώνη μετά και το Μιλάνο, όλα θα γίνουν πολύ γρήγορα. Κάποια από τα ΜΜΕ στην Ευρώπη δεν θα καταλάβουν το παιχνίδι σου. Δεν θα καταλάβουν γιατί πάντα θα χαμογελάς. Λοιπόν, θα χαμογελάς γιατί το ποδόσφαιρο είναι χαρά. Γιατί να είσαι σοβαρός; Σκοπός σου θα είναι να σκορπάς τη χαρά. Θα σου το ξαναπώ: δημιουργικότητα αντί για υπολογισμούς.
Να παίζεις ελεύθερα και θα κερδίσεις το Μουντιάλ με τη Βραζιλία. Να παίζεις ελεύθερα και θα κερδίσεις το Champions League, τη La Liga, τη Serie A. Να παίζεις ελεύθερα και θα κερδίσεις τη Χρυσή Μπάλα. Εκείνο, όμως, για το οποίο θα είσαι πιο περήφανος θα είναι ότι βοήθησες την Μπαρτσελόνα να αλλάξει τρόπο παιχνιδιού. Θα φτάσεις εκεί, όταν η Ρεάλ θα είναι η μεγαλύτερη δύναμη. Μέχρι να φύγεις, τα παιδιά θα ονειρεύονται να παίζουν με τον «τρόπο της Μπαρτσελόνα». Άκουσέ με, όμως. Ο ρόλος σου σε αυτό θα είναι πολύ περισσότερα από το γήπεδο.
Στην Μπαρτσελόνα θα ακούσεις για αυτό το παιδί από τις ακαδημίες. Φοράει το νούμερο 10, όπως εσύ. Είναι μικροκαμωμένος όπως εσύ. Μαζί με τους συμπαίκτες σου θα πάτε να τον δείτε να παίζει με τους μικρούς και εκείνη τη στιγμή θα καταλάβεις ότι θα γίνει περισσότερα από έναν μεγάλο ποδοσφαιριστή. Το παιδί είναι διαφορετικό. Το όνομά του είναι Λιονέλ Μέσι.
Θα ζητήσεις από τους προπονητές να τον φέρουν να παίξει με σένα στους άντρες. Όταν θα φτάσει, οι παίκτες της Μπαρτσελόνα θα μιλάνε για εκείνον, όπως μιλούσαν για εσένα κάποτε οι Βραζιλιάνοι. Θα θέλεις να του δώσεις μία συμβουλή. Πες του: να παίζεις με χαρά. Να παίζεις ελεύθερα.
Ακόμη και όταν θα φύγεις, το ελεύθερο ποδόσφαιρο θα συνεχίσει να ζεις στην Μπαρτσελόνα μέσω του Μέσι. Πολλά μπορούν να συμβούν στη ζωή, καλά και άσχημα. Ό,τι και να συμβεί, όμως, το χρωστάς στο ποδόσφαιρο. Όταν οι άνθρωποι θα αμφισβητούν το στυλ σου ή γιατί χαμογελάς έπειτα από μία ήττα, θέλω να σκέφτεσαι ένα πράγμα. Όταν ο πατέρας σου αφήσει αυτόν τον κόσμο, δεν θα έχεις πολλές αναμνήσεις από εκείνον.
Η οικογένειά σου δεν θα έχει πολλά χρήματα και οι γονείς σου δεν έχουν κάμερα. Δεν θα μπορέσεις να ακούσεις ξανά τη φωνή του πατέρα σου ή να τον ακούσεις να χαμογελάει. Ανάμεσα στα υπάρχοντά του, όμως, υπάρχει κάτι που θα σε κάνει να μην τον ξεχάσεις ποτέ. Είναι μία φωτογραφία, στην οποία παίζετε μαζί ποδόσφαιρο.
Χαμογελάς, είσαι χαρούμενος, με μία μπάλα στα πόδια και εκείνος χαρούμενος που σε κοιτάζει. Όταν θα έρθουν τα χρήματα – μαζί με την απόλαυση και την κριτική – μείνει ελεύθερος. Παίξε όπως σου είχε πει εκείνος. Παίξε ελεύθερα», ήταν το γράμμα του Ροναλντίνιο.
