Πρώην κρατούμενοι σε μυστική «υπερ-φυλακή» στο Ελ Σαλβαδόρ μετά την απέλασή τους από τις ΗΠΑ μιλούν στο BBCγια σκληρά βασανιστήρια και απάνθρωπες συνθήκες κράτησης.

Ο Αρτούρο Σουάρες λέει ότι ξυλοκοπήθηκε από τους δεσμοφύλακες μόλις έφτασε στις διαβόητες φυλακές Cecot του Ελ Σαλβαδόρ. Όταν συνήλθε, με τα γυαλιά του σπασμένα, όλα ήταν θολά, λέει, αλλά άκουσε καθαρά τον χαιρετισμό:

«Καλώς ήρθες στην κόλαση. Καλώς ήρθες στο νεκροταφείο των ζωντανών. Από εδώ θα φύγεις μόνο νεκρός».

Ο Αρτούρο λέει ότι αυτός που του μίλησε ήταν ο διευθυντής των φυλακών, Μπελαρμίνο Γκαρσία.

Η Cecot -το «Κέντρο Κράτησης της Τρομοκρατίας»- σχεδιάστηκε για τη μαζική φυλάκιση των πιο βίαιων και επικίνδυνων μελών συμμοριών του Ελ Σαλβαδόρ, ως σύμβολο της σκληρής γραμμής του προέδρου Ναΐμπ Μπουκέλε απέναντι στο κύμα δολοφονιών και εκβιασμών που είχε τρομοκρατήσει τη χώρα.

Από το 2023 που άνοιξε, οι Αρχές κρατούν μυστική τη ζωή μέσα στη μεγαλύτερη φυλακή της Λατινικής Αμερικής. Και με ελάχιστους κρατούμενους να αφήνονται ελεύθεροι, ελάχιστα είναι γνωστά για όσα συμβαίνουν πίσω από τα τσιμεντένια τείχη και τους ηλεκτροφόρους φράχτες της.

Όμως ο Αρτούρο και 251 άλλοι Βενεζουελάνοι αποφυλακίστηκαν πρόσφατα από την Cecot, αφού στάλθηκαν εκεί τον Μάρτιο στο πλαίσιο συμφωνίας ΗΠΑ-Ελ Σαλβαδόρ, ως μέρος της εκστρατείας του προέδρου Τραμπ για μαζικές απελάσεις μεταναστών.

Όταν έφτασαν στα σπίτια τους στη Βενεζουέλα τον περασμένο μήνα, μέσα σε πανηγυρισμούς και δάκρυα, οκτώ από τους αποφυλακισμένους μίλησαν στο BBC News Mundo για τον χρόνο τους πίσω από τα κάγκελα.

Στις μαρτυρίες τους περιγράφουν συχνούς ξυλοδαρμούς, μερικές φορές με ρόπαλα ενώ ήταν δεμένοι. Ένας λέει ότι υπέστη σεξουαλική κακοποίηση από δεσμοφύλακες.

Οι άνδρες λένε ότι κοιμούνταν σε μεταλλικά κρεβάτια χωρίς στρώματα ή σεντόνια και έτρωγαν με τα χέρια. Δεν είχαν πρόσβαση σε δικηγόρους ή στον έξω κόσμο, ούτε καν σε ρολόγια για να ξέρουν τι ώρα είναι.

Ήταν όλοι μεταξύ 23 και 39 ετών, ζούσαν στις ΗΠΑ -κάποιοι νόμιμα, άλλοι παράτυπα. Κατηγορήθηκαν για συμμετοχή σε βίαιες συμμορίες και απελάθηκαν στο Ελ Σαλβαδόρ. Όλοι αρνούνται οποιαδήποτε σχέση με εγκληματική δράση και λένε ότι ποτέ δεν είχαν την ευκαιρία να αντικρούσουν τις κατηγορίες.

Οι περισσότεροι είναι πεπεισμένοι ότι στοχοποιήθηκαν λόγω των τατουάζ τους, που οι αμερικανικές Αρχές θεώρησαν ότι συνδέονται με την οργάνωση Tren de Aragua.

Οι Βενεζουελάνοι περιγράφουν ότι δεχόντουσαν ξυλοδαρμούς σε τακτική βάση. Μερικές φορές, οι φρουροί τους χτυπούσαν με ρόπαλα ενώ εκείνοι ήταν δεμένοι με χειροπέδες. Ο Μέρβιν Γιαμάρτε, που δούλευε σε εργοστάσιο τορτίγιας στο Τέξας πριν την απέλασή του, θυμάται ότι τον χτύπησαν ενώ ήταν γυμνός:

«Με χτυπούσαν στον πισινό με ρόπαλο, με γρονθοκοπούσαν στα πλευρά – δεν με άφηναν καν να βάλω τα ρούχα μου».

Οι πρώτες στιγμές στην Cecot ήταν εξευτελιστικές: κρατούμενοι γονατισμένοι, με ξυρισμένα κεφάλια, υποχρεωμένοι να μείνουν γυμνοί πριν τους δώσουν λευκά κοντά παντελονάκια, φανέλες και λευκά πλαστικά παπούτσια.

Η «Νήσος»

Το πιο σκληρό κομμάτι της εμπειρίας τους ήταν η λεγόμενη «Νήσος» -τρία σκοτεινά κελιά, όπου, σύμφωνα με τους ίδιους, μεταφέρονταν για βασανιστήρια.

Ο Τζοέν Σουάρες λέει ότι εκεί τους ανάγκαζαν να γονατίσουν, τους χτυπούσαν, τους κλωτσούσαν. Οι φρουροί κάλυπταν τα πρόσωπά τους για να μην μπορούν να αναγνωριστούν.

Ο Αρτούρο θυμάται ότι, μετά από ξυλοδαρμό στη «Νήσο», δεν μπορούσε να καθίσει λόγω του πόνου στα πλευρά και τα νεφρά. «Έφτυσα αίμα δύο φορές. Το κεφάλι μου ήταν σαν σάκος του μποξ», είπε. Δηλώνει ότι οδηγήθηκε εκεί πάνω από δέκα φορές, κυρίως επειδή τραγουδούσε -και οι φρουροί τον τιμωρούσαν γι’ αυτό.

Ο Άντρι, που είναι ανοιχτά ομοφυλόφιλος, λέει ότι μια φορά στη «Νήσο» υπέστη σεξουαλική κακοποίηση από φρουρούς. «Δεν το κατήγγειλα στη διοίκηση. Φοβόμουν πως θα μου συνέβαινε κάτι χειρότερο. Γι’ αυτό αποφασίσαμε όλοι να μείνουμε σιωπηλοί».

Μέσα στα κελιά

Οι συνθήκες ήταν αφόρητες: 10 έως 19 άτομα σε κάθε κελί, με τέσσερις σειρές κουκέτες ύψους τεσσάρων επιπέδων. Οι περισσότεροι κοιμόντουσαν πάνω σε γυμνό μέταλλο χωρίς στρώμα ή σεντόνι.

Τα φώτα της οροφής έμεναν αναμμένα όλο το 24ωρο.

Δεν υπήρχαν παράθυρα, ούτε ρολόγια, και οι δεσμοφύλακες αρνούνταν να πουν την ώρα ή τη μέρα.

Ο αέρας ήταν ανυπόφορος, χωρίς εξαερισμό. «Η ζέστη ήταν αποπνικτική», λέει ο Αρτούρο.

Οι τουαλέτες ήταν κοινές, χωρίς χαρτί, γεμάτες δυσοσμία.

Το φαγητό (ρύζι, φασόλια, ζυμαρικά, τορτίγιες) σερβιριζόταν χωρίς μαχαιροπήρουνα, αναγκάζονταν να τρώνε με τα χέρια.

Οι κρατούμενοι περιγράφουν επίσης «ψυχολογικά βασανιστήρια»: θόρυβοι, χτυπήματα στις πόρτες και στους τοίχους από φρουρούς για να μην τους αφήνουν να κοιμηθούν. «Στην πραγματικότητα, κανείς μας δεν κοιμόταν», λέει ο Άντι Περόσο.

Οι φρουροί απαιτούσαν απόλυτη σιωπή. Όποιος μιλούσε, αναγκάζονταν να μείνει για ώρες στη στάση του ελέγχου, σκυμμένος μπροστά, με το κεφάλι κάτω, περιμένοντας να τον «ψάξουν». «Μας άφηναν έτσι δύο, τρεις, τέσσερις ώρες», λέει ο Ρίνγκο Ρινκόν.

Φάρμακα και τιμωρίες

Η μόνη «ιατρική μέριμνα» ήταν εννέα χάπια κάθε Δευτέρα – έξι κόκκινα και τρία λευκά – που, όπως τους είπαν, ήταν για την πρόληψη της φυματίωσης. «Τα ούρα μας γίνονταν κόκκινα για μέρες και μύριζαν έντονα», λέει ο Εντγουάρ.

Όταν οι κρατούμενοι τόλμησαν να διαμαρτυρηθούν για τους ξυλοδαρμούς, μερικοί ψεκάστηκαν με σπρέι πιπεριού ενώ ήταν γονατιστοί. Ένας λιποθύμησε και χτύπησε το κεφάλι του. Σε μια απελπισμένη κίνηση, έκοψαν τους εαυτούς τους με λεπίδες και έγραψαν με αίμα σε ένα σεντόνι:
«Είμαστε μετανάστες, δεν είμαστε τρομοκράτες. Βοήθεια. Θέλουμε δικηγόρο».

Το πανό αυτό το κρέμασαν από τα κάγκελα, σαν σημαία. Ακολούθησε απεργία πείνας τριών-τεσσάρων ημερών. Όμως τίποτα δεν άλλαξε.

Ο Αρτούρο και ο Άντρι σχεδιάζουν τώρα να γυρίσουν ντοκιμαντέρ για την εμπειρία τους.
«Σωματικά είμαστε ελεύθεροι, αλλά ψυχικά παραμένουμε στην Cecot. Το μυαλό μας είναι ακόμα μέσα σε εκείνα τα κελιά», λέει ο Άντρι Ερνάντες.