Ο πρόεδρος της Πολωνίας, Αντρέι Ντούντα, έκανε άνω-κάτω τη χώρα του με μία αιφνιδιαστική κίνηση να ασκήσει βέτο σε δύο νόμους που δίνουν το «ελεύθερο» στην κυβέρνηση της Βαρσοβίας να διορίζει η ίδια τους δικαστές.
Το bras de fer μεταξύ της πρωθυπουργού και του προέδρου της Πολωνίας λαμβάνει διαστάσεις αφού ο Αντρέι Ντούντα, αν και προέρχεται από το δεξιό ευρωσκεπτιστικό κόμμα της πρωθυπουργού, κάνει ότι του λέει η Κομισιόν. Από την πλευρά της,η πρωθυπουργός Μπεάτα Σίντλο ακολουθεί πιστά τα όσα της λέει ο μέντοράς της, Γιαροσλάβ Καζίνσκι.
Η απόφαση του Ντούντα να ασκήσει βέτο έρχεται έπειτα από οκτώ ημέρες αντικυβερνητικών διαδηλώσεων στη Βαρσοβία αλλά και αυστηρών προειδοποιήσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση ότι οι προτεινόμενοι νόμοι θα επέφεραν ποινές στην Πολωνία, διότι περιορίζουν την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και βλάπτουν το κράτος Δικαίου. Πάντως, μετά τις ανακοινώσεις του προέδρου Ντούντα,το πολωνικό νόμισμα «ζλότι» σημείωνε άνοδο σε σχέση με το ευρώ.
Αποφασισμένη να περάσει τη «μεταρρύθμιση» στη Δικαιοσύνη δηλώνει η πολωνική κυβέρνηση, αγνοώντας το βέτο του προέδρου της χώρας στα δύο επίμαχα νομοσχέδια, τα οποία ουσιαστικά επιτρέπουν στην κυβέρνηση να επιλέγει η ίδια δικαστές.
Η πρωθυπουργός Μπεάτα Σίντλο, επεσήμανε ότι δεν θα υποχωρήσει «στις πιέσεις από το δρόμο και το εξωτερικό», αναφερόμενη προφανώς στις διαδηλώσεις που πραγματοποιούνται στη Βαρσοβία αλλά και τις προειδοποιήσεις των Βρυξελλών.
Το δεξιό, συντηρητικό και ευρωσκεπτικιστικό κόμμα από τους κόλπους του οποίου προέρχεται-«PiS»- έχει το πάνω χέρι στην πολιτική σκηνή της χώρας. Ο πρόεδρός του Γιάροσλαβ Καζίνσκι μπορεί να μην έχει τυπικά καμία κυβερνητική θέση- πρωθυπουργός όμως είναι το πολιτικό του τέκνο, Μπεάτα Σίντλο-αλλά θεωρείται το πρόσωπο που κινεί τα νήματα στη χώρα.
Η πρωθυπουργός της Πολωνίας, Μπεάτα Σίντλο δήλωσε ότι το βέτο που άσκησε ο πρόεδρος Ντούντα επιβραδύνει τη λήψη μέτρων που η ίδια χαρακτήρισε απαραίτητα. «Θέλουμε όλοι να ζούμε σε μια δίκαιη Πολωνία, για αυτό η μεταρρύθμιση του δικαστικού συστήματος είναι απαραίτητη. Το βέτο από τον πρόεδρο επιβράδυνε το έργο της μεταρρύθμισης», ανέφερε η Σίντλο σε διάγγελμά της προς τους Πολωνούς που μεταδόθηκε απευθείας από την κρατική τηλεόραση.
Η απόφαση του προέδρου Ντούντα αιφνιδίασε πολλούς στη χώρα δεδομένου ότι και αυτός προέρχεται από το κυβερνών δεξιό κόμμα.
Ο «αντάρτης» πρόεδρος
Ο πρόεδρος Ντούντα δήλωσε ότι πέρασε ένα Σαββατοκύριακο συζητώντας επί ώρες με τους συμβούλους του, κυρίως την Σοφία Ρομαζέφσκα, μια εμβληματική προσωπικότητα που πέρασε χρόνια στη φυλακή την περίοδο του στρατιωτικού νόμου του στρατηγού Γιαρουζέλσκι, τη δεκαετία του 1980.
«Δεν θέλω να γυρίσουμε στα χρόνια που ο Γενικός Εισαγγελέας μπορούσε πρακτικά να κάνει τα πάντα», φέρεται να είπε στον πρόεδρο της χώρας.
Η κυβέρνηση της Σίντλο μπορεί να μπλοκάρει το βέτο του προέδρου, αλλά χρειάζεται πλειοψηφία 3/5 στη Βουλή. To κόμμα της πρωθυπουργού «PiS» έχει οριακή πλειοψηφία 234 εδρών σε σύνολο 460.
Όπως επισημαίνουν πολιτικοί αναλυτές, το πιθανότερο σενάριο είναι η κυβέρνηση να πάρει μολύβι και χαρτί και να ξαναγράψει τους επίμαχους νόμους ελπίζοντας ότι, αυτή τη φορά,ο πρόεδρος δεν θα ασκήσει βέτο.
Πολλά θα εξαρτηθούν από τις αποφάσεις του Γιάροσλαβ Καζίνσκι, του ανθρώπου που κινεί τα νήματα πίσω από την κυβέρνηση της Μπεάτα Σίντλο, σχολιάζει το βρετανικό δίκτυο BBC.
Τι κρύβεται πίσω από το βέτο του προέδρου
Ξαφνιάζοντας τους πάντες, ο πρόεδρος της Πολωνίας ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι θα ασκήσει βέτο στη νομοθεσία της κυβέρνησης για τη Δικαιοσύνη, η οποία έχει προκαλέσει θύελλα αντιδράσεων τόσο στη Βαρσοβία όσο και στις Βρυξέλλες.
Ο Αντρέι Ντούντα παραχώρησε συνέντευξη Τύπου ενώ είχε προηγηθεί η κύρωση της νομοθεσίας από τη Γερουσία και το μόνο που απέμενε ήταν η υπογραφή του προέδρου.
Ο Ντούντα έκανε την επανάστασή του καθώς προέρχεται από το κυβερνών κόμμα. «Αποφάσισα να στείλω τη νομοθεσία πίσω στη Βουλή, πράγμα που σημαίνει ότι θα ασκήσω βέτο»,δήλωσε χαρακτηριστικά.
Βέτο σε δύο νόμους
«Ως πρόεδρος δεν μπορούσα να αποδεχθώ τους νόμους και άσκησα το δικαίωμα βέτο διότι απαιτούνται αλλαγές για να εξασφαλιστεί ότι συμμορφώνονται προς το Σύνταγμα της Πολωνίας», επεσήμανε ο Αντρέι Ντούντα.
Το βέτο αφορά σε δύο νόμους:ο πρώτος αφορά το Συνταγματικό Δικαστήριο και ο δεύτερος το Εθνικό Συμβούλιο επιλογής των δικαστών.
Ο συνδυασμός των δύο νόμων δίνει το «ελεύθερο» στην κυβέρνηση- αλλά και στη βουλή που είναι υπό τον έλεγχό της-να «εποπτεύουν» κάθε δικαστή και εισαγγελέα στη χώρα.
Εάν ο Ντούντα έβαζε την υπογραφή του, τότε η κυβέρνηση θα μπορούσε να «ξηλώνει» τους δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου επιτρέποντας στον υπουργό Δικαιοσύνης να διορίζει προσωρινούς αντικαταστάτες. Επιπλέον, θα έδινε στην κυβέρνηση τον έλεγχο του Εθνικού Δικαστικού Συμβουλίου, το οποίο διορίζει δικαστές.
Ο ρόλος της Κομισιόν
Στις Βρυξέλλες,ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ -που προέρχεται από κόμμα που βρίσκεται στην πολωνική αντιπολίτευση- επανέλαβε τη δυσαρέσκειά του απέναντι στις εξελίξεις και κάλεσε τον Ντούντα, σε συζήτηση για «την πολιτική κρίση στην Πολωνία», όπως την χαρακτήρισε.
Ο Τουσκ δήλωσε: «Η ΕΕ δεν είναι μόνο λεφτά και διαδικασίες, είναι πρωτίστως αξίες και υψηλών προδιαγραφών πολιτική ζωή... Γι' αυτό και υπάρχει ένα κύμα κριτικής κατά της πολωνικής κυβέρνησης στην Ευρώπη και σε ολόκληρη τη Δύση», πρόσθεσε. Ο μόνος που στάθηκε σύμμαχος στο πλευρό της Βαρσοβίας ήταν ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν.
