Ο μεγαλύτερος ποταμός της Θεσσαλίας πήρε το όνομά του από τον θεό της ελληνικής μυθολογίας, γιο του Ωκεανού και της Τηθύος, που κατοίκησε στην περιοχή, τον Πηνειό. Άλλος μύθος λέει πως ήταν πατέρας της νύμφης Δάφνης. Όταν, κυνηγώντας την, ο θεός Απόλλωνας την έφτασε, εκείνη μεταμορφώθηκε στο φυτό δάφνη που ξέρουμε και σήμερα.

Το συνολικό μήκος του Πηνειού ξεπερνά τα 200 χιλιόμετρα και οι πηγές του βρίσκονται στην  Πίνδο. Κατοικία των Νυμφών, το ποτάμι διατρέχει νωχελικά τη θεσσαλική πεδιάδα εδώ και χιλιάδες χρόνια ενώ αρχαιολογικά ευρήματα στις όχθες του από την πρώιμη παλαιολιθική εποχή τεκμηριώνουν την ύπαρξη ανθρώπινης δραστηριότητας στην περιοχή.

Ακολουθώντας διαδρομές που σχηματίζουν μαιάνδρους στη γη περνά από τα στενά της Καλαμπάκας- στη διαβρωτική του ενέργεια αποδίδεται ο σχηματισμός των Μετεώρων- φτάνει στον θεσσαλικό κάμπο ενώ περνά δίπλα από τη Λάρισα, σχηματίζοντας κι έναν μικρό καταρράκτη.

Έχοντας δεχθεί τα νερά πλήθους παραποτάμων πλέει για χιλιόμετρα στην κατάφυτη κοιλάδα των Τεμπών, κυλώντας ανάμεσα στο βουνό των θεών, τον Όλυμπο, και την Όσσα. Με κατεύθυνση προς τα βορειοανατολικά εκβάλλει με μικρό δέλτα στο Αιγαίο, κοντά στο χωριό Στόμιο.

Ο Πηνειός είναι πλωτός σε ένα κομμάτι του και η ήρεμη ροή των νερών του- «ο καημός μου είναι μεγάλος, το ποτάμι είναι ρηχό» που λέει και το χιλιοτραγουδισμένο «Στης Λαρίσης το ποτάμι»- ευνοεί δραστηριότητες όπως το καγιάκ αλλά και χαλαρές στιγμές στις όχθες του.

Το δέλτα του είναι αγαπημένος προορισμός όσων αγαπούν την παρατήρηση πουλιών καθώς είναι πέρασμα των αποδημητικών. Στα Τέμπη γίνεται και ράφτινγκ ενώ ξεχωριστή είναι η ομορφιά του τοπίου, με λίμνες και πυκνή βλάστηση, στο φαράγγι της Καλυψούς στον Κίσσαβο.

Ο Πηνειός αποτελεί σημαντικό υδροβιότοπο. Παραποτάμια δάση, πλούσια πανίδα και εκτεταμένες θίνες στο δέλτα του το έχουν εντάξει στο δίκτυο Natura ενώ έχει χαρακτηριστεί Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους. Η ομορφιά των νερών του του χάρισε τον χαρακτηρισμό «αργυροδίνης» που χρησιμοποιούσε για τον ποταμό αυτόν ο Όμηρος. Δεν λείπουν ωστόσο και οι εικόνες ρύπανσης του ποταμού, ειδικά το καλοκαίρι που η στάθμη του πέφτει. Το 2005 χαρακτηρίστηκε, σύμφωνα με τη Wikipedia, ο δεύτερος πιο μολυσμένος ποταμός της Ευρώπης.