Μετά την αναπάντεχη κήρυξη πρόωρων εκλογών στην Βρετανία για τις 8 Ιουνίου από την πρωθυπουργό Τερέζα Μέι το Εργατικό Κόμμα — και κύριος αντίπαλός της — βυθίζεται στο χάος εν μέσω των διαπραγματεύσεων για το Brexit.
Στις 3 το μεσημέρι (ώρα Ελλάδος) ξεκίνησε η συνεδρίαση της Bουλής των Κοινοτήτων της Βρετανίας για να αποφασιστεί εάν θα γίνει δεκτή η πρόταση της Μέι για την προκήρυξη . Στο Συντηρητικό Κόμμα, υπήρξε μία ακόμη έκπληξη από τον Τζορτζ Οσμπορν, πρώην υπουργό Οικονομικών επί Κάμερον, ο οποίος ανακοίνωσε σήμερα ότι παραιτείται από βουλευτής γιατί βαρέθηκε να είναι στην αφάνεια. «Σε ηλικία 45 ετών θέλω να κάνω άλλα πράγματα», αναφέρει σε ανακοίνωσή του.
Στο μεταξύ, μπορεί ο ηγέτης των Εργατικών, Τζέρεμι Κόρμπιν, να χαιρετίζει την απόφαση της Συντηρητικής πρωθυπουργού δηλώνοντας ότι θα δώσει στο βρετανικό λαό την ευκαιρία να ψηφίσει για μια κυβέρνηση που θα θέσει σε προτεραιότητα τα συμφέροντα της πλειοψηφίας, ωστόσο οι δημοσκοπήσεις προεξοφλούν πανωλεθρία του κόμματός του στις εκλογές με τα ηγετικά στελέχη να του δείχνουν την... πόρτα.
H εφημερίδα «Telegraph» επισημαίνει μάλιστα πως οι Εργατικοί μπορεί να απομακρύνουν τον Κόρμπιν από την ηγεσία του κόμματος πριν από τις εκλογές αν διασφαλίσουν πενήντα υπογραφές «ανταρτών».
Με την χθεσινή αιφνιδιαστική ανακοίνωσή της για πρόωρες εκλογές, η Μέι επεσήμανε πως χρειάζεται να ανανεωθεί η λαική εντολή, καθώς το παρόν Κοινοβούλιο έχει ετερόκλητη σύνθεση, με τα κόμματα της αντιπολίτευσης να παρουσιάζουν σοβαρές αντιδράσεις στην κυβερνητική πολιτική περί εξόδου της χώρας από την ευρωπαική οικογένεια.
Δημοσιογράφοι και πολιτικοί αναλυτές επισημαίνουν πως αυτή είναι η καταλληλότερη στιγμή για την ανανέωση της λαϊκής εντολής, ώστε η Μέι να εκμεταλλευτεί στο έπακρο την αυξημένη εμπιστοσύνη των Βρετανών, προτού εκτεθεί στη φθορά των διαπραγματεύσεων για την αποχώρηση της χώρας από την Ευρώπη.
Ενδεικτική είναι η τελευταία δημοσκόπηση της YouGov, όπου στο ερώτημα «ποιον θεωρείτε καταλληλότερο για πρωθυπουργό», το 50% των ερωτηθέντων στήριξε την Τερέζα Μέι.
Τι προβλέπει το βρετανικό Σύνταγμα
Στις 3 το μεσημέρι ώρα Ελλάδος, η Bουλή των Κοινοτήτων της Βρετανίας ξεκινησε να συνεδριάζει για να αποφασίσει αν θα κάνει δεκτή την πρόταση της Τερέζα Μέι για την προκήρυξη πρόωρων εκλογών στις 8 Ιουνίου. Με βάση το βρετανικό Σύνταγμα, οι εκλογές στη Βρετανία διεξάγονται υποχρεωτικά την πρώτη Πέμπτη του Μαϊου κάθε πέντε χρόνια. Οι επόμενες προγραμματισμένες εκλογές θα διεξάγονταν την 7η Μαϊου 2020. Ωστόσο, πρόωρες εκλογές μπορούν να προκηρυχθούν μόνο σε περίπτωση που η κυβέρνηση χάσει την εμπιστοσύνη της Βουλής - μέσω πρότασης μομφής κατά της κυβέρνησης- ή εάν η πρόταση για εκλογές υπερψηφιστεί από τα 2/3 των βουλευτών. Αυτή τη στιγμή, η Συντηρητική πρωθυπουργός της Βρετανίας διαθέτει την απαραίτητη πλειοψηφία των 2/3 στη Βουλή ώστε να παρακάμψει τον νόμο . Η Μέι χρειάζεται 434 ψήφους για την έγκριση της προκήρυξης των εκλογών.
Με τις 330 ψήφους των Συντηρητικών και τις 229 ψήφους των Εργατικών, οι οποίοι δήλωσαν πως θα στηρίξουν την πρόταση για τη διεξαγωγή εκλογών, η Μέι θα εξασφαλίσει σίγουρα- εκτός συγκλονιστικού απροόπτου- την απαραίτητη πλειοψηφία.
Οι Εργατικοί του Τζέρεμι Κόρμπιν που δεν πηγαίνουν καθόλου καλά στις δημοσκοπήσεις - τους χωρίζουν 21 μονάδες από τους Συντηρητικούς - χαιρέτισαν την απόφαση της πρωθυπουργού να προκηρύξει κάλπες, με την ελπίδα ότι θα τα πάνε καλύτερα. Οι δημοσκοπήσεις βέβαια λένε ότι θα καταποντιστούν.
Οι Φιλελεύθεροι που κυβερνούσαν με τον Ντέιβιντ Κάμερον στην πρώτη θητεία του και στη συνέχεια σχεδόν εξαφανίστηκαν από το πολιτικό σκηνικό, θα ψηφίσουν υπέρ της προσφυγής στις κάλπες, με την ελπίδα ότι το εκλογικό σώμα θα τους ενισχύσει. Οι ίδιοι άλλωστε δηλώνουν ότι είναι το μοναδικό κόμμα που μπορεί να σταματήσει την αυτοδυναμία των Συντηρητικών.
Το σκωτσέζικο κόμμα της Νίκολα Στέρτζεον που σάρωσε στις εκλογές του 2015, έχει αποφασίσει την αποχή. Η ίδια η Στέρτζεον είναι αποφασισμένη να προχωρήσει το θέμα του νέου δημοψηφίσματος, αλλά χρειάζεται την έγκριση του Λονδίνου.
Η Τερέζα Μέι είναι η τρίτη πρωθυπουργός της Βρετανίας χωρίς να έχει εκλεγεί
Από το 1990, όταν παραιτήθηκε η σιδηρά κυρία της Βρετανίας, Μάργκαρετ Θάτσερ , η Μέι είναι η τρίτη πρωθυπουργός που πέρασε το κατώφλι της Ντάουνινγκ Στριτ χωρίς να έχει εκλεγεί.
Το 1990 ανέλαβε πρωθυπουργός ο Συντηρητικός Τζον Μέιτζορ, ο οποίος κέρδισε εκλογικές μάχες και έμεινε στην πρωθυπουργία μέχρι το 1997.
Το 2007 ο Γκόρντον Μπράουν διαδέχθηκε τον Τόνι Μπλερ στους «Εργατικούς», αλλά έχασε το 2010 από τον Ντέιβιντ Κάμερον. Και ο Ντέιβιντ Κάμερον αποχώρησε το 2016 μετά την ήττα του στο δημοψήφισμα που έφερε το Brexit.
Για ένατη φορά προκηρύσσονται πρόωρες εκλογές στη Βρετανία
Δεν είναι η πρώτη φορά που η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με κάλπες πρόωρα. Αντιθέτως, στην ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου έχουν διεξαχθεί εννέα φορές πρόωρες εκλογές για διάφορους λόγους. Μέχρι το 2011, ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου διατηρούσε το de facto δικαίωμα να προκηρύξει πρόωρες εκλογές και να διαλύσει το κοινοβούλιο. Έκτοτε το δικαίωμα αυτό έχει περιοριστεί σημαντικά, με αποτέλεσμα εκλογές να μπορούν να γίνουν πρόωρα εάν η κυβέρνηση χάσει μία ψήφο εμπιστοσύνης ή αν το αίτημα για κάλπες ψηφιστεί από τα 2/3 της Βουλής των Κοινοτήτων, όπως ζητά τώρα η Τερέζα Μέι.
