Το ΠΝ αποτελεί, δυστυχώς, το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα όπου το πρόβλημα οξύνεται δραματικά. Ενδεικτικά, για το πρώτο εξάμηνο του 2024 οι παραιτήσεις διπλασιάστηκαν σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023 (112 έναντι 57). Το σοβαρότερο δείχνει να είναι το γεγονός ότι ακόμα δεν έχουν αρχίσει να αποτυπώνονται τα αποτελέσματα της διπλής ΚΥΑ-φιάσκο που, περιέργως, δείχνει να στρέφεται κατά βάση εναντίον του ΠΝ. Τα προβλήματα δεν είναι νέα, ούτε άγνωστα. Ωστόσο, η Ηγεσία φαίνεται να μην απασχολείται από το πρόβλημα, σε σημείο να γίνεται δικαιολογημένα λόγος για εξώθηση του προσωπικού σε παραίτηση. Και το ερώτημα που θέτει η ΠΟΕΣ είναι, γιατί συμβαίνει αυτό; Μια πολύ ενδιαφέρουσα επισήμανση είναι ότι οι παραιτήσεις δεν είχαν εκτοξευθεί ούτε επί της διπλής ελληνοτουρκικής κρίσης του 2020, ούτε από την επιχείρηση “ΑΣΠΙΔΕΣ” ή άλλες παρεμφερείς του παρελθόντος, ούτε από τις αυξημένες υποχρεώσεις που υπήρχαν πάντα. Οι παραιτήσεις αυξάνονται λόγω των τωρινών δεδομένων: ανεπαρκής αποζημίωση, χαμηλή επαγγελματική ικανοποίηση, προσωπικό στα όρια του burnout, διαρκές αίσθημα αδικίας, εγκλωβισμός στον Στόλο και τις μονάδες παραμεθορίου κλπ. Όλα αυτά σε μια εποχή που υποτίθεται ότι διαφημίζεται το ενδιαφέρον της Ηγεσίας για τη μέριμνα υπέρ του προσωπικού. Μάλλον κάτι γίνεται λάθος και η ΠΟΕΣ δηλώνει ιδιαίτερα προβληματισμένη. Οι ΕΔ βρίσκονται υπό καθεστώς συνολικής απαξίωσης και αυτό είναι κάτι που πρέπει να αλλάξει άμεσα, ή μάλλον “χθες”.

Τούρκος πρέσβης στην Κύπρο: Ο τουρκικός στρατός θα αποχωρούσε από το νησί αν πετύχαινε το πραξικόπημα του Γκιουλέν

Το :

ΘΕΜΑ:   Συνθήκες Εργασίας και Παραιτήσεις στις ΕΔ

ΣΧΕΤ. :   α.   

     β.   

         γ.   

               δ.   

               ε.    

               στ.  

               ζ.    

               η.   

               θ.   

               ι.    

              Κύριε Υπουργέ.

      Το τελευταίο διάστημα η Ομοσπονδία μας σε συνεργασία με την Ένωση Στρατιωτικών Περιφερειακής Ενότητας Νήσων Περιφέρειας Αττικής (ΕΣΠΕΕΝΠΑ), αναδεικνύουν διαρκώς, αφενός το μείζον θέμα των παραιτήσεων που έχει λάβει εφιαλτικές διαστάσεις και καθ’ ημάς, εσφαλμένα θεωρείται ότι αφορά μόνο το ΠΝ, αφετέρου τους λόγους για τους οποίους το πρόβλημα οξύνεται διαρκώς παρά τη διαρκή «λήψη μέτρων». Με το σημερινό μας έγγραφο θα συνδυάσουμε τα δύο προβλήματα, με την υπενθύμιση ότι το πρόβλημα οξύνεται στο ΠΝ, δεν περιορίζεται εκεί.

      Σύμφωνα με τις τελευταίες, σοκαριστικές αποκαλύψεις, οι παραιτήσεις στο ΠΝ διπλασιάστηκαν για το πρώτο εξάμηνο του 2024, σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2023. Για την ακρίβεια, ανήλθαν σε 112, έναντι 57 πέρσι. Επιδείνωση δεν παρουσιάζουν μόνο τα ποσοτικά χαρακτηριστικά, αλλά και τα ποιοτικά: ενδεικτικά, το μήνα Ιούνιο 24 το ΠΝ «έπιασε» τον αριθμό παραιτήσεων του περασμένου Σεπτεμβρίου προπορευόμενο κατά 3 μήνες, ενώ μεγάλο μέρος των παραιτηθέντων είναι νέα παιδιά. Είναι ξεκάθαρο ότι το ΠΝ «αδειάζει» από κόσμο με ταχύτατους ρυθμούς, την στιγμή που η Πολιτεία απλώς παρακολουθεί τις εξελίξεις.

      Αντίστοιχα συμβαίνει για το σύνολο των ΕΔ, αλλά με πιο ήπιους, πλην αυξητικούς  ρυθμούς, λόγω βραδύτερης ανάπτυξης του προβλήματος, που για το λόγο αυτό δημιουργεί μια επικοινωνιακή υποβάθμιση του προβλήματος. Ωστόσο, επανερχόμενοι στο ΠΝ, η ανωτέρω Ένωση εκφράζει το φόβο ότι, εάν επαληθευτεί η αναμενόμενη εξέλιξη του προβλήματος και ιδίως η αυξητική τάση που είθισται να παρουσιάζονται κατά το β΄ εξάμηνο, ο συνολικός αριθμός για το έτος μπορεί να κυμανθεί ανάμεσα σε 250 και 300, ενδεχόμενο απολύτως εφιαλτικό.

      Η Ηγεσία το προηγούμενο διάστημα προέβη σε μια, ομολογουμένως, καινοφανή αντίδραση που μας έφερε προσωρινή ικανοποίηση, την οποίαν δεν κρύψαμε: αναγνώρισε στην πλήρη του έκταση ένα μείζον πρόβλημα, αυτό της αποζημίωσης των στελεχών των ΕΔ που υποτίθεται ότι στόχευε ακριβώς στην αντιμετώπιση του συγκεκριμένου προβλήματος και ιδίως για το προσωπικό που υπηρετεί στο Στόλο. Το προηγούμενο μέτρο χαρακτηρίστηκε δημόσια από τον ΥΕΘΑ ως αποτυχημένο και έγινε λόγος για αποκατάσταση της αδικίας, ώστε να μπορεί να αποδοθεί η «δίκαιη ευγνωμοσύνη της Πατρίδας». Η εξαγγελία του ΥΕΘΑ, μάλιστα ενώπιον της ΦΓ ΥΔΡΑ λίγες μέρες πριν τον απόπλου της για την επιχείρηση «ΑΣΠΙΔΕΣ» και κατά την απολύτως συμβολική ημέρα της τελετής παράδοσης – παραλαβής καθηκόντων Αρχηγού Στόλου, δημιούργησε αιτιολογημένη αισιοδοξία. Ωστόσο, μέσα σε ελάχιστες εβδομάδες απεδείχθη άνθρακες ο θησαυρός και μάλιστα με τον χειρότερο τρόπο.

      Το επόμενο διάστημα ψηφίστηκε το ολέθριο άρθρο 62 του ν.5110/2024, το οποίο υποδήλωνε ακριβώς τον Αρμαγεδδώνα που θα επέρχετο. Ακόμα και οι πλέον δύσπιστοι ως προς τις αποκαλύψεις μας, πείσθηκαν από τις δύο άθλιες ΚΥΑ που συνιστούν φιάσκο μεγαλύτερο ακόμα κι από αυτό της υποτιθέμενης «προσαύξησης» στο επίδομα ιδιαιτέρων συνθηκών εργασίας, η οποία έχει, πλέον καταργηθεί. Νέες αδικίες θεσμοθετούνται, νέος εσωτερικός κοινωνικός αυτοματισμός δημιουργείται, ουδεμία σχέση με τις αρχικές εξαγγελίες δείχνει να έχει το μέτρο, ενώ τίθενται όροι και προϋποθέσεις πλήρως ακατανόητοι και αδιαφανείς.

      Η εν λόγω θεσμοθέτηση δείχνει τόσο χειρουργικά δομημένη, που ελάχιστες αμφιβολίες αφήνει ως προς τον πραγματικό της σκοπό, δηλαδή να εξωθήσει το προσωπικό του ΠΝ με ακόμα ταχύτερους ρυθμούς προς την παραίτηση. Η συντριπτική πλειοψηφία των «αποστολών» (δηλαδή των πλόων) του ΠΝ σαρδελοποιείται στη νεοσυσταθείσα περίπτωση ΚΓ΄ του ν.4472/2017, η οποία (ως προς το επίδομα) εξακολουθεί να παραμένει εισόδημα. Παράλληλα μέσα από έλλειψη ρητών αναφορών φέρονται να επαναφέρονται τα πλεύσιμα (εκτέλεση υπηρεσίας) στα επίπεδα του 1999, δηλαδή εποχής δραχμών, με όσα αυτό συνεπάγεται, ενώ ολόκληρη σπέκουλα έχει αναπτυχθεί σχετικά με την πενιχρή μηνιαία αποζημίωση για εκτέλεση υπηρεσίας που κατά βάσιν εξυπηρετούσε τις Μονάδες και όχι τα στελέχη. Το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των διευκρινίσεων προέρχεται από το ΓΕΝ και όχι από το ΥΠΕΘΑ, προκαλεί εύλογες ανησυχίες.

      Η περίπτωση ΚΔ΄, μετά τη διευκρινιστική ΚΥΑ πλέον καθίσταται σαφές ότι μπορεί να συμπεριλαμβάνει μόνο μία «ειδική αποστολή» του ΠΝ, αφού σε ετήσια κλίματα το κόστος της υπερβαίνει το 73% του συνόλου του συγκεκριμένου κονδυλίου, που αφορά το σύνολο των ΕΔ και όχι μόνο το ΠΝ, βεβαίως. Πιθανώς γι’αυτό, μόνο αυτή η περίπτωση αποστολής του ΠΝ αποδεσμεύεται από τις τακτικές αποδοχές και, όντως, αποτελεί τη μόνη πραγματική περίπτωση όπου παρέχεται εμπράκτως μέριμνα και ανταπόδοση, παραμένοντας σταγόνα στον ωκεανό. Είναι όμως δυνατόν μόνο μια αποστολή να αποτελεί «παράδειγμα μέριμνας» για το σύνολο των υπολοίπων που αδικούνται σφόδρα εν μέσω εμπαιγμού; Βεβαίως και όχι.

      Επί του πλήθους άδικων και ατεκμηρίωτων εξαιρέσεων που θεσμοθέτησε το περιβόητο άρθρο 62 (συμπεριλαμβανομένου του άρθρου 61 που «απλώς» μετέτρεψε τις εισφορές των στελεχών σε κοινωνικούς πόρους, αναιτίως και ατεκμηρίωτα υπέρ του ΜΤΝ), έρχονται να προστεθούν σε σειρά από άλλες αδικίες (όπως προβλήματα στις εργασιακές συνθήκες ή στο σύστημα μεταθέσεων, επί του οποίου προσεχώς θα επανέλθουμε σε δεύτερο χρόνο), δομικές και μη, οι οποίες δημιουργούν συνθήκες ανυπόφορες για το προσωπικό του ΠΝ και κατ’ επέκταση των ΕΔ. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε κάποιες:

              α.   Την στιγμή που το προσωπικό του ΠΝ αισθάνεται (μεγαλώνοντας σε ηλικία) εγκλωβισμένο στις μονάδες του Στόλου, στον ΣΞ το προσωπικό παραμένει εγκλωβισμένο στην παραμεθόριο και τις ακριτικές περιοχές. Την ίδια στιγμή, το κόστος υλοποίησης της υποχρεωτικής μετάθεσης παραμένει απαγορευτικό και η Υπηρεσία κωφεύει χαρακτηριστικά.

              β.   Η ανεπαρκής και αναχρονιστική οικονομική αποζημίωση για το σύνολο των ΕΔ που συνοδεύεται από την υπερφορολόγηση και τη άρνηση της Πολιτείας να αναγνωρίσει / αποδώσει τα δικαιούμενα ποσά, μειώνει με ταχύτατους ρυθμούς την αγοραστική δύναμη των στελεχών, επενεργώντας δυσμενώς ακόμα και στην αξιοπρέπειά τους.

              γ.   Τα προβλήματα μέριμνας επιδεινώνονται, πάντα με την επίκληση υπηρεσιακών αναγκών. Το αίσθημα ότι «διώκεται» η οικογένεια με διάφορους τρόπους ενισχύεται, αντί να τονώνεται εμπράκτως. Όσον αφορά το πρόβλημα στέγασης, ούτε λόγος να γίνεται: αυτό δείχνει να περιορίζεται στα στελέχη του ΣΞ και υπό ασαφές χρονοδιάγραμμα υλοποίησης.      

              δ.   Οι συνθήκες εργασίας επιδεινώνονται ανεξαρτήτως Όπλου και υπηρεσίας (ενδεικτικά αναφέρεται η αυξανόμενη απαίτηση εις βάρος του θεσμοθετημένου ωραρίου). Οι αυξανόμενες απασχολήσεις υπέρ τρίτων αποτελούν σύγχρονη μάστιγα που προστίθεται στην παράλληλη ανάθεση υπηρεσιακών καθηκόντων λόγω υποστελέχωσης. Εξυπακούεται ότι ο αυξημένος μ.ο. ηλικίας αποτελεί τον επόμενο μεγάλο εχθρό που έπρεπε να είχε αναχαιτιστεί ήδη από «χθες», όμως οι παραιτήσεις νέων στελεχών σε συνδυασμό με τις μειωμένες εισροές, δεν αφήνουν περιθώρια αισιοδοξίας.

              ε.    Η διοικητική αυθαιρεσία πλέον καθίσταται παράγοντας της καθημερινότητας, συνήθως με το πρόσχημα ότι «η δουλειά πρέπει να βγει με όσους έχουμε». Το γεγονός αυτό δημιουργεί αιτιολογημένες προστριβές από τα στελέχη που αισθάνονται διαρκώς θιγόμενα ακόμα και σε θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματά τους, όπου σε πολλές περιπτώσεις (όπως ποινών ή αξιολογήσεων) τέτοιες υποθέσεις καταλήγουν εκ των πραγμάτων σε δικαστήρια που κατά βάση δικαιώνουν τα στελέχη.

              στ.  Το αυξανόμενο αίσθημα περί έλλειψης Δικαίου και συνακόλουθα έλλειψη εμπιστοσύνης προς τη Διοίκηση, αφού τα στελέχη αισθάνονται απροστάτευτα έναντι της αυθαιρεσίας ακόμα και σε μείζονες διαδικασίες όπου η Υπηρεσία διαρκώς προτάσσει το συμφέρον της έναντι των προβλημάτων των στελεχών κλπ.

              η.   Η διατήρηση σταδιοδρομικών διακρίσεων οι οποίες επιχειρείται να χειρίζονται σε επίπεδο «ρουσφετιού», όπως ενδεικτικά διαπιστώσαμε κατά την ψήφιση του ν. 5110/2024 για τις περιπτώσεις των ΕΠΟΠ και την «αυθαιρέτως» αποκατάσταση της τριετίας συγκεκριμένων τάξεων ΑΣΣΥ αντί του συνόλου, ενέργειες που επιτείνουν την τοξική πελατειακή σχέση εις βάρος της διαφάνειας και του αισθήματος απονομής Δικαιοσύνης, άρα και εις βάρος των στελεχών, ανάμεσα στα οποία μετακυλίουν τις αδικίες.

              θ.   Καλλιέργεια επαγγελματικής ανασφάλειας σε διάφορα επίπεδα, που συνοδεύονται από τοξική ιδεολογική καλλιέργεια, όπως η περίπτωση των απολύσεων των ΕΠΟΠ όπου «μόνο δύο αφορά αυτό το έτος» (ωσάν να μην έχουν οικογένειες), ή οι περιπτώσεις των απολύσεων για λόγους υγείας, όπου δεν υφίστανται ενδείξεις ότι έχουν διερευνηθεί κατά πόσον τα προβλήματα προέκυψαν ένεκα Υπηρεσίας.

              ι.    Αυξανόμενη χαμηλή επαγγελματική ικανοποίηση λόγω του συνόλου των παραγόντων που επηρεάζουν την εργασιακή καθημερινότητας. Σήμερα θα αποκαλύψουμε ένα νέο στοιχείο που φτάνει μαζικά υπό μορφή έντονων παραπόνων: ακόμα και τα στελέχη που δεν σκέφτονται την παραίτηση, έχουν αρχίσει να αισθάνονται έντονα συναισθήματα κόπωσης λόγω της γενικότερης κατάστασης, γεγονός που παραπέμπει σε σύνδρομο burnout. Η παγιωμένη άρνηση της Ηγεσίας να διερευνήσει την επαγγελματική ικανοποίηση ξεκάθαρα υποδηλώνει παραδοχή του προβλήματος αλλά και άρνηση αντιμετώπισής του.

      Μετά το δεύτερο συνεχόμενο, ακόμα μεγαλύτερο φιάσκο, των ΚΥΑ που κατά βάση θίγουν, περιέργως, μόνο το ΠΝ, αναμένουμε προσεχώς την ανακοίνωση των βάσεων στις στρατιωτικές σχολές, όπου αναμένουμε να δούμε εκ νέου «σημεία και τέρατα», τα οποία έχουμε ήδη αποκαλύψει στο παρελθόν. Έχουμε δε, βάσιμους φόβους ότι η εκδήλωση ενδιαφέροντος εγκυμονεί σοβαρό κίνδυνο να εξελιχθεί σε Βατερλώ, για το οποίο, φοβούμαστε επίσης, ότι ουδενός το αφτί θα ιδρώσει. Αναμένουμε (ευχόμαστε ολόψυχα) να διαψευστούμε.

              Κύριε Υπουργέ.

      Πλέον θεωρούμε ότι ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει (αν υπήρχε κανείς) ότι κατά το πρόσφατο παρελθόν η Ηγεσία έχει διερευνήσει τυχόν όφελος από τις παραιτήσεις, ως είχε αποκαλυφθεί σε σχετική αρθρογραφία δημοσιογραφικού ιστοτόπου. Αποδεικνύεται από τις πράξεις και ιδίως από τη συστηματική αδιαφορία. Ομοίως, θεωρούμε ότι ουδείς μπορεί να αμφισβητήσει ότι το προσωπικό των ΕΔ αισθάνεται ότι βρίσκεται υπό διωγμό, με κάθε πιθανό τρόπο και στην κορυφή του διωγμού βρίσκεται το προσωπικό του ΠΝ, το οποίο, ως είναι αυτονόητο, θεωρείται το πιο κοστοβόρο Όπλο.

      Στο παρελθόν έχουμε αποκαλύψει πολύ σοβαρά στοιχεία για τις παραιτήσεις. Υπενθυμίζουμε:

• Δεν αυξήθηκαν μετά τη διπλή ελληνοτουρκική κρίση του 2020.
• Δεν αυξήθηκαν μετά τη συμμετοχή ελληνικών Φρεγατών στην, ομολογουμένως, αυξημένου κινδύνου επιχείρηση «ΑΣΠΙΔΕΣ».
• Δεν αυξήθηκαν καθ’ όλα τα προηγούμενα χρόνια των αυξημένων αριθμών πλόων ή αποστολών.
• Αυξάνονται επειδή οι στρατιωτικοί βιώνουν τον εμπαιγμό και διαπιστώνουν ότι οι ΕΔ αδυνατούν να διασφαλίσουν την αξιοπρεπή διαβίωσή τους.
• Αυξάνονται επειδή βιώνουν διαρκώς την αδικία και την απαξίωση που έχει ταυτιστεί με την καθημερινότητά τους.
• Αυξάνονται όταν βλέπουν ότι θίγονται ή απειλούνται θεμελιώδη, θεσμοθετημένα δικαιώματά τους (όπως η 25ετία ή η μείωση του εφάπαξ το 2012)

      Η πολιτική Ηγεσία, δυστυχώς δεν έχει πετύχει να εμπνεύσει όραμα στο προσωπικό, ούτε να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη του στη Διοίκηση. Έχουμε ξανασχολιάσει ότι ο βασιλιάς (Κράτος) είναι ξεκάθαρα γυμνός. Για να λυθεί το πρόβλημα πρέπει πρώτα να συνειδητοποιηθεί η έκτασή του και σε αυτό το σημείο διαπιστώνουμε την πρώτη, μεγάλη άρνηση. Κι αν μέχρι πρότινος σχολιάζαμε ότι επρόκειτο για μια, αναμφίβολα, δύσκολη κατάσταση που έπρεπε να αναστραφεί άμεσα, αν όχι «χθες», πλέον καθίσταται σαφές ότι η δύσκολη κατάσταση ξεκάθαρα πριμοδοτείται προκειμένου να γίνει δυσκολότερη. Το «γιατί» μπορεί να απαντηθεί μόνο από την Ηγεσία, αλλά το ερώτημα είναι αν επιθυμεί να απαντήσει.

      Πλέον υπάρχει πολύς δρόμος (που γίνεται ολοένα μακρύτερος) μέχρι να αναστραφεί το κλίμα και μέχρι οι στρατιωτικοί να ξανααισθανθούν ασφαλείς και αξιοπρεπείς. Οι ελληνικές ΕΔ διαπνέονται από μακραίωνες παραδόσεις και Αξίες. Οι στρατιωτικοί δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται σαν τα παιδιά για όλες τις δουλειές, καλύπτοντας κάθε κενό του κρατικού μηχανισμού στο πλαίσιο του αφηγήματος για «λιγότερο κράτος», όταν η καθημερινή εμπειρία δείχνει ότι και οι ΕΔ ως «λιγότερο κράτος» αντιμετωπίζονται, με όσα αυτό μπορεί να συνεπάγεται. Οι αυξανόμενες διαμαρτυρίες για πλήθος θεμάτων δεν αποτελούν δυστροπία, αλλά τα προβλήματα της καθημερινότητας τα οποία πνίγουν τους στρατιωτικούς.

      Σε μιαν εποχή που, ξεκάθαρα, συνεχίζει η υλοποίηση των δυσμενών προγραμματισμών του ΥΠΕΘΑ, πλέον ελαχιστοποιούνται οι ελπίδες για ουσιαστική παροχή μέτρων μέριμνας και κινήτρων. Για την ακρίβεια, δημιουργείται μια εντύπωση ότι τα Γενικά Επιτελεία έχουν αφεθεί μόνα τους σε αυτή την προσπάθεια και αυτό μόνο στις περιπτώσεις όπου υπάρχει η σχετική δυνατότητα ή βούληση, ανά περίπτωση. Όπως προειδοποιούσαμε εγκαίρως και με αυξημένη αγωνία, πλέον ο «ιός» των παραιτήσεων έχει ήδη μεταδοθεί σε όλα τα Όπλα. Απλώς στον ΣΞ και την ΠΑ δεν έχει ακόμα την ίδια έκταση με το ΠΝ, για το οποίο εσφαλμένα υπάρχει η αντίληψη ότι το πρόβλημα περιορίζεται μόνο στο Στόλο. Το δε, νέο «στοίχημα» που οφείλει να αντιμετωπίσει η Ηγεσία, εφόσον βεβαίως δεν πριμοδοτείται και αυτό, είναι η έμπρακτη τόνωση του ηθικού του προσωπικού που δεν επιθυμεί να παραιτηθεί, αλλά βρίσκεται υπό καθεστώς burnout, διότι σε αντίθετη περίπτωση φοβούμαστε ότι δεν απέχει και πολύ από την αυξανόμενη «πεπατημένη». Προς αυτή την κατεύθυνση οφείλουν να αναληφθούν πολλά μέτρα, που, ωστόσο, αμφισβητούμε εάν μπορούν να υποστηριχθούν οικονομικά, όπου και βρίσκεται κατά την άποψή μας η καρδιά του προβλήματος.

      Θα επαναφέρουμε για μια ακόμα φορά την τις προτάσεις μας για λήψης μέτρων, κατ΄ αρχάς ως γενικό πλαίσιο, τις οποίες ευελπιστούμε να μας δοθεί η ευκαιρία να αναπτύξουμε περαιτέρω σε κατ΄ ιδίαν επίσημη συνάντηση της Ομοσπονδίας μας με την Ηγεσία του ΥΠΕΘΑ και των ΓΕ:

              α.   Λήψη μέτρων σταδιοδρομικής φύσεως (όπως ενίσχυση του συστήματος μοριοδότησης με αντικειμενικά κριτήρια, προγραμματισμένες εναλλαγές προσωπικού στο Στόλο με βάση την ειδικότητα για αποφυγή εγκλωβισμού, μεταθέσεις με αίσθημα δικαίου κλπ). Αποκατάσταση εσωτερικών σταδιοδρομικών αδικιών και επίλυση προβλημάτων με ρεαλιστικό τρόπο (επέκταση μέτρου ΕΟΘ στους ΕΜΘ, επίλυση προβλήματος ηλικιακών ορίων ΕΠΟΠ, διακοπή διαδικασίας απολύσεων για λόγους υγείας υπό τις υφιστάμενες συνθήκες).

              β.   Θέσπιση οικονομικών μέτρων (πχ άμεση αποζημίωση με βάση αφενός τη ρεαλιστική προσφορά των στελεχών και αφετέρου τις τρέχουσες συνθήκες κόστους διαβίωσης, αποκατάσταση μισθολογικών αδικιών κλπ). Πραγματική αναγνώριση του έργου των στρατιωτικών. Επικαιροποίηση και επιτάχυνση διαδικασιών αποζημίωσης.

              γ.   Ενίσχυση των υφιστάμενων μέτρων μέριμνας προσωπικού με θέσπιση νέων (όπως η δημιουργία υποδομών και διαδικασιών μέριμνας και υποστήριξης τόσο των στελεχών, όσο και των οικογενειών τους, επέκταση υφιστάμενων μέτρων, δημιουργία στεγαστικού προγράμματος, δημιουργία υποδομών υποστήριξης τέκνων όπως με παιδικούς σταθμούς, αναβάθμιση υφιστάμενων υποδομών κλπ).

              δ.   Θεσμοθέτηση υπηρεσιακών και διοικητικών μέτρων (αντιμετώπιση φαινομένων διοικητικής αυθαιρεσίας, τήρηση και θεσμική ενίσχυση των προβλέψεων υπέρ του προσωπικού, παροχή ισχυρών κινήτρων για οικειοθελή δήλωση μονάδων Στόλου και παραμεθορίου, ενίσχυση υφιστάμενων διαδικασιών, συνειδητή προσαρμογή κανονιστικών και θεσμικών κειμένων στις ιδιαιτερότητες κάθε Όπλου ξεχωριστά κλπ).

              ε.    Ενίσχυση των εργασιακών συνθηκών με λήψη μέτρων (βελτίωση των συνθηκών εργασίας, ενίσχυση των εσωτερικών δομών και μέσων, ενίσχυση μέτρων Υγείας και Ασφάλειας στην εργασία, ισχυροποίηση του υφιστάμενου πλαισίου ΥΑΕ, ελαστικοποίηση στην εφαρμογή θεσμικών και κανονιστικών κειμένων που αφορούν δικαιώματα του προσωπικού, ενίσχυση ελεγκτικών μηχανισμών, καταπολέμηση εργασιακών συνδρόμων που οφείλονται σε ψυχοκοινωνικούς παράγοντες όπως εργασιακό στρες, burnout κλπ).

      Κυρίως, όμως, θεωρούμε ότι η Ηγεσία οφείλει μια ξεκάθαρη εξήγηση προς τους στρατιωτικούς, στο πλαίσιο της «δίκαιης ευγνωμοσύνης», αρχής γενομένης από το ποιος είναι ο πραγματικός σχεδιασμός της. Όπως χαρακτηριστικά σχολίαζε η ΕΣΠΕΕΝΠΑ και θα επεκτείνουμε για το σύνολο των ΕΔ, η Ηγεσία οφείλει να ξεκαθαρίσει τι ΕΔ θέλει να έχει και, κυρίως, με τι προσωπικό. Θα υπερθεματίσουμε δε, ευελπιστώντας ότι η όποια απάντηση θα είναι πλήρως εναρμονισμένη και θα σέβεται τη μακραίωνη στρατιωτική ιστορία της Πατρίδας, μας καθ’ όσον δεν πρόκειται να δεχθούμε την αποσύνθεσή των ΕΔ λόγω αριθμών που «δεν βγαίνουν». Το αρμόδιο οικονομικό επιτελείο οφείλει να μεριμνήσει ώστε «να βγουν». Εξάλλου η κοινή πείρα αποδεικνύει ότι το χρήμα εξακολουθεί να πηγαινοέρχεται. Αρνούμαστε να δεχθούμε ότι δεν υπάρχει για τις ΕΔ, όπως αρνούμαστε να δεχθούμε ότι δεν υπάρχει ενδιαφέρον.

— 
Πανελλαδική Ομοσπονδία Ενώσεων Στρατιωτικών – Π.Ο.Ε.Σ.