Η ανακάλυψη έγινε εφικτή όταν στις 13 Ιανουαρίου ένα τεράστιο παγόβουνο, με την ονομασία A-84, μήκους περίπου 30 χιλιομέτρων, ήτοι στο μέγεθος του Σικάγο, αποκολλήθηκε από την παγοκρηπίδα George VI, με αποτέλεσμα να αποκαλυφθεί ένα τμήμα του ωκεανού που είχε μείνει αθέατο εδώ και δεκαετίες.

Όπως αναφέρει η Washington Post, οι ερευνητές πήραν την απόφαση να εξερευνήσουν τον βυθό κάτω από το συγκεκριμένο σημείο. Άλλωστε κανένας δεν είχε φτάσει εκεί, πριν από αυτούς. Η επικεφαλής της επιστημονικής αποστολής Patricia Esquete δήλωσε ότι «είναι το είδος γεγονότος που όταν συμβαίνει, σταματάς ό,τι κάνεις εκείνη τη στιγμή».

«Αρπάξαμε τη στιγμή, αλλάξαμε το σχέδιο της αποστολής μας και το επιδιώξαμε, ώστε να μπορέσουμε να δούμε τι συμβαίνει στα βάθη από κάτω», τόνισε η Esquete.

Κατά τη διάρκεια της αποστολής, έγινε η πρώτη λεπτομερής, ολοκληρωμένη και διεπιστημονική μελέτη της γεωλογίας, της φυσικής ωκεανογραφίας και της βιολογίας. Ο πάγος που αποκολλήθηκε είχε έκταση 510 τετραγωνικά χιλιόμετρα, αποκαλύπτοντας μια αντίστοιχη έκταση του θαλάσσιου πυθμένα.

Πλούσια ζωή στον βυθό

Οι προσδοκίες ωστόσο δεν ήταν υψηλές. Οι επιστήμονες δεν περίμεναν ότι μπορεί να υπάρχει τόση πολλή ζωή κάτω από ένα πυκνό στρώμα πάγου. Το αποτέλεσμα τους εξέπληξε. «Δεν περιμέναμε να βρούμε ένα τόσο όμορφο, ακμάζον οικοσύστημα. Με βάση το μέγεθος των ζώων, οι κοινότητες που παρατηρήσαμε βρίσκονται εκεί εδώ και δεκαετίες, ίσως και εκατοντάδες χρόνια», είπε η Esquete.

Με το τηλεχειριζόμενο όχημα του Ινστιτούτου Schmidt Ocean, ROV SuBastian, η ομάδα έκανε έρευνες για οκτώ ημέρες και βρήκε ακμάζοντα οικοσυστήματα σε βάθη έως και 1.300 ευρώ.

Στο συγκεκριμένο σημείο εντοπίστηκαν γιγαντιαίες θαλάσσιες αράχνες, χταπόδια, παγόψαρα, κοράλλια και σφουγγάρια. Ένα από αυτά έχει σχήμα βάζου και εκτιμάται ότι είναι εκατοντάδων ετών. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι θα καταφέρουν να αναγνωρίσουν δεκάδες νέα ήδη.

«Ήμασταν πραγματικά έκπληκτοι και εντυπωσιασμένοι από την ποικιλομορφία και τον πλούτο των οικοσυστημάτων που βρήκαμε στον βυθό εκεί κάτω», είπε η Esquete, που είναι ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Αβέιρο στην Πορτογαλία.

Γιατί η ανακάλυψη είναι σημαντική

Η σημασία της ανακάλυψης, που ανακοινώθηκε την Πέμπτη, θεωρείται μεγάλη, καθώς αποδεικνύει ότι η ζωή βρίσκει τρόπους να αναπτύσσεται σχεδόν σε κάθε γωνιά του πλανήτη, ακόμη και κάτω από παγετώνες που δείχνουν αφιλόξενοι. Παράλληλα, εκτιμάται ότι θα αποτελέσει σημείο αναφοράς για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η ζωή στον βυθό μπορεί να επηρεαστεί από την υπερθέρμανση του πλανήτη.

«Ήταν απίστευτα τυχεροί που βρέθηκαν στο σωστό μέρος τη σωστή στιγμή και μπόρεσαν να δουν αυτό το οικοσύστημα», σημείωσε η Jyotika Virmani, επικεφαλής του Schmidt Ocean Institute, που είναι μη κερδοσκοπικός οργανισμός που υποστήριξε την έρευνα.

Οι επιστήμονες που μετείχαν στην αποστολή, που κράτησε περίπου έναν μήνα, χρησιμοποίησαν ένα τηλεκατευθυνόμενο υποβρύχιο όχημα προκειμένου να καταγράψουν βίντεο και φωτογραφίες. Επίσης, με τον ίδιο τρόπο πήραν δείγματα από τον βυθό στα πιο απομακρυσμένα σημεία της Ανταρκτικής. Η εξερεύνηση συνεχίστηκε και σε άλλες περιοχές της θάλασσας Bellingshausen, πιο μακριά από την παγοκρηπίδα. Ανάμεσα στα είδη που πιθανόν είναι άγνωστα στην επιστήμη, περιλαμβάνονται καρκινοειδή, θαλάσσια σαλιγκάρια, σκουλήκια και ψάρια.

Θα χρειαστούν μήνες εργαστηριακών αναλύσεων για να επιβεβαιωθεί η ανακάλυψη των νέων ειδών. «Το μεγαλύτερο μέρος της δουλειάς ξεκινάει τώρα», ανέφερε η Esquete.

Πώς ευδοκιμεί η ζωή κάτω από τέτοιο πάγο

Την περασμένη χρονιά, το Schmidt Ocean Institute είχε στείλει αποστολή στα ανοιχτά της Χιλής. Οι ερευνητές είχαν εντοπίσει πάνω από 70 νέα είδη, ανάμεσά τους οστρακόδερμα και θαλάσσια σαλιγκάρια.

Ωστόσο το μεγαλύτερο μυστήριο στην Ανταρκτική δεν αφορά κάποιο συγκεκριμένο είδος, αλλά ολόκληρο οικοσύστημα, αφού το ερώτημα αφορά το πώς ακριβώς ευδοκιμεί τόση ζωή κάτω από τέτοιο πάγο. Κι αυτό επειδή σε άλλα σημεία, οι οργανισμοί που κάνουν φωτοσύνθεση προσφέρουν τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για τα πλάσματα του βυθού. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν μπορεί να συμβεί κάτω από τον σκοτεινό πάγο της Ανταρκτικής. Οι οργανισμοί που εντοπίστηκαν δεν αποκλείεται να τρέφονται από ρεύματα, νερό από το λιώσιμο των πάγων ή άλλες πηγές τροφής. «Η περιοχή αυτή είναι πλέον ένα ενεργό πεδίο επιστημονικής έρευνας χάρη σε αυτήν την ανακάλυψη». 

Η Esquete ελπίζει να επιστρέψει στην περιοχή ώστε να παρακολουθήσει πώς η ζωή εξελίσσεται όταν ο πάγος αποκολλάται, προσφέροντας πολύτιμα στοιχεία για τις συνέπειες της υπερθέρμανσης του πλανήτη στους ωκεανούς. «Η απώλεια πάγου από το στρώμα πάγου της Ανταρκτικής συμβάλλει σημαντικά στην άνοδο της στάθμης της θάλασσας παγκοσμίως», δήλωσε η συν-επιστημονική υπεύθυνη της αποστολής Sasha Montelli του από το UCL του Λονδίνου. «Το έργο μας είναι κρίσιμο για την παροχή μακροπρόθεσμου πλαισίου αυτών των πρόσφατων αλλαγών, βελτιώνοντας την ικανότητά μας να κάνουμε προβλέψεις για μελλοντικές αλλαγές - προβλέψεις που μπορούν να ενημερώσουν για πολιτικές που μπορούν να αναλάβουν δράση. Αναμφίβολα θα κάνουμε νέες ανακαλύψεις καθώς θα συνεχίσουμε να αναλύουμε αυτά τα ζωτικής σημασίας δεδομένα», πρόσθεσε.

Τα τελευταία χρόνια, η παγοκρηπίδα George VI, από την οποία αποκολλήθηκε το συγκεκριμένο παγόβουνο, έχει ήδη παρουσιάσει εκτεταμένη τήξη.