Του Μάνου Χατζηγιάννη
Με την κομβική συνάντηση του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου με τον Πατριάρχη Μόσχας και πασών των Ρωσιών να πλησιάζει οι ισορροπίες όσον αφορά στο εκκλησιαστικό ουκρανικό ζήτημα μοιάζουν πιο λεπτές από ποτέ.
Στο Κίεβο όμως, όπου οι πολιτικές αρχές κόπτονται για την αυτοκεφαλία, αρχίζουν και εμφανίζονται ολοένα και περισσότερες φωνές, οι οποίες εκφράζουν την αγωνία τους και την ανησυχία τους για τα “τριάκοντα αργύρια” που πιθανολογείται πως θα ζητήσει το Φανάρι προκειμένου να παραχωρήσει τον πολυπόθητο τόμο.
Από τον Απρίλιο, ο πρόεδρος Πόροσενκο ισχυριζόταν ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας πιθανότατα θα γίνει αυτοκέφαλη στις 28 Ιουλίου, όταν γιόρτασε την 1030η επέτειο της χριστιανικής βάπτισης των Ρως. Πολλοί Ουκρανοί πίστεψαν τη δήλωση του προέδρου τους και, όταν δεν δόθηκε ο Τόμος, επιτέθηκαν κατά της κυβέρνησης, αλλά με πυρά και ενάντια στην Κωνσταντινούπολη και στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Για παράδειγμα, κυκλοφορεί ευρέως πλέον η άποψη πως η Κωνσταντινούπολη υπονομεύει τη διαδικασία της «δωρεάς αυτοκεφαλίας» και ότι αυτή πρέπει να διακηρυχθεί μονομερώς χωρίς τη συγκατάθεση του Φαναρίου.
Επιπλέον, ουκ ολίγοι πλέον κατηγορούν τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο για τους δεσμούς του με τους Ρωμαιοκαθολικούς και την αδυναμία λήψης αυστηρών αποφάσεων. Εκτός αυτού, οι Ουκρανοί φοβούνται ότι το Φανάρι ασχολείται μόνο με τα θέματα ιδιοκτησίας. Σε συγκεκριμένο άρθρο παρουσιάζεται μάλιστα ακόμη και ένας κατάλογος εκκλησιών, κτιρίων και εδαφών που ενδεχομένως να περάσουν στην κατοχή της Κωνσταντινούπολης και γίνεται λόγος για δήμευση των ιδιοκτησιών των Ουκρανικών Εκκλησιών και παράδοσή τους στους «Έλληνες εισβολείς».
Φυσικά, δεν είναι όλα τα μέσα ενημέρωσης της Ουκρανίας επικριτικά απέναντι στο Φανάρι, αλλά σκληρές δηλώσεις όπως οι προαναφερθείσες δεν είναι σπάνιες. Οι Ουκρανοί φαίνεται να έχουν επηρεαστεί από την αθέτηση της υπόσχεσης. Αλλά αλήθεια για ποιο πράγμα μπορεί κάποιος εξ αυτών να κατηγορήσει το Οικουμενικό Πατριαρχείο και τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο; Δεν υποσχέθηκαν άλλωστε στους Ουκρανούς ότι ο Τόμος θα απονεμηθεί σε συγκεκριμένη ημερομηνία.
Το Φανάρι κατανοεί σαφώς ότι στο σημερινό σενάριο (των συγκρούσεων μεταξύ των πιστών στην Ουκρανία), η αυτοκεφαλία μπορεί να χορηγηθεί μόνο αφού βρεθεί λύση για τη διαίρεση.
