Στο στόχαστρο της ειδικής ομάδας της ΑΑΔΕ που «ξεψαχνίζει» τα social media είναι, σύμφωνα με πληροφορίες, 2-3 περιπτώσεις tiktokers, που μάλλον δεν έχουν κάνει σωστούς "λογαριασμούς".

Η δημοσιοποίηση περιπτώσεων όπου γνωστοί/ές influencers βρέθηκαν φορολογικά εκτεθειμένοι/ες, ουσιαστικά αποκάλυψε το νέο πεδίο δράσης των ελεγκτικών υπηρεσιών, οι οποίες φαίνεται ότι προσαρμόζονται τάχιστα στη νέα πραγματικότητα, αξιοποιώντας μάλιστα υπερσύγχρονα ηλεκτρονικά όπλα για τον εντοπισμό εστιών φοροδιαφυγής.

«Δεν χρειαζόμαστε στοιχεία από τις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης», επισημαίνουν αρμόδιες πηγές και οι πληροφορίες αναφέρουν ότι στο… κυνήγι των influencers χρησιμοποιείται ειδικό λογισμικό (web scraping), με το οποίο εδώ και 2-3 χρόνια ανιχνεύονται και ερευνώνται οι αναρτήσεις σε βάθος ετών. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν πως, πιθανότατα προτού τελειώσει η χρονιά, η ειδική ομάδα της ΑΑΔΕ θα αποκτήσει ακόμα πιο ισχυρό λογισμικό.

Έλεγχος και για «ξέπλυμα»

Μετά τον εντοπισμό των περιπτώσεων όπου πιθανολογείται η απόκρυψη εισοδημάτων από πωλήσεις προϊόντων ή διαφημίσεις ή προωθητικές ενέργειες, έρχεται η ώρα της… κλήσης: θα πρέπει να επιδείξουν τα σχετικά τιμολόγια. Αν δεν υπάρχουν τιμολόγια, πέφτουν «καμπάνες».

«Ό,τι ισχύει για τους influencers ισχύει και για τους tiktokers», επισημαίνουν αρμόδιες πηγές, κι αυτό σημαίνει πρακτικά πως απαιτείται η έναρξη δραστηριότητας καθώς και το άνοιγμα βιβλίων. Σημειωτέον ότι ακόμα και οι παροχές σε είδος -π.χ. δωρεάν γεύματα ή δωρεάν διακοπές- θεωρούνται εισόδημα, άρα οι αποδέκτες οφείλουν ανάλογη φορολογική συμπεριφορά.

Κι αν για τους influencers τα πράγματα είναι λίγο πιο ξεκάθαρα, από τη στιγμή που πουλάνε, διαφημίζουν ή προωθούν προϊόντα, στην περίπτωση των tiktokers η κατάσταση είναι ελαφρώς πιο περίπλοκη, καθώς οι ανταμοιβές τους μέσω των ειδικών συμβόλων μπορεί να υποκρύπτουν ακόμα και «ξέπλυμα» χρήματος.

Αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι το ειδικό λογισμικό που χρησιμοποιεί η ομάδα της ΑΑΔΕ μπορεί να ρίξει φως και στο ποιος επιβραβεύει τον tiktoker.

Πρακτικά, με αυτό το λογισμικό μπορούν να εντοπιστούν και οι «χρηματοδότες» τους, δηλαδή όσοι βάζουν likes και διάφορα άλλα, που «μεταφράζονται» σε coins και εν συνεχεία σε χρήμα από τους tiktokers. Όταν εντοπιστούν, μπορούν να ερευνηθούν κατ' αρχάς οι τραπεζικοί τους λογαριασμοί στην Ελλάδα, ενώ, αν οι κινήσεις (αγορά coins) γίνουν από τράπεζες του εξωτερικού, η διαδικασία είναι πιο σύνθετη, καθώς πρέπει να γίνει σχετικό αίτημα από την ΑΑΔΕ.

Η influencer που έπεσε στα... μαλακά

Απόφαση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών δείχνει, πάντως, ότι το «δέσιμο» αυτών των υποθέσεων δεν είναι πάντα εύκολο.

Η ΔΟΥ Σύρου προέβη σε διενέργεια ελεγκτικών επαληθεύσεων στα τηρούμενα βιβλία και στοιχεία influencer για τα έτη 2017 έως 2020, καθώς και σε έλεγχο των κινήσεων (αναλήψεις, καταθέσεις) των τραπεζικών λογαριασμών της, ζητώντας της να θέσει στη διάθεση του ελέγχου όλα τα στοιχεία για την πηγή και την αιτία προέλευσης των χρηματικών ποσών που πιστώθηκαν σε τραπεζικούς της λογαριασμούς, από τα οποία θα αποδεικνύεται ότι τα εν λόγω ποσά έχουν φορολογηθεί με συγκεκριμένες διατάξεις ή ότι απαλλάσσονται του φόρου με ειδική διάταξη.

Από τους τραπεζικούς λογαριασμούς δεν εντοπίστηκε κάτι. Ωστόσο, της ζητήθηκε να προσκομίσει αντίγραφα των στοιχείων που έχουν εκδοθεί, καθώς και πιθανά συμφωνητικά που έχουν υπογραφεί με τους διαφημιζόμενους που εμφανίζονται στις αναρτήσεις της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι οποίες περιλαμβάνονταν στο ηλεκτρονικό αρχείο της Διεύθυνσης Ελέγχων.

Επί της ουσίας, μπήκαν στο μικροσκόπιο αναρτήσεις όπου -κατά τους ελεγκτές- διαφημίζονταν πλήθος προϊόντων ή επιχειρήσεων με «ταγκαρισμένους» λογαριασμούς.

Ο έλεγχος έκρινε ότι «λόγω της δημοφιλίας της προσφεύγουσας μέσω αναρτήσεων στις οποίες η ίδια χρησιμοποιεί προϊόντα ή υπηρεσίες δημιουργείται σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ καταναλωτή και επιχείρησης, βασικό γνώρισμα της προώθησης προϊόντων, και επομένως είναι δεδομένο το όφελος που δημιουργείται από τις αναρτήσεις αυτές για τις διαφημιζόμενες εταιρείες, καθώς χιλιάδες είναι οι χρήστες του Διαδικτύου που "ακολουθούν" την προσφεύγουσα και πιθανότατα θα θέλουν να αντιγράψουν την εμφάνισή της ή τον τρόπο ζωής της».

Και επειδή δεν υπήρχαν τιμολόγια για αυτές τις αναρτήσεις, εφαρμόστηκαν έμμεσες τεχνικές για τον προσδιορισμό του πραγματικού εισοδήματος της influencer και έπεσαν «καμπάνες» για αδήλωτα εισοδήματα:
- 2017: 58.625 ευρώ + ΦΠΑ 14.070 ευρώ
- 2018: 65.875 ευρώ + ΦΠΑ 15.810 ευρώ
- 2019: 44.025 ευρώ + ΦΠΑ 10.566 ευρώ
- 2020: 17.000 ευρώ + ΦΠΑ 4.080 ευρώ

Μόλις ξεπέρασε το σοκ, η influencer άσκησε ενδικοφανή προσφυγή. Για καλή της τύχη, η ΔΕΔ έκρινε ότι όντως δεν συνέτρεχαν οι λόγοι για να εφαρμοστούν οι έμμεσες τεχνικές ελέγχου, καθώς ήταν «αδύναμος» ο συλλογισμός των ελεγκτών για τις ατιμολόγητες αναρτήσεις, και έτσι η υπόθεση μπήκε στο αρχείο. Αυτό, φυσικά, δεν σημαίνει πως ανάλογες υποθέσεις που βρίσκονται στα «σκαριά» θα έχουν την ίδια κατάληξη.