Δύο στοιχεία – δύο αριθμητικά στοιχεία- είναι αρκετά για να δώσουν την εικόνα μιας αγοράς που μέσα σε 20 σχεδόν μήνες από την επιβολή των μέτρων περιορισμού της κίνησης κεφαλαίων (capital controls) έχει αλλάξει άρδην.
Το πρώτο στοιχείο αφορά τον συνολικό αριθμό των καρτών: Βρίσκονται σε κυκλοφορία 15 εκατομμύρια κάρτες, εκ των οποίων τα 12 εκατομμύρια είναι χρεωστικές. Και αν το πρώτο στοιχείο πιστοποιεί την μεγάλη άνοδο που σημειώθηκε από το καλοκαίρι του 2015 το δεύτερο φέρνει μαζί του ποιοτικά χαρακτηριστικά που έχουν άμεση σχέση με το προφίλ των συναλλασσόμενων και τις συμπεριφορές τους στις αγορές, τις μετακινήσεις, την ψυχαγωγία και την διασκέδαση. Πιο συγκεκριμένα, η χρήση έχει μετατοπιστεί από τις πιστωτικές στις χρεωστικές κάρτες καθώς 8 στις 10 συναλλαγές γίνονται πλέον με τη χρήση χρεωστικής κάρτας.
Με λίγα λόγια, περισσότερες κάρτες αλλά με άμεση σύνδεση με τους τραπεζικούς λογαριασμούς των χρηστών, μια εξέλιξη που αλλάζει και νοοτροπίες σε όλα τα επίπεδα. Για παράδειγμα, η χρήση των χρεωστικών καρτών σε μια ευρεία γκάμα συναλλαγών στην καθημερινότητα των πολιτών αφαιρεί τον "βραχνά" των μετρητών και δίνει μια άλλη διάσταση στην έννοια της ασφάλειας (ιδιαίτερα για ηλικιωμένους συμπολίτες μας). Επιπλέον, η χρήση των χρεωστικών καρτών διαμορφώνει ένα συνειδητό και υπεύθυνο καταναλωτή – χρήστη που νοιάζεται για το "πορτοφόλι" του.
Ας πάρουμε, όμως, τα πράγματα με τη σειρά. Η χρήση πιστωτικών αλλά κυρίως χρεωστικών καρτών γνώρισε μεγάλη άνοδο μετά την επιβολή των μέτρων περιορισμού της κίνησης κεφαλαίων (capital controls).
Στους περίπου 20 μήνες που έχουμε διανύσει από τον Ιούλιο του 2015, οι τράπεζες επιδόθηκαν σε μία συνεχή προσπάθεια για ενημέρωση και εκπαίδευση του κοινού, για τις δυνατότητες και τα πλεονεκτήματα της χρήσης των καρτών για τις καθημερινές συναλλαγές.
Η προσπάθεια αυτή των τραπεζών, βοηθήθηκε σε μεγάλο βαθμό από την πρόσφατη θέσπιση κινήτρων για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής από την πλευρά της Πολιτείας. Για παράδειγμα, η κάλυψη αφορολογήτου μόνο μέσω ηλεκτρονικών πληρωμών και η υποχρέωση για συγκεκριμένες κατηγορίες επαγγελμάτων κατοχής POS οδηγούν σε νέο κύμα αύξησης των ανέπαφων (contactless) συναλλαγών αλλά και μία πολύ ισχυρή τάση ζήτησης και χρήσης των καρτών και των POS.
Στο νέο αυτό τοπίο της ελληνικής αγοράς των 15 εκατομμυρίων καρτών, εκ των οποίων τα 12 εκατομμύρια είναι χρεωστικές, οι τράπεζες επιχειρούν διαρκώς να προσελκύσουν ιδιώτες πελάτες, ελεύθερους επαγγελματίες, μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις, παρέχοντας νέα πακέτα, νέα προϊόντα, με τους κατά το δυνατόν ευνοϊκότερους όρους. Προκειμένου να καλυφθούν οι διαφορετικές ανάγκες ανάλογα με τη δραστηριότητα της κάθε επιχείρησης, οι τράπεζες παρέχουν πλήρη γκάμα POS που περιλαμβάνει ενσύρματα με πληκτρολόγιο, ασύρματα WiFi, ασύρματα GPRS και mobile POS.
Η μεγάλη ζήτηση έχει αυξήσει τον ανταγωνισμό. Στα προγράμματα των τραπεζών, υπάρχει πλέον σειρά επιλογών, λειτουργικών ευκολιών και προνομιακών όρων που παρέχονται με την αγορά ή την μίσθωση POS. Από την εξασφάλιση ρευστότητας μέσω της δυνατότητας προεξόφλησης άτοκων δόσεων και δυνατότητα χρηματοδότησης με εξασφάλιση τις μελλοντικές πωλήσεις μέσω POS, μέχρι πρόσθετες διευκολύνσεις στις επιχειρήσεις που συναλλάσσονται με τουρίστες και ουσιαστική υποστήριξη στις μικρές επιχειρήσεις που μίσθωσαν ή αγόρασαν POS.
Ανέπαφες συναλλαγές
Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα POS υποστηρίζουν την πραγματοποίηση ανέπαφων (contactless) συναλλαγών, δηλαδή των συναλλαγών που δεν καθυστερούν για την εισαγωγή της κάρτας στην υποδοχή του τερματικού και δεν απαιτούν την πληκτρολόγηση PIN για συναλλαγές μικρότερες από 25 ευρώ.
Οι ανέπαφες συναλλαγές οι οποίες σήμερα αποτελούν το 7% του συνόλου των συναλλαγών στην Ελλάδα, αλλά η μελέτη στοιχείων από άλλες χώρες, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι αναμένεται η αύξησή τους το επόμενο διάστημα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στην Μεγάλη Βρετανία μέσα στα τελευταία δύο χρόνια, οι ανέπαφες συναλλαγές έχουν αυξηθεί από το 4% στο 30% οδηγούμενες κυρίως από την επέκταση της χρήσης καρτών στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Ένα αντίστοιχο πρόγραμμα χρήσης καρτών στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς βρίσκεται και στην Ελλάδα σε στάδιο προετοιμασίας.
Το νέο τοπίο με αριθμούς
Κλείνοντας, ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο που δείχνει την συνεχώς διευρυνόμενη βάση των συναλλασομένων αλλά και την μεγάλη γκάμα των δυνατοτήτων ως προς τις συναλλαγές είναι και το εξής: Τους τελευταίους μήνες σημαντική αύξηση, άνω του 60%, σημειώνεται σε εστιατόρια, ζαχαροπλαστεία, φούρνους και φαρμακεία.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με στοιχεία της Eurobank που συγκρίνουν τον Ιανουάριο του 2016 με τον Ιανουάριο του 2017, προκύπτει ότι:
Ο συνολικός αριθμός των συναλλαγών μέσω καρτών, είναι αυξημένος κατά 80%.
Η χρήση έχει μετατοπιστεί από τις πιστωτικές στις χρεωστικές κάρτες καθώς 8 στις 10 συναλλαγές γίνονται πλέον με τη χρήση χρεωστικής κάρτας.
Ο μέσος όρος ηλικίας των χρηστών καρτών είναι τα 46 έτη. Περίπου το 25% των χρηστών καρτών είναι άνω των 55 ετών, ενώ 6% είναι άνω των 70 ετών.
Οι κλάδοι με την μεγαλύτερη χρήση χρεωστικών και πιστωτικών καρτών εξακολουθούν να είναι τα super markets όπου γίνονται περισσότερες από 1 στις 3 συναλλαγές (αύξηση κατά 40%). Ακολουθούν τα πρατήρια καυσίμων και ο κλάδος της ένδυσης, αλλά σημειώνεται ότι σημαντική αύξηση, άνω του 60%, σημειώνεται σε εστιατόρια, ζαχαροπλαστεία, φούρνους και φαρμακεία.
Το 30% από τα νέα 10.000 αιτήματα για αγορά ή μίσθωση POS αφορούν ελεύθερους επαγγελματίες (γιατροί, δικηγόροι, μηχανικοί, λογιστές κ.α.)
