Ανησυχία έχει προκαλέσει στους επιστήμονες η µορφή και η ένταση των ρηγματώσεων σε κατοικηµένες περιοχές, όπως για παράδειγμα στις Βούτες Ηρακλείου και στα χωριά Κούλες και Μαγαρικάρι του ∆ήµου Φαιστού, επίσης στην Κρήτη. Οι ρωγµές στα εδάφη µεγαλώνουν, ο φόβος των κατοίκων μεγαλώνει, ενώ τα κλιµάκια, µε επικεφαλής τον πρόεδρο του Οργανισµού Αντισεισµικής Προστασίας (ΟΑΣΠ), καθηγητή Ευθύμιο Λέκκα, εντείνουν τις επιτόπιες έρευνές τους, όμως ακόμα δεν έχουν δοθεί ικανοποιητικές εξηγήσεις. Το µεγάλο ερώτηµα είναι πλέον τι γίνεται υποθαλάσσια καθώς οι ρωγµές στο Μαγαρικάρι, µια κοινότητα 200 µόνιµων κατοίκων, είναι µεγάλης έκτασης.
Ρήγματα, σεισμοί και υποθαλάσσια μυστήρια: Γιατί δεν µπορούν ακόµη να δοθούν επαρκείς εξηγήσεις
Σύµφωνα µε έκθεση που έχει γίνει, 15 σπίτια είναι εντελώς ακατάλληλα, ενώ πολλά εξ αυτών χρήζουν επισκευής και σχεδόν όλα τα σπίτια του οικισµού έχουν παρουσιάσει ρωγµές. «Εχουµε πάρα πολλά κατολισθητικά φαινόµενα στον ελληνικό χώρο», αναφέρει ο κ. Λέκκας και εξηγεί: «Ο ελληνικός χώρος είναι ένας δυναµικός χώρος, ένας εξελισσόµενος χώρος. Συνεπώς έχουµε δεκάδες, εκατοντάδες κατολισθητικά φαινόµενα. Το θέµα είναι πού αναπτύσσονται αυτά. Να αναπτύσσονται σε περιοχές οι οποίες δεν έχουν ανθρώπινες δραστηριότητες. Πρόκειται για µια φυσική διαδικασία, την οποία παρακολουθούµε και την αφήνουµε να εξελιχθεί. Οταν εξελίσσονται µέσα σε αστικούς χώρους και χώρους ιδιαίτερης σηµασίας, τότε αρχίζουµε και εµείς να ασχολούµαστε µαζί τους».
Από την πλευρά του, ο καθηγητής Τεχνικής Γεωλογίας και Γεωλογικής Μηχανικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Κωνσταντίνος Λουπασάκης, εκτιµά ότι πρόκειται για «σχηµατισµό που είναι επιρρεπής στις κατολισθήσεις, µια φυλλώδης µάργα, που όταν διαβραχεί, χάνει πολύ µεγάλο µέρος των µηχανικών της χαρακτηριστικών. Αυτή η µάργα έχει αρχίσει να εκδηλώνει µετακινήσεις». Κι ακόµα: «Η φορά µε την οποία γίνονται αυτές οι µετακινήσεις δεν είναι σαφής αυτή τη στιγµή, γι’ αυτόν τον λόγο τοποθετήσαµε κάποιους µάρτυρες, για να δούµε µε ποιον τρόπο κινείται ο σχηµατισµός. Κι αυτό γιατί ο οικισµός είναι χτισµένος πάνω σε µια ράχη, οπότε έχει και από τις δύο µεριές του ανοιχτά πρανή για να εκδηλωθούν µετακινήσεις». Τονίζει µάλιστα πως «το κουίζ που έχουµε να λύσου µε αυτή τη στιγµή είναι αν αυτές οι µετακινήσεις γίνονται προς µία κατεύθυνση, δηλαδή αν κινείται προς το ένα πρανές, ή αν έχουµε ανεξάρτητες ή συσχετιζόµενες µετακινήσεις, οι οποίες γίνονται και προς τα δύο πρανή του οικισµού».
Οι αιτίες που προκαλούν κατολισθήσεις
Όσον αφορά, δε, τους παράγοντες που προκαλούν την κατολίσθηση, ο κ. Λουπασάκης τούς κατηγοριοποιεί σε προπαρασκευαστικούς και εναυσµατικούς. «Προπαρασκευαστικοί παράγοντες στην περίπτωση αυτή είναι ότι έχουµε δύο πρανή εκατέρωθεν του οικισµού, είναι το ότι έχουµε γεωλογικούς σχηµατισµούς που είναι ευαίσθητοι στην εκδήλωση αυτών των φαινοµένων, άρα λοιπόν έχουµε απότοµη µορφολογία, άσχηµους γεωλογικούς σχηµατισµούς. Είναι η ύπαρξη του οικισµού πάνω και προφανώς τα φορτία τα οποία επιβάλλει επιτείνουν τα προβλήµατα. Από εκεί και πέρα, οι εναυσµατικοί παράγοντες προκύπτουν και από τον αποκλεισµό κάποιων παραµέτρων. ∆ηλαδή, σεισµούς δεν είχαµε, οπότε δεν µπορούµε να πούµε ότι η σεισµική ενεργότητα της περιοχής µπορεί να ενεργοποίησε αυτά τα φαινόµενα. Αυτό που είδαµε είναι ότι έχουµε αύξηση της υγρασίας, η οποία όµως πρέπει να λαµβάνει χώρα αρκετά µεγάλο χρονικό διάστηµα». Από τον περασµένο Φεβρουάριο η σεισµική δραστηριότητα στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί πεδίο διεθνούς ερευνητικού ενδιαφέροντος και βεβαίως έντονης ανασφάλειας εκατοµµυρίων πολιτών.
Το σεισµικό σµήνος στη Σαντορίνη «νέκρωσε» επί εβδοµάδες το νησί και γενικότερα τις Κυκλάδες, όπως και τρεις τουρκικές πόλεις, τη Σµύρνη, τα Μούγλα και το Αϊδίνιο, µε τις Αρχές της γείτονος να ενεργοποιούν σχέδιο αντιµετώπισης καταστροφών από πιθανό τσουνάµι.
Τρεις µήνες αργότερα, το µεσηµέρι της 23ης Απριλίου, εκδηλώθηκε ισχυρότατος σεισµός 6,2 Ρίχτερ στην Κωνσταντινού πολη, µε επίκεντρο τη θαλάσσια περιοχή του Μαρµαρά, στο ύψος της Σηλυβρίας, σε βάθος 6,92 χλµ. Πολύς κόσµος εγκατέλειψε πανικόβλητος τα σπίτια του, καθώς έγιναν 65 µετασεισµοί. Οι φονικότεροι σεισµοί παγκοσµίως καταγράφηκαν προ διετίας, στις 6 Φεβρουαρίου 2023, στη νοτιοανατολική άκρη της Μεσογείου, ταρακουνώντας φυσικά τα παράλια της ∆ωδεκανήσου και της Κρήτης. ∆έκα επαρχίες της Τουρκίας και άλλες τόσες της Συρίας εξαφανίστηκαν από τον χάρτη και οι νεκροί ανήλθαν τουλάχιστον στους 54.000. Κατά τους επιστήµονες, ο σεισµός έλαβε χώρα κοντά στην τριπλή επαφή µεταξύ της πλάκας της Ανατολίας, της αραβικής και της αφρικανικής. «Το ρήγµα της Ανατολικής Ανατολίας δέχεται την εξώθηση της Τουρκίας προς το Αιγαίο πέλαγος, ενώ ο µετασχηµατισµός της Νεκράς Θάλασσας φιλοξενεί τη βόρεια κίνηση της χερσονή σου της Αραβίας σε σχέση µε τις πλάκες της Αφρικής και της Ευρασίας», σηµείωναν στην έκθεσή τους, εκφράζοντας προ βληµατισµό για την ευρύτερη περιοχή.
