Αν και η Κίνα εδώ και δεκαετίες θεωρείται η «παγκόσμια βιομηχανική αυλή», οι σημερινοί επισκέπτες της επιστρέφουν με εντελώς διαφορετική εικόνα — και πολλές φορές, με φόβο.
Ο επικεφαλής της Ford, Τζιμ Φάρλεϊ, μετά από επίσκεψή του σε σειρά κινεζικών εργοστασίων, έμεινε άναυδος από τις τεχνολογικές καινοτομίες που ενσωματώνονται στα νέα οχήματα: λογισμικά αυτόνομης οδήγησης, αναγνώριση προσώπου, και παραγωγή με ελάχιστη ανθρώπινη συμμετοχή.

«Το κόστος και η ποιότητα των κινεζικών αυτοκινήτων είναι ανώτερα απ’ όσα βλέπω στη Δύση. Αν χάσουμε αυτόν τον ανταγωνισμό, δεν υπάρχει μέλλον για τη Ford», προειδοποίησε τον Ιούλιο.

Ρομπότ αντί για εργάτες – «Σκοτεινά εργοστάσια» χωρίς φως και ανθρώπους

Η εντύπωση του Φάρλεϊ δεν είναι μεμονωμένη.
Ο Αυστραλός δισεκατομμυριούχος Άντριου Φόρεστ, επικεφαλής του ομίλου Fortescue, που δραστηριοποιείται στην πράσινη ενέργεια, περιέγραψε εργοστάσια όπου «τα μηχανήματα ξεπηδούν από το δάπεδο και αρχίζουν να συναρμολογούν εξαρτήματα, χωρίς την παρουσία εργατών».

«Περπατάς δίπλα σε μια γραμμή συναρμολόγησης και ύστερα από 900 μέτρα, ένα φορτηγό βγαίνει έτοιμο από το εργοστάσιο – δεν υπάρχει κανείς. Όλα είναι ρομποτικά», δήλωσε.

Παρόμοια εμπειρία είχε και ο Γκρεγκ Τζάκσον, επικεφαλής της βρετανικής Octopus Energy, ο οποίος επισκέφθηκε «σκοτεινά εργοστάσια» παραγωγής κινητών τηλεφώνων, όπου το φως παραμένει σβηστό επειδή δεν υπάρχουν άνθρωποι.

Από τα φτηνά προϊόντα στις τεχνολογίες αιχμής

Η εποχή των «Made in China» φτηνών αγαθών ανήκει στο παρελθόν.
Η χώρα επενδύει πλέον μαζικά σε ηλεκτρικά οχήματα (EVs), μπαταρίες, ανεμογεννήτριες, ηλιακά πάνελ, drones και ρομποτική ακριβείας.

Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Ρομποτικής (IFR), η Κίνα έχει πραγματοποιήσει τεχνολογική αναγέννηση:

• Από 189.000 βιομηχανικά ρομπότ το 2014, σήμερα διαθέτει πάνω από 2 εκατομμύρια.

• Το 2024, προστέθηκαν 295.000 νέα ρομπότ, έναντι 34.000 στις ΗΠΑ και μόλις 2.500 στη Βρετανία.

• Διαθέτει 567 ρομπότ ανά 10.000 εργάτες, ξεπερνώντας τη Γερμανία (449) και τις ΗΠΑ (307).

Η κυβέρνηση στηρίζει το φαινόμενο με γενναίες φοροαπαλλαγές και πολιτικές του προγράμματος “Made in China”, γνωστές ως «jiqi huanren» (αντικατάσταση ανθρώπων με μηχανές).

Στόχος η παγκόσμια κυριαρχία και η αντιμετώπιση της γήρανσης

Αναλυτές προειδοποιούν πως αυτή η μετάβαση δεν αφορά μόνο την οικονομία αλλά και τη γεωπολιτική.
Η τεχνολογική υπεροχή δίνει στην Κίνα αυξανόμενο έλεγχο επί των παγκόσμιων αλυσίδων εφοδιασμού, ενώ η μαζική αυτοματοποίηση αντισταθμίζει τη ραγδαία γήρανση του πληθυσμού.

Ο αναλυτής Ρίαν Γουίτον, του Bismarck Analysis, εξηγεί:

«Η Κίνα προχωρά προληπτικά στην αυτοματοποίηση όχι για να αυξήσει τα περιθώρια κέρδους, αλλά για να αντισταθμίσει τη μείωση του εργατικού δυναμικού και να αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.»

Ο Δυτικός κόσμος μένει πίσω

Η έκρηξη της κινεζικής παραγωγικότητας απειλεί άμεσα τη βιομηχανική βάση της Δύσης.
Στη Βρετανία, η κινεζική εταιρεία BYD δεκαπλασίασε τις πωλήσεις της μέσα σε έναν χρόνο, ξεπερνώντας παραδοσιακές μάρκες όπως η Mini και η Renault.

«Οι Κινέζοι αναπτύσσουν και υλοποιούν νέα μοντέλα στο μισό χρόνο από τους Ευρωπαίους», σημειώνει ο Μάικ Χοουζ, επικεφαλής της SMMT.

Ο οικονομολόγος Σάντερ Τορντουάρ του Centre for European Reform προειδοποιεί ότι η Ευρώπη πρέπει να αυξήσει την υιοθέτηση ρομποτικής, διαφορετικά θα χάσει το πλεονέκτημα:

«Η ρομποτική μπορεί να εκτοξεύσει την παραγωγικότητα, αλλά και να έχει στρατιωτικές προεκτάσεις. Το να είναι η Κίνα μπροστά είναι θέμα ασφαλείας για όλους μας.»
 

Η Βρετανία κινδυνεύει να μείνει στο σκοτάδι

Παρά τις προειδοποιήσεις, η Βρετανία παραμένει ουραγός στην αυτοματοποίηση, με μόλις 2.500 νέα ρομπότ το 2024 και πτώση 35% στις νέες εγκαταστάσεις.
Ο Γουίτον υπογραμμίζει ότι οι επενδύσεις σε ρομπότ θα είχαν μεγαλύτερη απόδοση από τα προγράμματα επιδότησης πράσινης ενέργειας:

«Ρίχνουμε δισεκατομμύρια σε πράσινο υδρογόνο και συμβόλαια ανανεώσιμων. Αν δίναμε 5 δισ. ετησίως για ρομποτικό εξοπλισμό, η παραγωγικότητα θα εκτοξευόταν.»

Και προειδοποιεί:

«Οι χώρες που δεν αυτοματοποιούνται, θα χάσουν τις βιομηχανικές τους θέσεις. Τα "σκοτεινά εργοστάσια" της Δύσης θα υπάρχουν – αλλά δε θα παράγουν τίποτα.»