Κορυφώνονται οι αποκριάτικες εκδηλώσεις στην Αθήνα. Το ξεφάντωμα της τελευταίας Κυριακής των Αποκριών διαδέχεται η νηστεία της Καθαράς Δευτέρας. Η λαγάνα, ο ταραμάς, τα θαλασσινά και φυσικά ο χαλβάς είναι τα εδέσματα που έχουν την τιμητική τους ενώ οι χαρταετοί «δίνουν χρώμα» στον ουρανό.

Ο δήμος Αθηναίων για την Καθαρά Δευτέρα, 27 Φεβρουαρίου, διοργανώνει εκδηλώσεις στον λόφο Φιλοπάππου. Στις 10 το πρωί,  θα πραγματοποιηθεί ο περίπατος της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων ενώ μία ώρα αργότερα, στις 11 το πρώι, η συναυλία του Εργαστηρίου Ελληνικής Μουσικής του Δήμου Αθηναίων με τη συμμετοχή του Λάκη Χαλκιά.

Τις προηγούμενες ημέρες, από Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου μέχρι την Κυριακή 26 Φεβρουαρίου, έχουν προγραμματιστεί οι εξής εκδηλώσεις του Δήμου Αθηναίων:

Πέμπτη 23 Φεβρουαρίου

Πολιτιστικό Κέντρο Αγ. Ελευθερίου (Αναβρυτής 5)

19:00 Συναυλία με το ρεμπέτικο μουσικό σχήμα Μπιλαντέρια

Πολιτιστικό κέντρο «Μελίνα» (Ηρακλειδών 66 & Θεσσαλονίκης, Θησείο)

20:30 «Με διάθεση Latin». Συναυλία της Χορωδίας του Δήμου Αθηναίων.

Διαβάστε επίσης:   Απόκριες 2017: Πατρινό καρναβάλι (ΦΩΤΟ+ΒΙΝΤΕΟ)

Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου

Πλατεία Μοναστηρακίου

14.00 Αποκριάτικος περίπατος της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων.

Σάββατο 25 Φεβρουαρίου

Πεζόδρομος Ερμού

11.00 Αποκριάτικος περίπατος της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων

Κυριακή 26 Φεβρουαρίου

Ζάππειο (μπροστά από το Ζάππειο Μέγαρο)

11.00 Αποκριάτικος περίπατος της Φιλαρμονικής Ορχήστρας του Δήμου Αθηναίων

Σταθμός Μετρό Ακρόπολη

12.00 Πλακιώτικη Αποκριά με παρέλαση καρναβαλιστών. Ένας πανηγυρικός και μεθυστικός περίπατος στα στενά της Πλάκας με μουσικά όργανα, χορό και αποκριάτικα τραγούδια από τις Μορφές Έκφρασης. Διαδρομή: Mετρό Ακροπόλεως, Σέλλεϋ, Βύρωνος, πλατεία Αγίας Αικατερίνης, πλατεία Φιλομούσου Εταιρείας, Κυδαθηναίων, Αδριανουπόλεως, Τριπόδων, Φλέσσα, Λυσίου, Μάρκου Αυρηλίου, Αδριανού, πλατεία Μοναστηρακίου 

12.00 7ο Κυνήγι Θησαυρού στο πλαίσιο εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Ξεναγού. Φέτος στο κυνήγι εστιάζουμε στην περιοχή γύρω από την Ακρόπολη και την Πλάκα , μια γοητευτική αλλά ακόμα άγνωστη περιοχή της Αθήνας που οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε μόνο ως τουριστικό προορισμό. 

Καρναβάλι και Κούλουμα στη Γλυφάδα

Αποκριάτικο ραντεβού στην οδό Γούναρη, για το σχολικό καρναβάλι, δίνει και φέτος ο Δήμος Γλυφάδας. Την Κυριακή, 26 Φεβρουαρίου, ο Δήμος Γλυφάδας, σε συνεργασία με την Ένωση Συλλόγων Γονέων Γλυφάδας, διοργανώνει καρναβαλική παρέλαση μαθητών στην οδό Γούναρη και αποκριάτικο πάρτυ στην πλατεία Μακεδονίας με το παραδοσιακό κάψιμο του Βασιλιά Καρνάβαλου και μεγάλη συναυλία του Γιώργου Τσαλίκη.

Την πολύχρωμη πομπή, που θα ξεκινήσει από το ύψος της οδού Ανθέων, θα ανοίξει ο βασιλιάς καρνάβαλος και ακολουθεί το τρενάκι του Δήμου, γεμάτο ζωγράφους και χρώματα από τα νηπιαγωγεία της Γλυφάδας. Θα ακολουθήσουν μαθητές από τα Δημοτικά, που θα παρουσιάσουν με αποκριάτικη διάθεση διάφορα παραμύθια και τα Γυμνάσια και Λύκεια, που θα παρουσιάσουν ταινίες του παλιού ελληνικού κινηματογράφου.

Η παρέλαση από 1.000 περίπου μαθητές θα ξεκινήσει στις 11:30 το πρωί, από τη Γούναρη (στο ύψος της Ανθέων) θα συνεχίσει ευθεία και θα καταλήξει, μέσω της οδού Ακροκορίνθου, στην Πλατεία Μακεδονίας, όπου θα πραγματοποιηθεί το μεγάλο αποκριάτικο πάρτυ με πολύ χορό και μουσική.

Την Καθαρά Δευτέρα, τα Κούλουμα θα γιορταστούν στη θέση Πατητήρι, στην Άνω Γλυφάδα, στους πρόποδες του Υμηττού, από τις 12 το μεσημέρι. Εκτός από το πέταγμα των χαρταετών και τα σαρακοστιανά εδέσματα που θα προσφερθούν, θα πραγματοποιηθεί ένα παραδοσιακό γλέντι με τη Μαρία Νομικού και τον Πέτρο Ίμβριο.

Αποκριάτικό Γλέντι στην Πεντέλη

Ο Οργανισμός Πολιτισμού και Αθλητισμού του Δήμου Πεντέλης, υπό της αιγίδα του Δημάρχου Πεντέλης και σε συνεργασία με τους πολιτιστικούς συλλόγους του Δήμου, οργανώνει «Αποκριάτικο Γλέντι», για μικρούς και μεγάλους, την Κυριακή, 26 Φεβρουαρίου, από 11:00, μέχρις αργά, στην Πλατεία Αγίου Γεωργίου, στα Μελίσσια.

Το «Αποκριάτικο Γλέντι» περιλαμβάνει μουσική, τραγούδι, χορό γύρω από τη φωτιά στη πλατεία, άφθονο κρασί «Ζεστούρα» και άπειρα σουβλάκια.

Το Μαρούσι «ντύνεται» στα χρώματα 

Ο Δήμος Αμαρουσίου, η Κοινωφελής επιχείρηση Αθλητισμού - Πολιτισμού του δήμου και το Colour Day Festival διοργανώνουν το Μαρούσι…In Colour, το Σάββατο 25 Φεβρουαρίου, από τις 12 ως τις 3 το μεσημέρι.

Ντυθείτε χρώμα και ελάτε να διασκεδάσετε σε ένα τρελό αποκριάτικο party, χορεύοντας μαζί με τους Otherview, τον DJ Marnick και με τα Τμήματα Χορού του Αθλητικού και Πολιτιστικού Κέντρου καθώς και σχολές χορού της πόλης μας.

Ελάτε να βάλουμε χρώμα στο Μαρούσι μαζί με τον Δήμαρχο Αμαρουσίου Γιώργο Πατούλη, ο οποίος θα δώσει το σύνθημα της έναρξης του πάρτι.

Η είσοδος δωρεάν, Πλατεία Εθνικής Αντίστασης, Σταθμός ΗΣΑΠ.

Απόκριες με Μπίγαλη, Πωλίνα και Χαριτοδιπλωμένο

Σάββατο 25 Φεβρουαρίου και Κυριακή 26 Φεβρουαρίου

Η Πωλίνα, ο Κώστας Μπίγαλης και ο Κώστας  Χαριτοδιπλωμένος υπόσχονται χορό και αμέτρητα happenings πάνω και κάτω απ΄τη σκηνή του «Κυττάρου», το σαββατοκύριακό των Απόκριων. 

Αγαπημένα κομμάτια της δεκαετίας του '80 και του '90, όπως «Πάμε για τρέλες στις Σευχέλες» «Μελισσούλα», «Τα κορίτσια ξενυχτάνε», «Ροζ Μπικίνι», «Του Αιγαίου τα Μπλούζ», «Βραδινό μπανάκι», «Πους Απς», συνθέτουν το playlist των αποκριάτικου πάρτι.

Mασκέ πάρτι με τους Locomondo

Την  Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου  λίγο πριν το αποκορύφωμα της Αποκριάς,  οι Locomondo μας καλούν στο μασκέ πάρτι στον Σταυρό του Νότου  Club και υπόσχονται να μας παρασύρουν  με τραγούδια σε αποκριάτικους ρυθμούς κι όχι μόνο! 

Τραγούδια όπως το “δεν κάνει κρύο στην Ελλάδα” , το ”Μαγικό χαλί”  και με  “ rap, ska, reggae, hip-hop, dub, ska, reggae, one drop”, δεν αφήσουν κανέναν στην καρέκλα του.

O Διονύσης Σαββόπουλος στο Gazarte

Σάββατο 25 Φεβρουαρίου

Ο μεγάλος μας τραγουδοποιός επιστρέφει στην κεντρική σκηνή του Gazarte για να μας αφηγηθεί ιστορίες από το ιστορικό Φορτηγό - το οποίο συμπλήρωσε μισό αιώνα από την πρώτη κυκλοφορία του- όπως και άλλες που αγαπάει το κοινό και ο ίδιος, έχοντας στο πλευρό του τραγοδοποιούς από τη νεότερη γενιά: Κατερίνα Πολέμη, Θέμος Σκανδάμης, Εύη Μάζη, καθώς και τους Γιώτη Κιουρτσόγλου, Δημήτρη Λάππα.

 Καθαρά Δευτέρα στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος ΝιάρχοςΤο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ) μας προσκαλεί να ζήσουμε ένα διαφορετικό τριήμερο και να γιορτάσουμε όλοι μαζί στο Πάρκο το Καρναβάλι και τα Κούλουμα.

Την Κυριακή, το ΚΠΙΣΝ θα γιορτάσει το πρώτο του Καρναβάλι και θα φιλοξενήσει στο Πάρκο Σταύρος Νιάρχος ένα άκρως αποκριάτικο πάρτι. 

Οι Βloco Swingueira, Palov και Patatatiti θα συναντηθούν στο Ξέφωτο και θα μας παρασύρουν με τους γρήγορους ρυθμούς τους, ενώ, παράλληλα, θα πραγματοποιούνται εργαστήρια face painting και κατασκευής μάσκας για να μπούμε όλοι, μικροί και μεγάλοι, στο κλίμα του Καρναβαλιού.

Το εορταστικό κλίμα, θα συνεχιστεί την Καθαρά Δευτέρα με νηστίσιμους μεζέδες και το καθιερωμένο πέταγμα του χαρταετού στο Πάρκο. Την πολύχρωμη ατμόσφαιρα θα συμπληρώσουν οι ήχοι του του Μάνου Αχαλινωτόπουλου και του μουσικού του σχήματος, που θα παρουσιάσουν ένα χορευτικό ρεπερτόριο εμπνευσμένο απ’ όλες τις γωνιές της χώρας.

Για όσους όμως που δεν θα έχουν χαρταετό, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας! Στα Νότια Μονοπάτια θα διοργανωθεί εργαστήρι (11.00-14.00), όπου γονείς και παιδιά θα έχουν την ευκαιρία να κατασκευάσουν τον δικό τους χαρταετό

Αναλυτικά το πρόγραμμα 

Ελεύθερη δημιουργική απασχόληση για παιδιά 

Παρασκευή 24/2, Σάββατο 25/2 & Κυριακή 26/2, Ώρα: 17.00-20.00

Το τελευταίο τριήμερο της Αποκριάς, η φαντασία μας παίζει με τα χρώματα, για να μεταμορφώσει τη μάσκα μας και μαζί με αυτήν κι εμάς. Παιδιά όλων των ηλικιών εξερευνούν και αποτυπώνουν αποκριάτικα ζωγραφικά σχήματα, χρώματα και μορφές σε ένα εργαστήριο ελεύθερης δημιουργικής απασχόλησης.

Σχεδιασμός-Υλοποίηση: Χριστίνα Τσινισιζέλη, Εικαστικός

Έως 30 συμμετοχές ανά 30 λεπτά

Σχήματα και χρώματα στον ουρανό

Κυριακή 26/2

Ήρθε η ώρα ο ουρανός να γεμίσει χρώματα και σχήματα… Γι’ αυτό κι εμείς είμαστε έτοιμοι στο εργαστήριο χαρταετού να φτιάξουμε ιπτάμενες κατασκευές που θα χορεύουν στον αέρα! Άλλες με ουρές, άλλες με φτερά, άλλες με κορδέλες και σχοινιά, θα περιμένουν να στολιστούν, να πετάξουν και να ξεσηκώσουν μικρούς και μεγάλους σε ένα γιορτινό πολύχρωμο παιχνίδι χαράς. Οι συμμετέχοντες φιλοτεχνούν ο καθένας τον δικό του διακοσμητικό χαρταετό, ενώ στη συνέχεια δημιουργούν συλλογικά τρεις μεγάλους χαρταετούς, στα χρώματα του ΚΠΙΣΝ.

Σχεδιασμός-Υλοποίηση: Δάφνη Κουρή, Εικαστικός

Για παιδιά 6-11 ετών

Εώς 25 άτομα

Αποκριάτικο Πάρτι -Κυριακή 26.02.2017, Ώρα: 11.00-18.00, ΞΕΦΩΤΟ

Στο ΚΠΙΣΝ γιορτάζουμε το πρώτο μας καρναβάλι και σας προσκαλούμε σε ένα άκρως αποκριάτικο πάρτυ στο Ξέφωτο! Την εορταστική ατμόσφαιρα θα συμπληρώσουν live σχήματα, ορχήστρα κρουστών, DJ set με τον Palov, καθώς και εργαστήρια face painting και κατασκευής μάσκας για μικρούς και μεγάλους. Η πρόσβαση στο Πάρκο θα είναι ελεύθερη για όλους.

Ο Μάνος Αχαλινωτόπουλος στο ΚΠΙΣΝ, Καθαρά Δευτέρα, Ώρα: 13.00, ΞΕΦΩΤΟ

Την πολύχρωμη ατμόσφαιρα που θα δημιουργήσουν οι χαρταετοί, θα πλαισιώσει το εξαμελές μουσικό σχήμα του Μάνου Αχαλινωτόπουλου, που θα παρουσιάσει ένα παραδοσιακό χορευτικό ρεπερτόριο από όλες τις περιοχές της Ελλάδας, με έμφαση σε τραγούδια και σκοπούς της Αποκριάς.

Το σχήμα αποτελείται από τους τραγουδιστές Γιώργο Αγγελόπουλο και Ρία Ελληνίδου και τέσσερις σολίστες μουσικούς (κλαρίνο, βιολί, λαούτο και παραδοσιακά κρουστά).

 Κούλουμα στη Θεσσαλονίκη

Εκδηλώσεις με παραδοσιακή μουσική και χορό, αναβίωση πατροπαράδοτων εθίμων και προσφορά εδεσμάτων και χαρταετών, διοργανώνει ο δήμος Θεσσαλονίκης και οι δημοτικές κοινότητες με αφορμή τον εορτασμό της Καθαράς Δευτέρας, στις 27 Φεβρουαρίου.

Ειδικότερα, εκδήλωση με τίτλο "Κούλουμα 2017" με την αναβίωση πατροπαράδοτων εθίμων διοργανώνει η 3η δημοτική κοινότητα στον Κεδρινό Λόφο (Σέϊχ Σου - Πλ. Τσιάτρα), από τις 11π.μ. έως τις 3μ.μ. Θα προσφερθούν παραδοσιακά εδέσματα και χαρταετοί, ενώ θα συμμετάσχουν χορευτικά σχήματα του Λαογραφικού Πολιτιστικού Συλλόγου «Οι Φίλοι της Παράδοσης» και του 3ου και 4ου παραρτημάτων ΚΑΠΗ του δήμου Θεσσαλονίκης.

Με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια από τη Μακεδονία, τη Θράκη, τη Μ. Ασία και τον Πόντο, η 4η δημοτική κοινότητα διοργανώνει εκδήλωση με τίτλο "Κούλουμα 2017", στη διάρκεια της οποίας θα προσφερθούν νηστίσιμα εδέσματα. Η εκδήλωση θα γίνει στον αύλειο χώρο του Κέντρο Πολιτισμού Τούμπας (Κλεάνθους 57), από τις 11 π.μ. με τη συμμετοχή Πολιτιστικών Συλλόγων της περιοχής.

Η 5η δημοτική κοινότητα διοργανώνει εκδήλωση με τίτλο «Σας προσκαλούμε να γίνουμε μια παρέα» στο άλσος της Νέας Ελβετίας, από τις 11.00 το πρωί, με τα χορευτικά σχήματα του Πολιτιστικού Συλλόγου Χαριλάου και 4ου παραρτήματος του ΚΑΠΗ του δήμου Θεσσαλονίκης. Θα προσφερθούν παραδοσιακά εδέσματα και χαρταετοί.

Με παραδοσιακά εδέσματα και μουσική θα πραγματοποιηθεί η εκδήλωση με τίτλο "Κούλουμα 2017", που διοργανώνει η δημοτική ενότητα Τριανδρίας, στο πάρκο Μέσα Γειτονιάς Κύπρου (πρώην πάρκο Γενναδίου Τριανδρίας), από τις 11π.μ., όπου και θα μοιραστούν στα παιδιά χαρταετοί. Σε περίπτωση βροχής, η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στον αύλειο χώρο του παλαιού 1ου δημοτικού σχολείου Τριανδρίας (Τρικούπη 29 και Αγ. Σπυρίδωνος 2).

Το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης «πετάει» χαρταετό!

Κούλουμα για παιδιά, γονείς και φίλους, διοργανώνει την Καθαρά Δευτέρα, από τις 11:30 έως τις 13:30 το Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (ΜΦΘ) και προσκαλεί όλους να γεμίσουν με χαρταετούς τον ουρανό, στην Α' Προβλήτα του Λιμένος Θεσσαλονίκης.

Στον εξωτερικό χώρο του μουσείου, οι μικροί επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να ζήσουν την Καθαρά Δευτέρα στο κέντρο της πόλης. Το πρωί εκείνης της ημέρας, το μουσείο θα διαθέσει στους παρευρισκόμενους 100 χαρταετούς δωρεάν. Επιπλέον, όποιοι το επιθυμούν μπορούν να φέρουν τον δικό τους χαρταετό, καθώς επίσης λαγάνες και νηστίσιμες νοστιμιές για ένα υπαίθριο πικ νικ στο Λιμάνι Θεσσαλονίκης.

Απόκριες στο Δήμο Θέρμης

Ημέρες γλεντιού, καρναβαλιού και ξεγνοιασιάς για τους κατοίκους της Θέρμης η Αποκριά του 2017, κύρια «συστατικά» το κέφι, η ζωντάνια, το τραγούδι και ο χορός. Παραδοσιακά έθιμα με έντονο λαογραφικό ενδιαφέρον αναβιώνουν τις ημέρες της Αποκριάς στο Δήμο Θέρμης.

Οι εκδηλώσεις οργανώνονται από την Δημοτική Επιχείρηση Πολιτισμού Περιβάλλοντος και  Αθλητισμού Θέρμης και στηρίζονται στις συνεργασίες με τοπικούς φορείς. Μικροί και μεγάλοι μασκαράδες θα διασκεδάσουν σε κάθε γωνιά του Δήμου μέχρι να πέσει η αυλαία του καρναβαλιού συμμετέχοντας με πολύ κέφι σε όλες τις εκδηλώσεις όπως επιτάσσει η παράδοση της Σαρακοστής.

Δημοτική Κοινότητα Βασιλικων

Παρασκευή 24 Φεβρουαρίου 2017

Latin πάρτι – Πλατεία Χάνια – Ώρα 18.00

Δημοτική Κοινότητα Τρίλοφο

Κυριακή 26 Φεβρουαρίου 2017  

Καρναβάλι στο Πάρκο «Στεφανιά», Ώρα 11.30

Δημοτική Κοινότητα Θέρμης

27 Φεβρουαρίου 2017

Καθαρά Δευτέρα στο Φράγμα,  Ώρα 11.00

Τοπική κοινότητα Σουρωτής

27 Φεβρουαρίου 2017

Καθαρά Δευτέρα στην Πλατεία Σουρωτής, Παραδοσιακά Κούλουμα,  Ώρα 11.00

Στους ρτθμούς του καρναβαλιού μπήκε ο δήμος Νεάπολης-Συκεών, με την Κοινωφελή Επιχείρηση Υπηρεσιών (ΚΕΥΝΣ) να έχει σχεδιάσει ένα πλούσιο πρόγραμμα εκδηλώσεων με οδηγό την παράδοση, το οποίο επιφυλάσσει εκπλήξεις για μικρούς και μεγάλους.

Χοροί, συναυλίες, πάρτι και βεβαίως αποκριάτικα έθιμα διοργανώνονται σε όλες τις Δημοτικές Ενότητες. Εχουν προγραμματιστεί εκδηλώσεις στις πλατείες, τα Γυμναστήρια, τις Βιβλιοθήκες και άλλους δημοτικούς χώρους, όπως και στα όμορφα φυσικά τοπία σε Άγιο Παύλο, Νεάπολη, Πεύκα και Συκιές, με αποκορύφωμα τη γιορτή της Καθαράς Δευτέρας.

Η Καθαρά Δευτέρα θα γιορταστεί με το καθιερωμένο παραδοσιακό γλέντι, με ζωντανή μουσική και παραδοσιακά εδέσματα, από τις 10 το πρωί.

Καθαρά Δευτέρα 

Δημοτική ενότητα Αγίου Παύλου

Συμβολή οδών Ηπείρου και Λεωφόρου ΌΧΙ, με το συγκρότημα

«Δρόμοι στην παράδοση, κι όχι μόνο…»

Δημοτική ενότητα Νεάπολης

Ανοικτό Θέατρο Νεάπολης, με το μουσικό σχήμα «Τρίφωνο Παράδοσης»

Δημοτική Ενότητα Πευκών

Άλσος «Πατήρ Μεταξά», σε συνεργασία με τον Πολιτιστικό-Αιμοδοτικό Σύλλογο Κατοίκων Πεύκων, με το συγκρότημα του Ηρακλή Χατζηνικολάου.

Τα καλύτερα έθιμα σε όλη την Ελλάδα

Τα αερόστατα στον Πεντάλοφο Κοζάνης, ο «Καντής» οι «Λεράδες» και ο «Τσαγκάρης» στο Ρέθυμνο, ο Καραγκούνικος Γάμος στα Τρίκαλα, τα «μουζώματα» στον Αρχάγγελο στην Ρόδο και το «μπουρανί» του Τυρνάβου στη Λάρισα 

Οι ξέφρενοι εορτασμοί του Τριωδίου ολοκληρώνονται την Καθαρή Δευτέρα. Μια ιδιαίτερη μέρα για τη χώρα μας, καθώς συμβολίζει την πνευματική και σωματική «κάθαρση» πριν από την κατάνυξη της Μεγάλης Σαρακοστής.

Τελευταία ευκαιρία λοιπόν για γιορτή, και η εξοχή έχει την τιμητική της! Όλη η Ελλάδα, απ’ άκρη σ’ άκρη, υποδέχεται τη Σαρακοστή με τα δικά της ξεχωριστά έθιμα. Ας δούμε μερικά από αυτά...

Κοζάνη: Τα αερόστατα στον Πεντάλοφο Κοζάνης 

Ο Πεντάλοφος είναι ένας πετρόκτιστος θησαυρός, κτισμένος στα χίλια μέτρα υψόμετρο, στον αυχένα της βορειανατολικής Πίνδου, στην Κοζάνη και αξίζει για πολλούς λόγους κάποιος να τον επισκεφθεί.

Την Kαθαρή Δευτέρα, οι κάτοικοι δεν πετούν χαρταετό, αλλά αυτοσχέδια, μικρά αερόστατα που έχουν κατασκευάσει οι ίδιοι. Πρόκειται για χάρτινες πολύχρωμες κυλινδρικές κατασκευές, με την μεγαλύτερη να φθάνει στο 1,70 ύψος, ανοικτές από τη μία πλευρά, όπου ένα κομμάτι πανί βρεγμένο με εύφλεκτο υλικό βρίσκεται δεμένο στο κέντρο της οπής του αερόστατου. Ο δεξιοτέχνης κατασκευαστής βάζει φωτιά στο πανί και ένα λεπτό αργότερα, το αερόστατο αρχίζει να παίρνει ύψος. Εάν ο καιρός δεν είναι βροχερός, δεκάδες αυτοσχέδια πολύχρωμα αερόστατα από κάθε μέγεθος και τεχνοτροπία, σκεπάζουν τον ουρανό της ορεινής κοινότητας, διασκεδάζοντας όχι μόνο τους μικρούς που μαθαίνουν, αλλά και τους δεκάδες επισκέπτες της περιοχής.

Εάν ρωτήσει κανείς τους παππούδες του χωριού δεν θυμούνται πότε εμφανίστηκε το έθιμο στο χωριό τους. Όμως, επισημαίνουν με νόημα, ότι «οι Πενταλοφίτες, ως πελεκάνοι και αρχιμάστορες της πέτρας ταξίδευαν, όχι μόνο στην Θεσσαλία, την Ήπειρο, την Πελοπόννησο, την Κρήτη και τα Δωδεκάνησα, κτίζοντας πέτρινα αριστουργήματα αλλά έφταναν μέχρι και τα παράλια της Mεσογείου, την Συρία και τις χώρες της Mέσης Ανατολής. Επίσης, μετά το 1880, καταγράφονται και οι πρώτοι οικονομικοί μετανάστες στις ΗΠΑ, όπου στις αρχές του αιώνα κάποιοι αρχίζουν να επιστρέφουν στην γενέτειρα. Το πέταγμα του αερόστατου καθιερώθηκε την Καθαρή Δευτέρα, λόγω του ότι οι ‘’παρέες’’ των μαστόρων ήταν ακόμη στο χωριό, μιας και η αναχώρησή τους για τα «ξένα» γινόταν μετά τις 20 Μαρτίου.

Το αερόστατο αποτελείται από 16 χάρτινες, πολύ λεπτές κόλλες χαρτιού, για να γίνει η κατασκευή πολύ ελαφριά. Η ποικιλία των χρωμάτων θα δημιουργήσει ένα αερόστατο πολύχρωμο και χαρούμενο. Ένα πολύ λεπτό καλάμι στο κάτω μέρος, κρατά ανοικτό το αερόστατο στο οποίο δένεται σταυρωτά ένα σύρμα όπου στερεώνεται ένα πανί βουτηγμένο σε λάδι και πετρέλαιο. Η φωτιά του πανιού θα θερμάνει το εσωτερικό μέρος του αερόστατου ώστε να μπορέσει να απογειωθεί. Εάν οι καιρικές συνθήκες είναι καλές τα αερόστατα μπορεί να φθάσουν πολύ ψηλά, ακόμη και πάνω από τα χίλια μέτρα υψόμετρο, δημιουργώντας ένα ωραίο θέαμα στους επισκέπτες.

Ρέθυμνο: Ο «Καντής» οι «Λεράδες» και ο «Τσαγκάρης» 

Τριώδιο, Απόκριες, νηστεία, δημιουργία, τέχνες, παρέες, χρώμα, ελπίδα… Το σύμπλεγμα των ημερών που περικλείεται ημερολογιακά από το «Τριώδιο» που αρχίζει την Κυριακή του «Τελώνη και Φαρισαίου», διανύει την Κυριακή του «Ασώτου Υιού», την Κυριακή της «Απόκρεω» και φτάνει στην ολοκλήρωσή του την Κυριακή της «Τυρινής» ή «Τυροφάγου».

Με τον ντελάλη να ταξιδεύει σε όλο το Ρέθυμνο αλλά και τους άλλους νομούς της Κρήτης, οι Ρεθεμνιώτες καλούν τους συντοπίτες τους και όλους τους Κρητικούς να μετέχουν στον μήνα των καρναβαλικών και όχι μόνο εκδηλώσεων που πάνω από έναν αιώνα πλουτίζουν την πνευματική, καλλιτεχνική, πολιτιστική ζωή του Ρεθύμνου.

Όλα ξεκινούν με τις καντάδες, στις οποίες η λύρα, το μαντολίνο και οι μελωδίες από τις παλιές ρομαντικές εποχές δίνουν τον τόνο και το ρυθμό στον οποίο θα κινηθούν τόσο οι επίσημες εκδηλώσεις όσο και εκείνες που αφορούν στην ιδιωτική πρωτοβουλία, στη διάθεση στις παρέες, και στην αναβίωση των εθίμων από χωριό σε χωριό από το μεγαλύτερο έως και το μικρότερο.

Κανταδόροι και μασκαράδες, από τη Ρεθεμνιώτικη Πόρτα στην Αρχή της πόλης, την Πλατεία Αγνώστου Στρατιώτη, μέχρι τον ορεινό Ψηλορείτη, από το Πάνορμο και το Μελιδόνι μέχρι το νότιο Ρέθυμνο, τον Πλακιά και το Σπίλι, στο Ρουσσοσπίτι και στον Μέρωνα, ανταμώνουν για γλέντι, χορό και συναπαντήματα κεφιού και ελπίδας όπου το ζυμάρι σε όλες του τις εκδοχές, η τσικουδιά, το καλό κρασί, οι παραδοσιακοί μεζέδες, η λύρα και οι χοροί δείχνουν το δρόμο για μία διαφορετική πιο αισιόδοξη αντιμετώπιση της καθημερινότητας, από την οποία δε λείπει και ο σεβασμός και η απόδοση τιμών στις ψυχές που έχουν φύγει μέσα από τα τελετουργικά του Ψυχοσάββατου.

Έθιμα όπως το παιχνίδι του θησαυρού, το κλέψιμο της νύφης, το μουντζούρωμα, ο Καντής, η καμήλα, οι Λεράδες, ο Τσαγκάρης, ο Αρκουδιάρης, η καμπουρόγρια, το λαϊκό δικαστήριο, ο αγιασμός του γέλιου, το λαδικό καταβρεχτήρι.

Το έθιμο του Καντή με ρίζες στον Μυλοπόταμο και στην Επαρχία του Αγίου Βασιλείου, όπου ο μπροστάρης της μεγάλης παρέας γυρνάει τα σπίτια και το χωριό και ως ένας άρχοντας έχε το γενικό πρόσταγμα.

Καλαμπούρια, φάρσες, αστεία που μπορεί να συμβούν στον καθένα που θα βρεθεί μπροστά στη παρέα.

Η καμήλα είναι το έθιμο με την αυτοσχέδια καμήλα που γυρνάει στις γειτονιές και με σκέρτσα διασκεδάζει τον κόσμο κινούμενη από δύο άνδρες που είναι κρυμμένοι κάτω από το «δέρμα της» που είναι φτιαγμένο από κουβέρτες.

Στα μουτζουρώματα, έθιμο για να ξορκιστεί το κακό και το ανεπιθύμητο, η διασκέδαση είναι μεγάλη και η φασαρία από τις φωνές μεγαλύτερη. Μουτζούρωμα όχι βρωμιά, μέσα και κάτω από το οποίο πάντα κρύβεται η ανθρώπινη πλευρά, το φως, η καθαρότητα. Όπως και στο έθιμο του εξομολόγου όπου ένας μεταμφιεσμένος σαν ιερέας, εξομολογεί και απαλύνει με χαριτωμένο τρόπο τις «αμαρτίες» και την κακοκεφιά του εξομολογούμενου, συγχωριανού του, δημοσίως.

Στους Λεράδες, συναντάμε τον έντονο ήχο από τις κουδούνες, τα λέρια που βρίσκονται κρεμασμένα στη μέση των μεταμφιεσμένων ανδρών. Χορεύουν και ζώνουν με τη θωριά τους και τον βροντερό ήχο, τους επισκέπτες και τους συντοπίτες καλώντας τους σε αλλοπρόσαλλο βηματισμό που υποδηλώνει το χορό όσων θέλουν να τρέξουν, αλλά μένουν στον ίδιο τόπο…

Όπως παρόμοια και στο έθιμο του Τσαγκάρη που όλο μπαλώνει το στιβάνι του συντοπίτη του αλλά ποτέ δεν το τελειώνει με αποτέλεσμα να μαλώνουν συνεχώς.

Σε αυτό το «παιχνίδι» όλες τις ημέρες του Τριωδίου και των Αποκριών οι γεύσεις και οι μυρωδιές έχουν το δικό τους τεράστιο κεφάλαιο που λέγεται τοπική κουζίνα, άμεσα συνυφασμένη με το πώς οι νοικοκυρές θα μπορέσουν με τα καλούδια τους και τη μαγειρική τους τέχνη, να κάνουν τους ανθρώπους γύρω τους να χαμογελάσουν απολαμβάνοντας όλα όσα στρώνονται στο τραπέζι της κάθε μέρας ξεχωριστά.

Και κάπου εκεί να βρεθεί ο χρόνος για το ασβέστωμα των τοίχων, των μπεντενιών και των πεζοδρομίων για να είναι όλα άσπρα και καθαρά, για κάθε επισκέπτη που θα βρεθεί στο σπιτικό τους ή στη γειτονιά τους.

Μέχρι το Ψυχοσάββατο που όπως πολλοί λένε οι ψυχές είναι εκεί και βλέπουν τις πράξεις των ανθρώπων. Καμία εργασία δεν πραγματοποιείται ούτε καν γεωργική μιας και οι ψυχές στεναχωριούνται όπως λένε οι παλιές ιστορίες των γερόντων. Οι νοικοκυρές κυρίως στα χωριά φτιάχνουν τα γευστικότατα κόλλυβα, πάνε στις εκκλησιές τα ευλογούν και τα μοιράζουν στους συγγενείς και φίλους για τη συγχώρεση και την ανάπαυση των ψυχών.

Τρίκαλα: Ο καραγκούνικος γάμος 

Στα Μεγάλα Καλύβια, του νομού Τρικάλων, κάθε χρόνο την Καθαρά Δευτέρα και για παραπάνω από έναν αιώνα, γίνεται αναπαράσταση του παραδοσιακού καραγκούνικου γάμου. Παρουσιάζεται όλη η ιεροτελεστία του γάμου ενός καραγκούνικου ζευγαριού, όπως αυτός γινόταν μέχρι και τη δεκαετία του 1960-70 στα Μεγάλα Καλύβια και σε όλα τα καραγκουνοχώρια της Δυτικής Θεσσαλίας.

Πριν ξεκινήσει ο γάμος, όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο φιλόλογος Ευθύμιος Αθ. Κουφογιάννης, γίνονται τα αρραβωνιάσματα (σιβάσματα) του ζευγαριού – κανονικά, γίνονταν τουλάχιστον ένα χρόνο πριν- αλλά παρουσιάζονται μαζί με το γάμο για την οικονομία του χρόνου. Στην πλατεία του χωριού γίνονται τα στέφανα και ακολουθεί ο παραδοσιακός γαμήλιος χορός. Δύο πομπές συναντιούνται στην πλατεία για το μυστήριο του...γάμου: Η μία του γαμπρού που καταφθάνει πρώτος και η άλλη της νύφης που έρχεται από το Κονάκι, το ανακαινισμένο διώροφο τούρκικο διοικητήριο που αποτελεί την έδρα του Εκπολιτιστικού Λαογραφικού Ομίλου Καλυβίων (ΕΛΟΚ). Ο γαμπρός – αφού τον έχουν ξυρίσει δημόσια και υπό τους ήχους παραδοσιακών τραγουδιών - είναι ντυμένος με φουστανέλα και οι συγγενείς του με παραδοσιακές φορεσιές του παρελθόντος (σκούτινα, παντελόνια, γιλέκα, κ.λ.π.).

Η νύφη – στον ρόλο της συνήθως κάποιος νεαρός άνδρας – φοράει, σύμφωνα με τον κ. Κουφογιάννη, την παραδοσιακή νυφιάτικη καραγκούνικη φορεσιά , την οποία για να τη φορέσει ολόκληρη χρειάζεται κάμποσες ώρες. Ιδιαίτερα το δέσιμο και το στόλισμα του κεφαλομάντηλου χρειάζεται αρκετή ώρα και επιδεξιότητα. Τα παλαιότερα χρόνια, προσθέτει,  κυκλοφορούσε κι ένα κάρο γεμάτο με τα προικιά της νύφης που οι βλάμηδες έπαιρναν από το σπίτι της και τα μετέφεραν στο σπίτι του γαμπρού.

Η όλη διαδικασία των αρραβωνιασμάτων και του γάμου παρουσιάζεται ως παρωδία – κωμωδία με έξυπνες ατάκες, άφθονο χιούμορ και πολλές φορές «ακατάλληλες» χειρονομίες και κινήσεις που προκαλούν το γέλιο των παρευρισκόμενων. Την παράσταση «κλέβει» τις περισσότερες φορές ο ψευτοπαπάς με την παπαδιά του, που εισέρχονται στην πλατεία με μία μηχανή μεγάλου κυβισμού ή με κάποιο άλλο ασυνήθιστο μεταφορικό μέσο.

Οι θεατές – ανάμεσα στους Μεγαλοκαλυβιώτες και πολλοί επισκέπτες – παρακολουθούν αρχικά όλα τα δρώμενα και κατόπιν πιάνονται στον μεγάλο κύκλο του χορού και χορεύουν υπό τους ήχους του κλαρίνου παραδοσιακά δημοτικά τραγούδια της Θεσσαλίας και όχι μόνο.

Νωρίτερα, έχουν γευτεί την παραδοσιακή φασολάδα, που τους έχει προσφερθεί δωρεάν, μαζί με κρασί, από μέλη του πολιτιστικού συλλόγου ΕΛΟΚ και άλλους εθελοντές Μεγαλοκαλυβιώτες. Οι μάγειροι βάζουν όλη τη δεξιοτεχνία τους για να γίνει νόστιμη η φασολάδα, αφού η ποσότητά της ανέρχεται σε εκατοντάδες μερίδες. Η φασολάδα μαγειρεύεται λόγω Σαρακοστής ενώ είναι γνωστό ότι το πιο συνηθισμένο φαγητό του γάμου ήταν πληγούρι, δηλαδή χοντροκομμένο βρασμένο σιτάρι με πρόβατο.

Χαρακτηριστικό στοιχείο είναι το γεγονός ότι ακόμα και με αντίξοες καιρικές συνθήκες το έθιμο της αναπαράστασης πραγματοποιείται πάση θυσία.

Λάρισα: Το «μπουρανί» του Τυρνάβου 

Η Αποκριά στο νομό της Λάρισας, έχει ένα σημείο αναφοράς κι αυτό είναι το Τυρναβίτικο καρναβάλι, που κάθε χρόνο κορυφώνεται με το «μπουρανί» της Καθαράς Δευτέρας. Τα πρώτα στοιχεία για την τέλεση των αποκριάτικων εκδηλώσεων στον Τύρναβο χρονολογούνται γύρω στο 1898.

Για την προέλευση του, υπάρχουν δύο εκδοχές. Η πρώτη εκδοχή αναφέρει πως το έθιμο έχει βαθιές ρίζες στις Διονύσιες τελετές, τα Θεσμοφόρια, τα Αφροδίσια, τα Θαργήλια. Η δεύτερη ότι προέρχεται από Αρβανίτες που εγκαταστάθηκαν στον Τύρναβο γύρω στο 1770, λίγο πριν τα Ορλωφικά.

Η Αποκριά εορτάζεται με έναν πρωτότυπο αλλά και τολμηρό τρόπο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι το έθιμο είχε απαγορευθεί πολλές φορές, για να καθιερωθεί το 1980. Το «Μπουρανί», είναι ένα αποκριάτικο φαλλικό δρώμενο. Οι κάτοικοι του Τυρνάβου γιορτάζουν κάθε χρόνο τη γονιμότητα της γης, υμνούν τη φύση και την ευχαριστούν για τους καρπούς της.

Στην ιστορική παράδοση στο έθιμο συμμετείχαν μόνο άνδρες. Οι κάτοικοι της πόλης του Τυρνάβου την Καθαρά Δευτέρα πήγαιναν στου Προφήτη Ηλία μεταμφιεσμένοι. Φτάνοντας στον Προφήτη Ηλία, οι κάτοικοι έστρωναν διάφορα φαγητά και γέμιζαν με κρασί μια μεγάλη φιάλη σε σχήμα φαλλού. Παράλληλα ετοίμαζαν το «μπουρανί» που έχει τουρκική προέλευση. Τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή του χυλού είναι σπανάκι, τσουκνίδα, αλεύρι, λίγο ξύδι και καθόλου λάδι.

Το γλέντι ξεκινούσε με τους άντρες να κρατούν στα χέρια τους φαλλούς από πηλό ή ξύλο, το κυριότερο τελετουργικό σύμβολο. Από την δεκαετία του 1970 σταμάτησε το «μπουρανί» να είναι έθιμο των ανδρών μόνο. Πολλές γυναίκες άρχισαν να συμμετέχουν ενεργά σε όλα τα τελετουργικά μέχρι και τις μέρες μας.

Οι καρναβαλικές εκδηλώσεις στον Τύρναβο με αποκορύφωμα το «μπουρανί», είναι μια ολόκληρη τελετουργία και διαρκούν ένα μήνα. Ντόπιοι και επισκέπτες γίνονται ένα, με φανταχτερές στολές, κέφι, μουσική και άφθονο κρασί, τσίπουρο και φυσικά… χορό.

Με πλούσιες θεατρικές, παραστάσεις, πολιτιστικές εκδηλώσεις το Τυρναβίτικο καρναβάλι κορυφώνεται όπως και κάθε χρόνο με την παρέλαση των αρμάτων την Καθαρά Δευτέρα. Τα άρματα είναι κατασκευασμένα με πολύ μεράκι, εμπνευσμένα από την παράδοση, ενώ η ψυχή των εκδηλώσεων είναι οι χιλιάδες καρναβαλιστές που θα δώσουν ένα εύθυμο τόνο στις εκδηλώσεις.

Χανιά: Η «Καμήλα» βγαίνει στο χωριό 

Ένα έθιμο, που έρχεται από τα βάθη των αιώνων, είναι αυτό της καμήλας που αναβιώνει κάθε Καθαρή Δευτέρα, στο χωριό  Κάινα του Δήμου Αποκορώνου.Στην αναβίωση του εθίμου συμμετέχουν οι κάτοικοι του χωριού  που  αρχίζουν από νωρίς το πρωί  τις ετοιμασίες για την κατασκευή της καμήλας αλλά και του μουτζουρώματος. Τα  παιδιά μαζεύονται  σ' ένα σπίτι και βοηθούν το ένα το άλλο για να φτιάξουν τις πρωτότυπες στολές .

Οι ενήλικοι κάτοικοι που συμμετέχουν στην κατασκευή της καμήλας, μαζεύουν τα απαραίτητα υλικά από την προηγούμενη μέρα. Γύρω στις 10 το πρωί, μαζεύονται σε ένα ανοιχτό χώρο για να την κατασκευάσουν. Η Καμήλα είναι ένα Διονυσιακό έθιμο και πρωτοεμφανίστηκε τον 19ο αιώνα. Κατασκευάζεται από μια ξύλινη σκάλα, δύο κοφίνια που αποτελούν τις δύο καμπούρες της καμήλας, μία παλέτσα (είδος νάιλον πανιού που χρησιμοποιείται για τη συλλογή του ελαιοκάρπου) και το σκελετό του κεφαλιού ενός γαϊδάρου.

Στον ουρανίσκο του κεφαλιού τοποθετείται ένα καρούλι για να ανοιγοκλείνει το στόμα του με το τράβηγμα ενός σχοινιού. Στα μάτια του τοποθετούνται δύο μανταρίνια ζωγραφισμένα και ντύνεται με προβιές κουνελιών. Στην καμήλα μπαίνουν συνήθως τρεις άνθρωποι. Ένας κρατάει το κεφάλι στερεωμένο σε ένα ξύλο, και οι άλλοι δύο με τη βοήθεια των κοφινιών σχηματίζουν τις καμπούρες της.

Όταν όλα ετοιμαστούν, η  καμήλα ξεκινάει τη βόλτα της, σε κάθε σημείο του χωριού, για να καταλήξει στην κεντρική πλατεία.Πολλοί  ντόπιοι  ντύνονται με πρωτότυπες αυτοσχέδιες στολές ακολουθώντας την πορεία της. Οι μεταμφιεσμένοι έχουν κρεμασμένα επάνω τους, κυρίως λέρια προβάτων και προβιές ζώων. Το γλέντι συνεχίζεται μέχρι το βράδυ, με τη συνοδεία παραδοσιακών μουσικών κρητικών οργάνων.

Ρόδος: Τα «μουζώματα» στον Αρχάγγελο 

Ξεχωριστός και πιο εντυπωσιακός είναι ο εορτασμός των Αποκριών στο χωριό Αρχάγγελος της Ρόδου, ένα χωριό που κρατά τις παραδόσεις και τα έθιμα από τους περασμένους αιώνες, από γενιά σε γενιά. Το αποκορύφωμα του εορτασμού είναι το σκηνικό της Καθαρής Δευτέρας όπου επικρατούν τα «μουζώματα» και τα «αλευρώματα», παράλληλα με το γλέντι, τις μεταμφιέσεις και την σάτυρα.

Όλοι οι κάτοικοι του χωριού και οι επισκέπτες είναι υποχρεωτικό να βάψουν μαύρα τα πρόσωπα τους και να κυκλοφορούν έτσι, όλη την διάρκεια της Καθαρής Δευτέρας. Όσοι δεν το κάνουν μόνοι τους υποχρεώνονται να το κάνουν, έστω και με το ζόρι ενώ, την ίδια τύχη έχουν και οι επισκέπτες του χωριού.

Μέρος του εορτασμού είναι και τα «αλευρώματα» στα οποία επιδίδονται μεγάλοι και μικροί κάνοντας ακόμα πιο ξεχωριστό τον εορτασμό της Καθαρής Δευτέρας στο συγκεκριμένο χωριό.

Το έθιμο με τα «μουζώματα» έχει τις ρίζες του αρκετές δεκαετίες πίσω και σύμφωνα με κάποιους λαογράφους είναι κατάλοιπο των Διονυσιακών γιορτών. Όπως εξηγεί ο πρόεδρος του Πολιτιστικού συλλόγου Αρχαγγέλου «Ναίθωνας» Μιχάλης Τσακίρης, τα παλαιότερα χρόνια οι κάτοικοι του χωριού την ημέρα της Καθαρής Δευτέρας ντύνονταν με προβιές από πρόβατα και κατσίκια, που ετοίμαζαν το προηγούμενο χρονικό διάστημα και κάλυπταν τα πρόσωπα τους με πίτουρα και σπασμένο κάρβουνο στο οποίο έριχναν λίγο λάδι. Τώρα, το βάψιμο των προσώπων γίνεται με σύγχρονα μέσα.