Παρά τις συνεχείς πιέσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, δύο ευρωπαϊκοί τραπεζικοί κολοσσοί – η ιταλική UniCredit και η αυστριακή Raiffeisen Bank International (RBI) – εξακολουθούν να διατηρούν ισχυρή παρουσία στη ρωσική αγορά, σχεδόν τρία χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Η πλήρης αποχώρησή τους έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα περίπλοκη. Τα διατάγματα του Κρεμλίνου καθιστούν κάθε πώληση περιουσιακών στοιχείων εξαιρετικά δύσκολη, ενώ το κόστος εξόδου είναι τεράστιο: οι συναλλαγές απαιτούν έγκριση του ίδιου του Βλαντίμιρ Πούτιν, πώληση σε τιμή μειωμένη κατά 60% και επιπλέον «εισφορά» 35% επί της αξίας στο ρωσικό Δημόσιο.

Η Μόσχα δεν τις αφήνει να φύγουν

Η Ρωσία θεωρεί τη διατήρηση δυτικών τραπεζών όπως η UniCredit κρίσιμη, καθώς παραμένουν εντός του διεθνούς συστήματος Swift και επιτρέπουν τη λειτουργία εκατοντάδων δυτικών επιχειρήσεων στη χώρα.
Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών φέρεται να έχει αποφασίσει πως η αποχώρηση της UniCredit «θα έβλαπτε 250 ιταλικές εταιρείες» που συνεχίζουν να δραστηριοποιούνται στη Ρωσία.

Ταυτόχρονα, η Μόσχα χρησιμοποιεί τις τράπεζες αυτές ως πιθανό μοχλό πίεσης απέναντι στη Δύση, σε περίπτωση που επιχειρηθεί χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας.

Οι τράπεζες… βγάζουν κέρδη στη Ρωσία

Παρά την πίεση από τις Βρυξέλλες, οι δύο τράπεζες εξακολουθούν να αποκομίζουν σημαντικά οφέλη.
Η UniCredit και η RBI επωφελούνται από τα υψηλά ρωσικά επιτόκια και τις υπερβολικά αυξημένες προμήθειες, φτάνοντας σε συνδυασμένα κέρδη άνω των 3 δισ. ευρώ το 2023 — τριπλάσια από το 2021.

Η UniCredit, για παράδειγμα, μετέτρεψε ζημίες 200 εκατ. ευρώ σε κέρδη 577 εκατ. ευρώ, κυρίως χάρη στη μείωση προσωπικού και υποκαταστημάτων. Παράλληλα, τριπλασίασε τις προμήθειες διαχείρισης λογαριασμών στα 22.000 ρούβλια (208 ευρώ), ενώ προετοιμάζεται για νέες αυξήσεις.

Η Δύση πιέζει, ο Πούτιν μπλοκάρει

Η ΕΚΤ ζητά επίσπευση της αποχώρησης έως το 2026, ωστόσο η διαδικασία θεωρείται αδύνατη χωρίς την έγκριση του Κρεμλίνου.
Η UniCredit έχει μειώσει καταθέσεις και δάνεια στη Ρωσία κατά 90% από το 2022, ενώ η Raiffeisen έχει επιβάλει μηδενικά επιτόκια για να αποθαρρύνει νέους πελάτες. Παρ’ όλα αυτά, το ήμισυ των κερδών της RBI προέρχεται ακόμα από τη Ρωσία, και αυτά τα ποσά παραμένουν “παγιδευμένα” εκεί.

Η «σκιώδης οικονομία» της Ρωσίας – Ποιος καλύπτει το κενό

Μόλις 378 δυτικές εταιρείες έχουν αποχωρήσει πλήρως από τη Ρωσία, με ζημιές άνω των 700 δισ. δολαρίων, ενώ πάνω από 2.100 παραμένουν.
Την ίδια ώρα, η Κίνα έχει καλύψει το κενό, αυξάνοντας ραγδαία την παρουσία της σε ενέργεια, τεχνολογία και αυτοκινητοβιομηχανία: το μερίδιό της στην αγορά αυξήθηκε από 9% σε 57% από το 2022 μέχρι το 2024.

Η ρωσοκινεζική συνεργασία δίνει νέα πνοή στη Μόσχα, ενώ η Δύση παρακολουθεί με τις τράπεζές της ακόμα εγκλωβισμένες στο ρωσικό σύστημα.