Το αγαπημένο αρχαίο ελληνικό γλυπτό, γνωστό ως «Καθήμενος Πύκτης» (300-50 π.Χ.), ένα από τα πιο ρεαλιστικά όλων των αρχαίων ελληνικών γλυπτών, είναι ένα από τα πιο συγκινητικά και συναισθηματικά έργα τέχνης από εκείνη την περίοδο, θυμίζοντας ότι ο πόνος και οι δυσκολίες της ανθρώπινης ζωής είναι καθολικές και πέρα από τα όρια του χρόνου. ( Φώτο & Βίντεο)

Δημιουργήθηκε σε μια εποχή που οι Έλληνες γλύπτες της Ελληνιστικής εποχής είχαν ξεπεράσει τα τυποποιημένα, τυπικά σχήματα και άρχισαν να απεικονίζουν τον άνθρωπο με πλήρη ρεαλισμό, όπως αναφέρει σε δημοσίευμα της η 

Το αριστούργημα είναι τόσο ζωντανό που οι θεατές του, περιμένουν σχεδόν να δουν τον άνθρωπο να αρχίζει να κινείται και να μιλά. Είναι δύσκολο να πιστέψουμε πώς ένα αρχαίο έργο τέχνης θα μπορούσε να ενσωματώσει τη ρεαλιστική απεικόνιση του απλού ανθρώπου, στοιχείο που έγινε ο μόνος κανόνας στη σύγχρονη εποχή.

Ο Πυγμάχος των Θερμών (National Museum of Rome/ Palazzo Massimo alla Terme).

Ανακαλύφθηκε στους κήπους του Παλάτι Quirinale της Ρώμης το 1885, όπου είχε ταφεί προσεκτικά αιώνες νωρίτερα – ίσως από ανθρώπους που δεν ήθελαν ο αγαπημένος τους πυγμάχος να γίνει θύμα εκείνων που κατά τη χριστιανική εποχή ως γνωστό έλιωναν τα παγανιστικά χάλκινα γλυπτά.

Σε σχεδόν τέλεια κατάσταση μετά από σχεδόν είκοσι αιώνες, το γλυπτό είναι μια άψογη απεικόνιση του πόνου και της ταλαιπωρίας των αρχαίων Ελλήνων πυγμάχων, ενώ απεικονίζει τη μεγάλη αξιοπρέπεια ενός ανθρώπου που έχει αγωνιστεί για δεκαετίες και παρόλα αυτά φαίνεται να κοιτάζει προς τον θεατή ζητώντας, «Πρέπει να παλέψω ξανά; Δεν έχω κάνει αρκετά;».

Ο Πυγμάχος φοράει δερμάτινα περιτυλίγματα χεριών, ή ιμάντες, που οι πυγμάχοι εκείνης της εποχής φορούσαν πάντα σε αγώνες. Αυτά χρησίμευαν ως η μόνη προστασία για τους πυγμάχους, οι οποίοι, όπως και όλοι οι άλλοι αθλητές, ανταγωνίζονταν γυμνοί.

Είναι πιθανό ότι ο Πυγμάχος κοσμούσε τις Θέρμες του Κωνσταντίνου. Αφού οι Γότθοι εισέβαλαν στη Ρώμη, κατέστρεψαν τα υδραγωγεία που υδροδοτούσαν τη μεγάλη πόλη, αφήνοντας τις Θέρμες χωρίς νερό και οδηγώντας στην παρακμή ολόκληρη την περιοχή.
Όπως και το άγαλμα του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό, τα δάχτυλα του πυγμάχου έχουν φθαρεί κατά το πέρασμα του χρόνου από εκείνους που επισκέπτονταν το άγαλμα – κορυφαίοι ειδικοί πιστεύουν ότι ο Πυγμάχος θεωρείτο πως είχε μαγικές ή προφυλακτικές δυνάμεις. Αυτός ίσως ήταν ο λόγος για τον οποίο το γλυπτό είχε θαφτεί τόσο προσεκτικά σε μεταγενέστερους χρόνους.

H σπασμένη, πεπλατυσμένη μύτη του αθλητή, τα αυτιά σε σχήμα κουνουπιδιού και η πλήρης εξάντληση προκαλούν ένα αίσθημα αδυναμίας, και ίσως ακόμη και απόγνωσης, στο τέλος της καριέρας του άνδρα.

Ίσως ο καλλιτέχνης ήθελε να απεικονίσει την ανησυχία ενός αθλητή στο τέλος των ημερών της δόξας του, αντιμετωπίζοντας μια ενδεχόμενη λησμονιά μετά από δεκαετίες φήμης και λατρείας που απολάμβανε από το κοινό, κοιτάζοντας με φόβο ένα αβέβαιο μέλλον.

Οι ουλές του στόματος και του προσώπου του Πυγμάχου ήταν αρχικά επικεκαλυμμένες με χαλκό, ενώ άλλα κομμάτια χαλκού στον ώμο, το χέρι και το μηρό του είχαν σκοπό να αναπαριστούν σταγόνες αίματος, προκαλώντας ακόμη πιο ολοκληρωμένη ρεαλιστική μορφή από αυτή που αντικρύζουμε σήμερα.

Ο Ιταλός αρχαιολόγος Rodolfo Lanciani, ο οποίος επιμελήθηκε την παρουσίαση του υπέροχου γλυπτού, κατέγραψε αργότερα τις εντυπώσεις του για τη μνημειακή ανακάλυψη στο Παλάτι Quirinale:

«Έχω δει, στη μακρά καριέρα μου ως αρχαιολόγος, πολλές ανακαλύψεις. Έχω βιώσει έκπληξη μετά από έκπληξη. Έχω συναντήσει μερικές φορές και απροσδόκητα πραγματικά αριστουργήματα, αλλά δεν έχω νιώσει ποτέ τόσο εξαιρετική εντύπωση όπως αυτή που μου δημιουργήθηκε από το θέαμα αυτού του υπέροχου δείγματος ενός ημι-βάρβαρου αθλητή, που βγαίνει αργά από το έδαφος, σαν να ξυπνά από μια μακρά ανάπαυση μετά από τους γενναίους αγώνες του».

Αρχικά αποτελείτο από οκτώ κομμάτια μέσω της τεχνικής του χαμένου κεριού, που αργότερα συγκολλήθηκε επιμελώς μαζί. Χάλκινο αριστούργημα συντηρήθηκε προσεκτικά από τον συντηρητή τέχνης Nikolaus Himmelmann το 1989 πριν εμφανιστεί στη Βόννη της Γερμανίας.

Τον Αύγουστο του 2019 ο Αμερικανός ηθοποιός και ο δύο φορές νικητής του Όσκαρ Kevin Spacey απήγγειλε ποίημα του Ιταλού ποιητή Gabriele Tinti, γραμμένο προς τιμήν του αρχαίου γλυπτού αριστουργήματος. Μπορείτε να παρακολουθήσετε τον Kevin Spacey να απαγγέλλει την ποίηση του Gabriele Tinti στο παρακάτω βίντεο: