Το μαγνητικό πεδίο της Γης άλλαξε δραματικά λίγο περισσότερο από 40.000 χρόνια πριν. Τώρα μπορούμε να βιώσουμε αυτήν την αναταραχή ως έναν ανησυχητικό θόρυβο που ερμηνεύεται από πληροφορίες που συλλέχθηκαν από την αποστολή Swarm της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος.
Τι δείχνουν τα επιστημονικά δεδομένα για το μαγνητικό πεδίο της Γης
Συνδυάζοντας τα δορυφορικά δεδομένα με ενδείξεις για τις κινήσεις των γραμμών του μαγνητικού πεδίου στη Γη, οι γεωεπιστήμονες χαρτογράφησαν το λεγόμενο γεγονός Laschamps (η πιο πρόσφατη αναστροφή των πόλων διάρκειας το πολύ 1.000 ετών) και το αναπαρέστησαν χρησιμοποιώντας φυσικούς θορύβους όπως το τρίξιμο του ξύλου και τη συντριβή των βράχων που συγκρούονται.
Η ηχογράφηση που προκύπτει από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Δανίας και το Γερμανικό Ερευνητικό Κέντρο Γεωεπιστημών δεν μοιάζει με τίποτα που έχετε ακούσει ποτέ.
Ο ήχος θυμίζει θρίλερ
Έχοντας προκύψει από τα υγρά μέταλλα στον πυρήνα του πλανήτη μας, το μαγνητικό πεδίο της Γης εκτείνεται σε δεκάδες έως εκατοντάδες χιλιάδες χιλιόμετρα στο διάστημα. Μας προστατεύει, εκτρέποντας τα ηλιακά σωματίδια που θα μπορούσαν να απογυμνώσουν την ατμόσφαιρα.
Στον τρέχοντα προσανατολισμό του, οι γραμμές του πεδίου σχηματίζουν κλειστούς βρόγχους που κατευθύνονται από τον νότο προς τον βορρά πάνω από την επιφάνεια του πλανήτη και μετά από τον βορρά προς τον νότο βαθιά μέσα σε αυτόν.
Ωστόσο, κάθε τόσο το πεδίο αντιστρέφει τυχαία την πολικότητα του. Αν αυτό συνέβαινε ξανά σήμερα, οι βελόνες των πυξίδων μας που δείχνουν βορρά θα έδειχναν τον Νότιο Πόλο.
Το τελευταίο τέτοιο καταστροφικό γεγονός συνέβη πριν από περίπου 41.000 χρόνια, αφήνοντας ένα αποτύπωμα στις ηφαιστειακές ροές Laschamps στη Γαλλία. Καθώς το πεδίο αποδυναμώθηκε σε μόλις 5% της τωρινής ισχύος του, η διαδικασία αντιστροφής επέτρεψε σε ένα πλεόνασμα κοσμικών ακτίνων να περάσει στην ατμόσφαιρα της Γης.
Ανωμαλίες μαγνητικού πεδίου
«Η κατανόηση αυτών των ακραίων γεγονότων είναι σημαντική για την εμφάνισή τους στο μέλλον, τις προβλέψεις για το διαστημικό κλίμα και την αξιολόγηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον και στο γήινο σύστημα», εξήγησε τότε η Sanja Panovska στο Γερμανικό Ερευνητικό Κέντρο Γεωεπιστημών Γεωφυσικής.
Χρειάστηκαν 250 χρόνια για να πραγματοποιηθεί η αναστροφή Laschamps και παρέμεινε στην ασυνήθιστη κατεύθυνση για περίπου 440 χρόνια. Το πολύ, το μαγνητικό πεδίο της Γης μπορεί να παρέμεινε στο 25% της τωρινής ισχύος του, καθώς η βόρεια πολικότητα μετακινήθηκε προς τα νότια.
Πρόσφατες ανωμαλίες του μαγνητικού πεδίου, όπως η εξασθένηση πάνω από τον Ατλαντικό ωκεανό, έχουν οδηγήσει σε ερωτήματα σχετικά με μια επικείμενη αναστροφή σήμερα, αλλά πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν ότι αυτές οι ανωμαλίες δεν είναι απαραίτητα συνδεδεμένες με γεγονότα αναστροφής.
Η ανωμαλία του Νότιου Ατλαντικού, ωστόσο, εκθέτει τους δορυφόρους της περιοχής σε υψηλότερα επίπεδα ακτινοβολίας.
Από το 2013, ο αστερισμός Swarm της ESA μετράει μαγνητικά σήματα από τον πυρήνα, τον μανδύα, τον φλοιό, τους ωκεανούς, την ιονόσφαιρα και τη μαγνητόσφαιρα της Γης, ώστε να μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα το γεωμαγνητικό πεδίο του πλανήτη μας και να προβλέψουμε τις διακυμάνσεις του.
